جهش ارزی ریشه در اشکالات نظام بانکی دارد

به گزارش تجارت‌نیوز ، در ماه پایانی سال 1397 ادغام پنج بانک نظامی در بانک سپه نیز کلید خورد و حواشی زیادی را به همراه داشت، به نحوی که برخی از کارشناسان نتیجه این اقدام دولت را در افزایش تورم دانستند و برخی دیگر این اقدام دولت را از این نظر قلمداد کردند که بدهی بانک‌های زیان‌ده از طریق بانک‌هایی که سودده هستند جبران می‌شود.

نرخ سود بانکی در سال گذشته دستخوش تغییراتی از جمله حذف سود روزشمار شد. نرخ سود بانک در سال جدید چه روندی را باید طی کند؟ زمان و نحوه تغییر سود بانکی به چه شکل است؟

ایمان نوربخش، کارشناس اقتصادی معتقد است علی‌القاعده نرخ سود بانکی برای کنترل نرخ بالای تورمی که وجود دارد افزایش پیدا کند.

وی گفت: مشکل این است که بانک مرکزی از یک سو می‌خواهد حجم نقدینگی را با نرخ سود و سپرده قانونی کنترل کند، از سوی دیگر بانک‌ها به جهت مشکلات و دارایی‌های سمی‌شان بازدهی لازم را ندارند و مجبور می‌شوند از بانک مرکزی استقراض کنند. استقراض بانک‌ها یعنی افزایش پایه پولی و افزایش نقدینگی و در نهایت این اتفاق منجر به افزایش تورم می‌شود. این دو سیاست در تناقض با یکدیگر است و خنثی‌کننده یکدیگر هستند.

وی در این خصوص چنین ادامه داد: اگر بانک مرکزی نرخ سود بانکی را بالا ببرد، بانک‌ها نیز هم نرخ سود سپرده‌ها و هم نرخ سود تسهیلات خود را بالا می‌برند. اما تسهیلات بازدهی لازم را ندارد و بخش زیادی معوق می‌شود. چون نرخ سود تسهیلات جواب‌گوی سود سپرده‌ها نیست مجبور می‌شوند از بانک مرکزی استقراض کنند. بنابراین با شکل‌گیری این روند اثر بالا بردن نرخ سود در کاهش حجم نقدینگی را خنثی می‌کند و در سیستم بانکی حالت تعارض و تناقض پیش می‌آید. چند سال است این تعارض در شبکه بانکی کشور وجود دارد.

نوربخش اعتقاد دارد :بانک مرکزی باید به جای این که نرخ سود تعیین کند و بانک‌ها را مجبور کند که نرخ سود خود را افزایش یا کاهش دهند، باید روی عملکرد بانک‌ها نظارت و بانک‌هایی که مشکل دارند را از دور رقابت باطل خارج کند، مثلا یک سری از بانک ها تعطیل شوند. چون بانک‌های زیان‌ده مثل ظرف شکسته‌ای هستند که از یک سو ورودی کمی دارند و از سوی دیگر زیان‌دهی بالایی دارند و هیچ وقت این اختلاف، کامل پر نمی‌شوند.

وی گفت: تا این مشکل اصلی که مشکل دارایی‌های نظام بانکی و بانک‌های زیان‌ده است حل نشود، این بانک‌ها نظم نظام بانکی را به هم می‌زنند. این بانک‌ها گاهی سودهای بالای 20 درصد می‌دهند و رقابت مخرب ایجاد می‌کنند، از این طریق به این تصور عموم دامن می‌زنند که هر سپرده‌ای، با هر مبلغی، با هر سودی در هر بانکی گذاشته شود، ریسکش صفر است.

وی در این باره افزود: این دور باطل باید از یک جایی از بین برود و اصلاح شود. اگر این اصلاحات انجام نشود نرخ سود بالا و پایین و نقدینگی زیاد می‌شود. اصلاح نشدن نظام بانکی در دیگر حوزه‌ها آثار خود را نشان می‌دهد و منجر به افزایش نرخ ارز و بهم خوردن بازار ها می‌شود.

این کارشناس اقتصادی یکی از ریشه‌های اصلی جهش نرخ ارز را به اشکالات در نظام بانکی مربوط دانست و عنوان کرد: افزایش نقدینگی خود را در بازار ارز نشان می‌دهد.

نوربخش عامل افزایش نقدینگی را دو عنصر دانست؛ اولی بانک‌ها و به خصوص بانک‌هایی که دچار مشکل هستند و دوم دولت. وی درباره نرخ سود در سال 1398 چنین نتیجه‌گیری کرد: در نهایت بالا رفتن یا پایین آمدن نرخ سود خیلی فایده ندارد. بانک مرکزی به جای این که نگران نرخ سود باشد باید نگران میزان رشد نقدینگی و کنترل نقدینگی باشد.