به گزارش تجارت نیوز، صنعت پسته ایران، به‌عنوان یکی از صنایع صادراتی غیرنفتی، در حال حاضر با چالش‌های معتددی دست‌وپنجه نرم می‌کند. عوامل مختلفی ازجمله شرایط اقلیمی، مشکلات و محدودیت‌های ارزی، تغییرات قیمتی در بازارهای جهانی و … باعث شده تا تولید و صادرات این محصول تحت تأثیر قرار بگیرد.
با توجه به شرایط مورد اشاره، این پرسش ایجاد می‌شود که تولید و صادرات پسته در سال 1403 در جه وضعیتی قرار داشت و چشم‌انداز تولید و صادرات این محصول در سال 1404 چیست؟
تولید پسته ایرانی به 200 هزار تن رسید
بررسی آمار انجمن پسته ایران و آمار گمرک حاکی از آن است که تولید پسته ایران از ابتدای سال زراعی یعنی از مهرماه سال 1403 تا بهمن‌ماه 200 هزار تن بوده و میزان صادرات هم به 105 هزار و 35 تن رسیده است. این درحالی است که در مدت مشابه سال گذشته، این رقم در محدوده 56 هزار تن قرار داشت که این نشان‌دهنده رشد صادرات در این بازه زمانی است.
پسته خندان، محبوب‌ترین نوع پسته صادراتی، 68 درصد از کل صادرات معادل 71 هزار و 578 تن را به خود اختصاص داده است. پسته ناخندان و مغز پسته نیز هرکدام با سهم حدود 15 درصدی، در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
در میان مقاصد صادراتی، بازارهای شرق دور همچنان در صدر فهرست صادرات قرار دارند و چین با خرید 26 هزار و 636 تن پسته ایرانی، بزرگ‌ترین مشتری این محصول محسوب می‌شود. امارات متحده عربی و ترکیه، به‌عنوان مراکز صادرات مجدد پسته ایران، نقش کلیدی در توزیع این محصول در سطح جهانی ایفا می‌کنند. همچنین شبه قاره هند با جذب حدود 19 هزار تن پسته به یک بازار مهم برای صادرکنندگان ایرانی تبدیل شده است.
همچنین حجم صادرات به کشورهای خاورمیانه هشت هزار و 335 تن و حجم صادرات به کشورهای اروپایی هم دو هزار و 160 تن است.
ایران به کشورهای مشترک‌المنافع نظیر ارمنستان، آذربایجان، قزاقستان و … هم صادرات انجام داده که حجم صادرات به این کشورها از مهر تا بهمن سال 1403 در محدوده 17 هزار تن قرار داشت.
90 درصد پسته ایرانی صادر می‌شود
درباره وضعیت تولید و صادرات پسته محمد صالحی، رئیس هیأت مدیره انجمن پسته ایران، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز توضیح داد: میزان تولید پسته ایرانی از آغاز سال زراعی تا این لحظه به 200 هزار تن رسیده که از این مقدار 90 درصد آن صادر شده است.
وی درباره رتبه ایران در صادرات پسته عنوان کرد: بعد از آمریکا، ایران در جايگاه دوم قرار دارد. این به معنای ضعف ایران نیست، بلکه آمریکا در تولید و صادرات پسته پیشرفت داشته است.
ناترازی انرژی عامل کاهش کیفیت پسته
صالحی درباره تأثیر ناترازی انرژی بر کشت پسته تصریح کرد: به دلیل قطعی برق و گرمای هوا در تابستان، آب کافی به درختان پسته نمی‌رسید. این موضوع باعث شد تا کیفیت پسته کاهش یابد و حتی 40 هزار تا 50 هزار تن پسته از بین برود.
رئیس هیأت مدیره انجمن پسته درباره وضعیت تولید و صادرات پسته در سال 1404 تشریح کرد: تا اردیبهشت‌ماه نمی‌توان وضعیت تولید و صادرات پسته را در سال 1404 پیش‌بینی کرد. دلیل این امر آن است که هنوز فصل زمستان به پایان نرسیده و شکوفه درختان باز نشده است.
دولت برای حل مشکلات اقدامی انجام نداده است
این فعال صنفی درباره اقدامات دولت برای حل مشکل ناترازی انرژی در این حوزه عنوان کرد: دولت هنوز اقدامی برای حل این مشکل انجام نداده و حتی یکی از نگرانی‌های کشاورزان این است که رسیدگی‌های لازم نظیر کود دادن به درختان را انجام دهند، اما به دلیل قطعی برق و ناترازی انرژی، درختان از بین بروند. این مورد یکی از چالش‌هایی است که کشاورزان با آن دست به گریبان هستند.
وی درباره احتمال کاهش سطح زیر کشت به دلیل این شرایط توضیح داد: هرساله تعدادی درخت به دلایلی نظیر کهن‌سالی از کشت خارج می‌شوند و درختان دیگری جای آن‌ها را می‌گیرند. بنابراین مشکلاتی نظیر ناترازی انرژی می‌تواند این شرایط را تشدید کند.
صالحی درباره تأثیر تحریم و محدودیت‌های ارزی بر صادرات پسته عنوان کرد: تأثیر تحریم در صادرات پسته چندان زیاد نیست. دلیل این امر هم آن است که صادرات مواد غذایی مشمول تحریم نمی‌شود. مشکل اصلی از سوی دولت ایران است که از جمله این مشکلات می‌توان به تخصیص ارز و … اشاره کرد و فعلا این چالش‌ها ادامه دارد.
وی برای بهبود وضعیت صادرات پیشنهاد داد که باید تعهد ارزی برداشته شود تا صادرات به بهترین شکل انجام شود.
براساس این گزارش، مشکلات ناشی از ناترازی انرژی و تعهدات و محدودیت‌های ارزی، صنایع مختلف و حتی صنعت پسته ایران را تحت تأثیر قرار داده است. تا زمانی که دولت و نهادهای مربوطه به فکر سخت‌تر کردن تولید و صادرات باشند و با سیاست‌گذاری‌های اشتباه با این صنعت برخورد کنند، قطعا ایران نه‌تنها جایگاه خود را از دست می‌دهد، بلکه به دلیل اهمیت پسته به‌عنوان یک محصول صادراتی مهم، تراز تجاری و حتی تجارت خارجی هم تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
برای مطالعه بیشتر به گزارش صادرات یک میلیارد دلاری پسته ایران در سال گذشته در تجارت‌نیوز مراجعه کنید.
