چگونه نهادهای نظامی بانکدار شدند؟

اصلاح نظام بانکی جهت افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های سربار بانک‌ها در دستور کار است.» فرشاد حیدری، معاون نظارتی بانک مرکزی روز گذشته در جلسه کارگروه بانکی در اتاق بازرگانی خرم آباد چنین از ادغام بانک‌ها خبر داد.

به گزارش تجارت‌نیوز ، پیش از این صحبت از ادغام بانک‌های نظامی در یکدیگر مطرح بود اما روز گذشته حیدری خبر از ادغام در بانک‌های دولتی داد. پیگیری‌ها نیز نشان می‌دهد که حالا قرار است بانک‌های انصار و حکمت ایرانیان در بانک «سپه» ادغام شوند.

چرا نهادهای نظامی بانکدار شدند؟

اولین نهادی که در اقتصاد ایران خواهان تاسیس بانک شد، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود. صندوق انصارالمجاهدین، زیر نظر بنیاد تعاون سپاه، در طول دهه هشتاد 500 شعبه در سراسر کشور دایر کرد و سرعت رشد آن به اندازه‌ای بالا بود که بانک مرکزی تصمیم گرفت مجوز تاسیس بانک را به نام سپاه، صادر کند.

درهمان اولین سال‌های فعالیت، این بانک از طریق سپرده و تامین مالی اولیه بنیاد تعاون شش هزار و 200 میلیارد تومان سرمایه جذب کرد. بر اساس آخرین صورت‌های مالی بانک انصار بیشترین ثروت و سوددهی را در میان بانک‌های خصوصی نظامی دارد.

این تجربه سپاه باعث شد تا نهادهای دیگر نیز در اواخر دهه هشتاد به فکر بانکداری بیفتند. در آن زمان به خاطر وضعیت اقتصادی و نظام بانکی تمام نهادهایی که پولی در اختیار داشتند، تصمیم گرفتند بانک تأسیس کنند و به جای آنکه پول هایشان را در بانک‌های دیگر سپرده‌گذاری کنند، خودشان مدیریت را در دست داشته باشند.

حالا در سال 97، بانک حکمت متعلق به ارتش، بانک انصار متعلق به سپاه، بانک قوامین متعلق به نیروی انتظامی، مؤسسه کوثر متعلق به وزارت دفاع و موسسه ثامن متعلق به سپاه، در مجموع شش بانک و موسسه نظامی را در اقتصاد ایران تشکیل می‌دهند. صورت‌های مالی این بانک‌ها از سال 95 به بعد به روز نشده است اما همان صورت‌های قدیمی نیز وضعیت مناسبی را نشان نمی‌دهند. حالا یک سالی است که صحبت از ادغام بانک‌های نظامی داغ شده است.

از ابتدای سال 96 صحبت‌های ضد و نقیض مختلفی از ادغام برخی بانک‌ها وجود داشت که سپرده‌گذاران را نگران کرده بود. در نهایت در نیمه مرداد سال گذشته ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی رسما اعلام کرد که موسسه ثامن و مهراقتصاد با موسسه کوثر تجمیع و یک بانک ایجاد خواهد شد.

امیر حاتمی، وزیر دفاع نیز که مؤسسه کوثر زیر نظر وزارت اوست، در زمستان سال پیش گفت: وزارت دفاع در چارچوب قوانین بانک مرکزی، ساماندهی موسسات مالی و اعتباری وابسته به نهادهای نظامی را صورت می‌دهد و معتقدیم این ساماندهی وضعیت را بهتر می‌کند و جای نگرانی وجود نخواهد داشت.

فرشاد حیدری معاون نظارتی بانک مرکزی نیز در اواخر اسفند 96 اعلام کرد که قرار بر این است تا در مرحله اول مؤسسه ثامن و مهر اقتصاد در بانک انصار ادغام شوند. برخی خبرها نیز نشان می‌دهد که سرمایه اولیه این بانک سه هزار میلیارد تومان خواهد بود. در مرحله دوم نیز بانک‌های حکمت، قوامین و مؤسسه کوثر به یک بانک واحد تبدیل شوند. در نهایت نیز در چشم‌اندازی دورتر قرار است تا دو بانک بزرگ تشکیل شده نیز یکی شوند و بتوانند یک بانک بزرگ و کارآمد نظامی را ایجاد و فعالیت کنند.

چرا بانک‌ها باید ادغام شوند؟

در اقتصاد ایران در کل 20 بانک غیردولتی از بانک مرکزی مجوز فعالیت دارند و تعداد شعبه‌های بعضی از این بانک‌ها در شهر تهران به بیش از 50عدد می‌رسد. بنابر اعلام بانک مرکزی 85موسسه مجاز فعال نیز در بازار پول کشور حضور دارند. نام دو بانک قرض‌الحسنه معتبر در فهرست بانک مرکزی وجود دارد. نام هفت صندوق قرض‌الحسنه مرتبط با بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری هم در فهرست بانک مرکزی به‌عنوان موسسات مجاز فعال در بازار پول آورده شده است.

البته این اعداد بدون احتساب بانک‌های دولتی است. این شرایطی است که بهاءالدین حسینی هاشمی، اقتصاددان و مدیرعامل سابق بانک سرمایه از آن به‌عنوان بانک زدگی یاد می‌کند و پیش از این گفته بود: بانک‌های دولتی و شبه دولتی ما با اسامی مختلف فعالیت می‌کنند، اما همه یک کار انجام می‌دهند. تعدد بانک‌ها رقابت ناسالم ایجاد می‌کند و اقتصاد را به نابودی می‌کشاند. روش ادغام برای موسسات مالی و اعتباری استفاده شد، اما حتی برای بانک‌های بزرگ هم باید چنین روشی پیش گرفت تا با مدیریت کارآمد، بتوانند فضای بحران‌زده بانکی را مدیریت کنند.

منبع: ایران