طلا یا مس؟ بررسی سهم شرکت ملی مس ایران

پانیذ نوربخش: شرکت ملی مس ایران با سرمایه 6 تریلیون تومانی و ارزش بازار 12 تریلیون و 636 میلیارد تومانی از جمله بزرگ‌ترین شرکت‌های بورس ایران است. نسبت P به E فملی 7.74 و نسبت P به E گروه فلزات اساسی 6.46 واحد است.

به گزارش تجارت‌نیوز ، اگرچه در ماه اخیر قیمت هر تن مس LME به واسطه اعتصاب تولیدکنندگان اصلی مس جهان -شیلی و پرو- و همزمان کاهش چشمگیر موجودی انبار مس LME به بالای 7 هزار دلار رسید اما در هفته گذشته مجددا به کانال 6 هزار دلاری بازگشت و در حال حاضر در سطوح قیمتی 6 هزار و 600 دلار معامله می‌شود.

ترکیب سهام‌داران عمده

سهام‌داران	درصد
سهام عدالت استانی	23
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران	10
بانک ملت	5
شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات	5
موسسه صندوق بازنشستگی شرکت ملی صنایع مس ایران	5
شرکت سرمایه‌گذاری صدرتامین	4
بانک تجارت	2

اعضای هیات مدیره

ردیف	شرکت	نماینده	سمت
1	سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع ایران	سیدعبدالحسین ثابت	عضو هیات مدیره
2	سر. سیستان و بلوچستان	احمد مرادعلیزاده	نایب‌رئیس هیات مدیره
3	سر. صدر تامین	محمد اسفندیار	عضو هیات مدیره
4	سر. استان هرمزگان	رضا رحمانی	رییس هیات مدیره
5	سر. ملی ایران	ابوالفضل متین	عضو هیات مدیره

بررسی وضعیت فروش شرکت

کاتد مس، کنسانتره مس، مفتول، بیلت، اسلب، ته پاتیل، کنسانتره مولیبدن، کنسانتره طلا و نقره، اکسید مولیبدن، سنگ سولفور و اسید سولفوریک محصولات تولیدی ملی مس ایران را تشکیل می‌دهند.

دو محصول اصلی تولیدی ملی مس ایران، کنسانتره مس و کاتد هستند که مجموعا 80 درصد کل مبلغ فروش شرکت را تشکیل می‌‍‌‌دهند. شرکت در 8ماهه ابتدایی سال جاری 342 هزار تن کنسانتره و 72 هزار تن کاتد فروخته است که به ترتیب 67 و 45 درصد بودجه پیش‌بینی‌شده شرکت را در گزارش پیش‌بینی 6 ماهه پوشش داده‌اند.

بر این اساس مشاهده می‌شود که شرکت در تحقق پیش‌بینی فروش کنسانتره عملکرد موفقی داشته در حالی که این موضوع برای کاتد صدق نمی‌کند. علت این موضوع به بالاتر بودن حاشیه سود کنسانتره نسبت به کاتد برمی‌گردد و شرکت ترجیح داده بجای ایجاد ارزش افزوده بیشتر در زنجیره تولید، محصولش را صادر نماید تا سودآوری بیشتری نصیبش شود.

نکته قابل توجه بعدی تغییرات مقدار فروش در گزارش پیش‌بینی 6 ماهه نسبت به اولین پیش‌بینی و پیش‌بینی 3 ماهه شرکت است.

شرکت در گزارش اولین بودجه و بودجه 3 ماهه پیش‌بینی کرده بود مقدار فروش کنسانتره در سال 96 به میزان 360 هزار تن باشد در صورتی که در پیش‌بینی 6ماهه میزان آن را 42 درصد افزایش داده و به بیش از 511 هزار تن رسانیده است. این در حالی است که شرکت پیش‌بینی خود در مورد فروش کاتد مس را با اندکی تغییر کمتر اعلام کرده و از 165 هزار تن به 161 هزار تن رسانیده است.

جدول مقایسه‌ای عملکرد فروش با بودجه

نماد	محصول	بودجه 6ماهه	فروردین	اردیبهشت	خرداد	تیر	مرداد	شهریور	مهر	آبان	مجموع 8ماهه	درصد پوشش
فملی	کنسانتره مس	511,149	46,161	29,671	47,495	39,264	9,788	34,139	18,581	97,101	341,832	67%
	کاتد	161,291	3,250	12,278	9,778	9,226	9,662	10,819	4,281	9,978	72,199	45%

واحد: تن

نرخ مس در سال جاری دستخوش نوسانات زیادی شده و افت‌وخیزهای فراوانی داشته است. بر این اساس فملی نیز تحت تاثیر نرخ‌های جهانی در هر پیش‌بینی بودجه، نرخی متفاوت را اعلام کرده است. آخرین نرخ‌های فملی که در گزارش بودجه 6ماهه این شرکت نمایش داده شده‌اند نشان از قیمت 45 میلیون و 887 هزار ریال در هر تن کنسانتره مس و 237 میلیون و 360 هزار ریال در هر تن کاتد مس دارد.

نرخ کنسانتره و کاتد در گزارش بودجه 6 ماهه نسبت به گزارش اولین بودجه به ترتیب 26 و 20 درصد و نسبت به بودجه 3 ماهه 11 و 13 درصد رشد یافته است. با این حال نرخ‌های این دو محصول حتی نسبت به پیش‌بینی 6 ماهه نیز بالاتر رفته است.

متوسط قیمت هر تن کنسانتره و کاتد مس در دوره 8ماهه ابتدایی سال 96 نسبت به گزارش بودجه 6ماهه شرکت به ترتیب 16 و 3 درصد رشد داشته و آخرین نرخ فروش این شرکت (آبان ماه) نشان از رشد 41 و 20 درصدی نسبت به پیش‌بینی 6 ماهه در دو محصول یادشده دارد.

جدول مقایسه‌ای قیمت فروش با بودجه

نماد	محصول	بودجه 6ماهه	فروردین	اردیبهشت	خرداد	تیر	مرداد	شهریور	مهر	آبان	میانگین 8ماهه	درصد تغییر نسبت به بودجه
فملی	کنسانتره مس	45,886,683	46,153,766	43,724,007	46,443,310	36,145,451	52,581,324	57,740,824	63,198,213	64,520,520	53,049,858	116%
	کاتد	237,359,487	226,015,077	219,917,902	224,283,800	247,203,013	248,290,623	260,300,675	260,841,392	285,311,986	245,550,160	103%

واحد: ریال

با تفاسیر بالا کل مبلغ فروش 8ماهه شرکت ملی مس ایران در دوره 8ماهه ابتدایی سال جاری 4 تریلیون و 631 میلیارد و 55 میلیون تومان بوده که 58 درصد بودجه 6ماهه شرکت را پوشش می‌دهد. بیشترین میزان تحقق فروش ریالی شرکت نسبت به آخرین بودجه از محل فروش کنسانتره مس حاصل شده که مبلغ آن یک تریلیون و 813 میلیارد و 414 میلیون تومان و درصد پوشش آن 77 درصد است.

جدول مقایسه‌ای عملکرد مبلغ فروش با بودجه

نماد	محصول	بودجه 6 ماهه	فروردین	اردیبهشت	خرداد	تیر	مرداد	شهریور	مهر	آبان	مجموع 8ماهه	درصد پوشش
فملی	کنسانتره مس	23,454,932	2,130,504	1,297,335	2,205,825	1,419,215	514,666	1,971,214	1,174,286	6,265,007	18,134,139	77%
	کاتد	38,283,949	734,549	2,700,152	2,193,047	2,280,695	2,398,984	2,816,193	1,116,662	2,846,843	17,728,476	46%
	سایر	17,688,679	2,205,736	1,133,860	844,274	964,796	978,992	922,808	1,398,924	1,998,546	10,447,936	59%
	جمع	79,427,560	5,070,789	5,131,347	5,243,146	4,664,706	3,892,642	5,710,215	3,689,872	11,110,396	46,310,551	58%

واحد: میلیون ریال

متوسط مبلغ فروش کنسانتره مس فملی در 5 سال اخیر 864 میلیارد تومان است در حالی که در سال 95 به یک تریلیون و 908 میلیارد تومان و در 8ماهه اول سال 96 به یک تریلیون و 813 میلیارد تومان رسیده است.

اما متوسط مبلغ فروش کاتد مس در 5 سال اخیر 2 تریلیون و 713 میلیارد تومان بوده که در 8ماهه ابتدایی سال جاری به یک تریلیون و 773 میلیارد تومان تقلیل یافته است. شاید ذکر است در سال 95 مبلغ فروش شرکت از محل کاتد 3 تریلیون و 713 میلیارد تومان بوده است.

نگاهی به نسبت‌های مالی شرکت

یکی از روش‌های مهم تحلیل وضعیت مالی یک شرکت بررسی نسبت‌های مالی است. این نسبت‌ها رابطه میان اقلام عمده صورت‌های مالی شرکت را نشان می‌دهند و واقعیت‌های مهمی در مورد عملیات و وضعیت مالی شرکت را بیان می‌دارند.

نسبت‌های سودآوری

نسبت‌های سودآوری میزان موفقیت شرکت در سودآوری و نحوه تامین این سود از محل‌های مختلف (درآمد، فروش و سرمایه‌گذاری) را نشان می‌دهند.

نسبت مالی/سال مالی		91	92	93	94	95
نسبت‌های سودآوری	حاشیه سود خالص	49.46	32.37	23.74	12.88	24.37
	حاشیه سود عملیاتی	45.71	37.9	29.34	19.66	26.69
	بازده دارایی‌ها ROA	29.84	14.82	10.15	4.06	15.32
	بازدهی حقوق صاحبان سهام ROE	48.1	22.59	16.9	7.05	20.92
تعاریف نسبت‌ها	حاشیه سود خالص (Net Profit Margin) نسبتی است که به ‌وسیله آن، سودآوری هر ریال از فروش محاسبه می‌شود و برای محاسبه آن مقدار سود پس از کسر مالیات را بر فروش خالص تقسیم می‌کنند.
	حاشیه سود عملیاتی (Operating Profit Margin) این نسبت از تقسیم سود عملیاتی به فروش به دست می‌آید. اقلام غیرعملیاتی مانند درآمد و هزینه بهره، سود و زیان واگذاری دارایی‌ها در محاسبه سود عملیاتی منظور نمی‌شوند. این نسبت معیار قوی‌تری برای ارزیابی سودآوری و فروش است.
	بازده دارایی (Return on Asset) نشان‌دهنده مدیریت کارآمد در رابطه با استفاده از دارایی‌ها در جهت تولید سود (دارایی‌های مولد) است که از طریق تقسیم سود خالص به کل دارایی‌های شرکت محاسبه می‌شود.
	بازده حقوق صاحبان سهام (Return on Equity) نشان‌دهنده کارایی شرکت در خلق سود خالص برای سهام‌داران آن شرکت است. در واقع این نسبت بیان می‌کند که بنگاه اقتصادی به ازای هر یک واحد سرمایه‌گذاری سهام‌داران، چه میزان سود خالص برای آنها کسب می‌کند. این نسبت از تقسیم سود خالص به حقوق صاحبان سهام به دست می‌آید.

نسبت‌های نقدینگی

نسبت‌های نقدینگی توانایی شرکت را در مورد پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت اندازه‌گیری می‌کنند.

نسبت مالی/سال مالی		91	92	93		94	95
نسبت‌های نقدینگی	نسبت جاری	1.29	1.21		1.12	1.03	1.81
	نسبت آنی	0.89	0.63		0.59	0.45	1
تعاریف نسبت‌ها	ن سبت جاری نشان دهنده قدرت شرکت در پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت است. این نسبت از تقسیم دارایی‌های جاری به بدهی‌های جاری به دست می‌آید.
	نسبت آنی حاصل تقسیم داراریی‌های آنی به بدهی‌های جاری است. این نسبت نشان می‌دهد که دارایی‌های آنی به چه میزان از بدهی‌های جاری را پوشش می‌دهند. دارایی‌های آنی دارایی‌هایی هستند که سرعت نقدشوندگی بالایی دارند. به عبارتی دارایی آنی برابر است با دارایی جاری منهای موجودی مواد و کالا، پیش پرداخت‌ها، سپرده و سفارش‌ها.

نسبت‌های فعالیت

نسبت‌های فعالیت (کارایی) میزان کارایی شرکت در کاربرد منابعش را تجزیه و تحلیل می‌کنند. این نسبت‌ها مربوط به مقایسه بین میزان فروش و سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مختلف شرکت است.

نسبت مالی/سال مالی		91	92	93	94	95
نسبت‌های فعالیت	نسبت دارایی‌های جاری	0.46	0.39	0.41	0.39	0.46
	دوره وصول مطالبات	147.69	107.94	138.68	107.94	147.69
تعاریف نسبت‌ها	نسبت دارایی‌های جاری یا گردش دارایی‌های جاری حاصل تقسیم فروش بر دارایی‌های جاری است. این نسبت میزان و اثر گردش دارایی‌های جاری را در تحصیل درآمد نشان می‌دهد.
	دوره وصول مطالبات از تقسیم متوسط مطالبات به فروش نسیه روزانه حاصل می‌شود. با محاسبه این نسبت می‌توان زمان یا تعداد روزهایی که طول می‌کشد تا شرکت مطالبات خود را وصول کند، مشخص کرد.

نسبت‌های اهرمی

نسبت‌های اهرمی نشان می‌دهند که شرکت تا چه حد نیازهای مالی خود را از طریق منابع دیگران تامین کرده است. به عبارت دیگر این نسبت‌ها تامین نیازهای مالی از طریق ایجاد بدهی را نشان می‌دهند.

نسبت مالی/سال مالی		91	92	93	94	95
نسبت‌های اهرمی	نسبت بدهی	0.38	0.34	0.4	0.42	0.27
	هزینه‌‏های مالی به سود خالص	1.44	9.23	26.48	68.05	9.74
	هزینه‌‏های مالی به سود عملیاتی	1.56	7.89	21.43	44.57	8.9
تعاریف نسبت‌ها	نسبت بدهی از تقسیم جمع بدهی‌ها به جمع دارایی‌ها به دست می‌آید. معمولا تسهیلات‌دهندگان نسبت بدهی پایین را ترجیح می‌دهند. نسبت بدهی بالا نشان می‌دهد که شرکت برای تامین منابع مورد نیاز از تسهیلات زیادی استفاده کرده است.
	نسبت هزینه‌های مالی به سود خالص نشان می‌دهد هزینه‌های مالی شرکت چه درصدی از سود خالص شرکت هستند.
	نسبت هزینه‌های مالی به سود عملیاتی نشان می‌دهد هزینه‌های مالی شرکت چه درصدی از سود عملیاتی شرکت هستند.

فملی در آخرین گزارش پیش‌بینی نرخ هر تن کاتد مس LME را 6 هزار و 200 دلار و نرخ فروش هر تن کنسانتره صادراتی را یک هزار و 204 دلار دیده است. شایان ذکر است این شرکت نرخ تسعیر دلار را با وجود رشد پرشتاب نیمه دوم سال 3 هزار و 850 تومان پیش‌بینی کرده است. این در حالی است که در محتاطانه‌ترین حالت ممکن نرخ دلار در نیمه دوم سال زیر 4 هزار تومان نخواهد بود.

از طرفی نرخ هر تن مس در حال حاضر 6 هزار و 600 دلار است و میانگین آن در 6ماهه ابتدایی سال با دلار 3 هزار و 850 تومانی حدود 6 هزار و 200 دلار بوده است.

ملی مس ایران با مفروضات ذکر شده سود هر سهم را در سال جاری پس از کسر مالیات 27 تومان پیش‌بینی کرده است که با در نظر گرفتن نرخ دلار بسیار پایین پیش‌بینی شده قاطعانه می‌توان گفت این شرکت جای رشد بیشتری خواهد داشت.