پروژه نئوم و شهر «لاین» با مشکلات بنیادی روبه‌رو شده است

به گزارش تجارت نیوز، فایننشال تایمز نوشت: پروژه نئوم و شهر «لاین» که محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان، آن را نماد آینده بدون نفت و شهری فراانسانی معرفی کرده بود، با مشکلات بنیادی روبه‌رو شده است. طراحی‌های اولیه شامل یک بندر پنهان، استادیوم معلق در ارتفاع ۳۵۰ متری و ساختمان‌های وارونه بود؛ اما حتی مهندسان هشدار داده بودند که قوانین فیزیک این سازه‌ها را غیرممکن می‌کند.

در چند سال گذشته، شرکت‌های مشاوره بین‌المللی به‌طور گسترده وارد عربستان سعودی شدند تا در پروژه‌های عظیم اقتصادی این کشور مانند نئوم و «لاین» مشارکت کنند. اما اکنون به‌دلیل کاهش قیمت نفت، محدود شدن بودجه‌های دولتی و تردید درباره امکان‌پذیری برخی از این طرح‌ها، دولت سعودی در حال بازنگری اولویت‌های خود است و همین موضوع باعث کاهش تقاضا برای خدمات مشاوره‌ای شده است. بسیاری از شرکت‌ها مانند KPMG و سایر مؤسسات بزرگ حرفه‌ای (Big Four) با کاهش فعالیت‌ها و تعدیل نیرو مواجه شده‌اند.

به گزارش انتخاب، ایده لاین شهری بود به شکل دیواری شیشه‌ای به طول ۱۷۰ کیلومتر و ارتفاع ۵۰۰ متر که می‌خواست ۹ میلیون نفر را در خود جای دهد. اما همان‌طور که نقشه‌ها جلو رفت، هزینه‌ها از کنترل خارج شد، زمان‌بندی‌ها عقب افتاد و سرمایه‌گذاری خارجی که عربستان روی آن حساب کرده بود، جذب نشد.

در آغاز کار، ولیعهد تصور می‌کرد با تبدیل نوار دوکیلومتری سکونتگاه‌ها به دو برج آینه‌ای می‌تواند شهر آینده را بسازد. اما ارتفاع ۵۰۰ متری و عرض ۲۰۰ متری بنا تصمیم شخص او بود، برخلاف نظر مشاوران که می‌خواستند ابعاد را کوچک‌تر کنند. این ساختار پیوسته و عظیم، از لحاظ فنی و زیست‌محیطی بی‌سابقه بود.

برآوردها نشان می‌داد برای ساخت تنها ۲۰ ماژول اول، باید سالانه بیش از کل تولید سیمان کشور فرانسه و ۶۰ درصد تولید جهانی فولاد سبز مصرف شود. نیاز به حجم عظیمی از بتن، فولاد و شیشه، باعث افزایش جهانی قیمت مصالح می‌شد. از نظر لجستیکی نیز تنها یک بندر کوچک و جاده‌ای باریک در دسترس بود.

مشکلات طراحی، از تأمین نور طبیعی تا مدیریت زباله، سیستم حمل‌ونقل، ایمنی آتش‌سوزی و حتی عبور پرندگان مهاجر را شامل می‌شد. مثلاً طراحی ایستگاه قطار به‌گونه‌ای بود که حتی برای چمدان‌ها فضایی در نظر نگرفته بودند و مسافران باید هشت ساعت قبل از پرواز چمدانشان را تحویل می‌دادند.

پروژه با سرعت آغاز شد، اما بدون طراحی دقیق. در سال ۲۰۲۲ هزاران شمع‌بتنی غول‌پیکر در زمین کوبیده شد، در حالی‌که هنوز نقشه نهایی وجود نداشت. وقتی دولت و صندوق سرمایه‌گذاری عمومی با فشار مالی روبه‌رو شدند، مقیاس پروژه از ۲۰ ماژول به ۱۲، سپس ۷، بعد ۴ و در نهایت فقط ۳ ماژول کاهش یافت.

درون شرکت نئوم فضای ترس و تملق حاکم بود. در جلساتی که محمد بن‌سلمان شرکت می‌کرد، همه از ترس سکوت می‌کردند و نظر او را تقلید می‌نمودند. گزارش‌ها می‌گویند هیچ‌کس جرئت نداشت بگوید پروژه از نظر فنی یا مالی غیرممکن است. حتی حسابرسی داخلی با نام «پروژه ماه» آغاز شد، اما با مخالفت شدید مدیران مواجه گردید و بی‌نتیجه ماند.

امروز، پس از صرف دست‌کم ۵۰ میلیارد دلار، بیابان نئوم پر از چاله و پایه‌های نیمه‌کاره است. از میان پروژه‌های فرعی، تنها پیست اسکی کوهستانی «تروجِنا» با سرعت پیش می‌رود. مقام‌های نئوم می‌گویند لاین هنوز «اولویت استراتژیک» است، اما در واقع پروژه به گفته کارکنان سابقش به جایی رسیده که «فقط باید راهی برای عقب‌نشینی آرام ولیعهد پیدا کرد»؛ رؤیایی که در نهایت قربانی قوانین فیزیک، اقتصاد و خودکامگی شد.

منبع: انتخاب