به گزارش تجارت نیوز، تهدیدات اسرائیل علیه ایران همچنان پابرجاست و دیدار امروز بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، با دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، مشخص خواهد کرد که آیا واشنگتن مایل است در مسیر حمله به تهران با تلآویو گام بردارد یا مقامات ایالات متحده ترجیح خواهند داد از در مذاکره و دیپلماسی با ایران وارد شوند؟
تا ساعاتی دیگر به وقت محلی آمریکا بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل با دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا در واشنگتن دیدار خواهند کرد. اهمیت این دیدار از آن روست که نخستین دیدار عالیرتبهترین مقامات اسرائیلی و آمریکایی پس از تهدیدات رئیسجمهور ایالات متحده در مورد وقوع جنگ احتمالی با ایران است.
دفتر نخستوزیری اسرائیل پیش از این اعلام کرده بود دستور کار این سفر شامل «روابط ترکیه و اسرائیل، تهدید ایران، جنگ مداوم اسرائیل علیه غزه، تعرفهها و مبارزه با دادگاه بینالمللی کیفری» خواهد بود اما با توجه به تلاش نتانیاهو برای متقاعدسازی ترامپ نسبت به لزوم حمله به ایران به نظر میرسد این موضوع دستور کار اصلی دیدار فوق باشد.
توافق یا جنگ و دیگر هیچ
نزدیک به دو ماه از ارسال نامه رئیسجمهور آمریکا خطاب به رهبر ایران میگذرد. با وجود اینکه هیچیک از مقامات ایرانی و آمریکایی مایل به انتشار جزئیاتی از این نامه نبودهاند اما بر اساس اخبار منتشرشده، ترامپ با لحنی محترمانه آیتالله خامنهای را دعوت به مذاکره کرده اما در عین حال این تهدید را نیز مطرح کرده است که در صورت موافقت نکردن تهران با خواستههای واشنگتن، عملیات گسترده نظامی در انتظار ایران خواهد بود.
مقامات رسمی جمهوری اسلامی بارها اعلام کردهاند حاضرند برای شفافسازی برنامههای هستهای خود پای میز مذاکره با مقامات آمریکایی بنشینند اما مذاکراتی از جنس غیرمستقیم که با میانجیگری طرف مورد نظر ایران یعنی کشور عمان صورت پذیرد.
با این حال ترامپ همچنان بر موضع خود مبنی بر مذاکرات مستقیم با تهران تاکید میکند و معتقد است ایران نیز خواهان مذاکره مستقیم با آمریکاست. یعنی اگر در ابتدا خواستار مذاکره از طریق واسطهها بود، اما حالا موضع خود را تغییر داده است.
او در گفتوگو با خبرنگاران نسبت به چشمانداز دیپلماسی پیش رو با تهران خوشبین به نظر میرسد و تصریح میکند: «اگر گفتوگوهای مستقیم داشته باشیم بهتر است. فکر میکنم سریعتر پیش میرود، و شما طرف مقابل را خیلی بهتر از واسطهها درک میکنید. آنها میخواستند از واسطهها استفاده کنند. من فکر نمیکنم این لزوماً دیگر درست باشد.»
بیاعتمادی از جنس خروج از برجام
اما چه شد که تهران دیگر اعتمادی به واشنگتن برای نشستن پای میز مذاکرات مستقیم ندارد؟ خروج از برجام در سال ۲۰۱۸، در اولین دوره ریاستجمهوری ترامپ و اعمال شدیدترین تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه صنایع انرژی، بانکی، حملونقل و صنعت کشتیسازی ایران از ثمرات این بیاعتمادی است.
اگرچه به نظر میرسد رئیسجمهور آمریکا رویه خود در برخورد با ایران را تغییر داده باشد اما او در همان اثنای کار دومین دوره ریاستجمهوریاش، تهران را تهدید کرد که پیامدهای همراهی نکردن با خواست واشنگتن میتواند سبب به صفر رساندن صادرات نفت ایران شود. بعد هم در گفتوگویی دیگر با طرح این موضوع که «فکر میکنم آنها نگران هستند، فکر میکنم آنها احساس آسیبپذیری میکنند و نمیخواهم چنین احساسی داشته باشند» تاکید کرد: «اگر آنها به توافق نرسند، بمباران خواهند شد.»
امری که با واکنش همزمان سیدعباس عراقچی، وزیرخارجه ایران، همراه بود که اظهار داشت: «اگر میخواهید مذاکره کنید، پس تهدید چیست؟» رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان با بیان اینکه ایران میخواهد با آمریکا در «مقایسه برابر» مذاکره کند، ترامپ را فردی دانست که دائماً تهدید به توسل به زور، برخلاف منشور سازمان ملل متحد، میکند و مواضع متناقضی از سوی مقامات مختلف خود را ابراز میکند.
حسین سلامی، رئیس کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیز در ادامه اعلام مواضع مقامات رسمی جمهوری اسلامی و در واکنش به تهدید ترامپ به جنگ گفت کشور «آماده» جنگ است. او ادامه داد: «ما اصلاً نگران جنگ نیستیم، آغازگر جنگ نخواهیم بود، اما برای هر جنگی آماده هستیم.»
خاورمیانه دستخوش تحولات عمیق
منطقه خاورمیانه دستخوش تحولات عمیقی است. بیش از یک سال و اندی از جنگ غزه سپری شده اما اسرائیل همچنان در حال کشتار بیرحمانه مردم این منطقه است و با نقض آتشبس نیز نشان داد به هیچیک از موازین و مقررات بینالمللی پایبند نیست.
در کنار این موضوع شاهد افزایش تهدیدات تلآویو علیه تهران پس از به شهادت رسیدن رهبران حزبالله و حماس و سقوط دولت بشار اسد نیز هستیم. تهدیداتی که در نخستین فاز خود منجر به حملات مستقیم و رسمی اسرائیل و ایران شد.
برای کامل شدن این پازل باید تمایل مقامات واشنگتن برای برچیده شدن برنامه هستهای ایران را نیز اضافه کنیم. موضوعی که مایک والتز، مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ، در گفتوگو با شبکه خبری «سیبیاس» از آن پرده برمیدارد و میگوید: «همه گزینهها روی میز است و زمان آن فرا رسیده که ایران به طور کامل از تمایل خود برای دستیابی به سلاح هستهای دست بردارد.»
او با طرح این ادعا که «اگر ایران به سلاح هستهای دست یابد، کل خاورمیانه در یک مسابقه تسلیحاتی غرق و منفجر خواهد شد» تصریح کرده بود: «چنین مسالهای برای امنیت ملی ما به هیچ وجه قابل قبول نیست.»
عراقچی هم به این موضوع پاسخ داده و تاکید میکند که «ایران هیچگاه این اجازه را نخواهد داد». او در مورد اظهارات «تامکاتن» سناتور آمریکایی مبنی بر اینکه ترامپ ترجیح میدهد توافق با ایران شبیه به توافق واشنگتن با لیبی در سال ۲۰۰۳ باشد هم تصریح میکند: «مگر در خواب ببینند.»
رئیسجمهور آمریکا در طول مبارزات انتخاباتی ۲۰۲۴، مکرراً از تمایل خود برای مذاکره با ایران میگفت و آن را راهی برای کاهش تنشها و کسب یک پیروزی دیپلماتیک بزرگ قلمداد میکرد.
حال باید دید این هدف را چگونه و از چه مسیری محقق میکند؟ آیا با وجود یک کابینه جنگطلب و فشارهای سناتورها و نمایندگان کنگره آمریکا و اقدامات خودسرانه اسرائیل در امکان حمله به ایران میتواند همچنان از در مذاکره با تهران وارد شود یا اظهارات او تنها در راستای ایجاد همگرایی بیشتر به منظور اقناع افکار عمومی برای حمله به ایران است؟ حملهای که اثر آن نهتنها در منطقه خاورمیانه بلکه در دیگر نقاط جهان نیز احساس خواهد شد.
نتیجه دیدار امروز نتانیاهو با ترامپ اندکی از ابهامات پیرامون این موضوع خواهد کاست. باید دید روی سکه با «شیر مذاکره» است یا «خط جنگ!»