به گزارش تجارت نیوز، آب آشامیدنی سالم یکی از اساسی ترین نیازهای بشر است و مواد شیمیایی تصفیه آب نقش حیاتی در تضمین سلامت آب مصرفی ما ایفا میکنند. در این مقاله به بررسی مواد شیمیایی پرکاربرد در تصفیه آب، مکانیسم عمل آنها و نکات ایمنی مربوطه می پردازیم.
فرآیند تصفیه آب شیمیایی
تصفیه آب فرآیندی چند مرحله ای است که از ترکیب روش های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی برای تولید آب آشامیدنی سالم استفاده می کند. بخش شیمیایی این فرآیند شامل استفاده از ترکیبات شیمیایی خاص برای حذف ناخالصی ها، میکروارگانیسم ها و سایر آلاینده ها می شود.
شما می توانید اطلاعات بیشتر درباره فرآیند های تصفیه آب را در سایت تصفیه آب ( آبین ) بررسی کنید.
انواع مواد شیمیایی مورد استفاده در تصفیه آب
مواد شیمیایی مورد استفاده در تصفیه آب به چهار دسته اصلی تقسیم می شوند:
- منعقد کننده ها و لخته ساز ها
- ضدعفونی کننده ها
- تنظیمکننده های pH
- جاذبها و مواد کمکی
مواد منعقد کننده و لخته ساز
الف) سولفات آلومینیوم (آلوم)
- پرکاربردترین منعقد کننده در تصفیه آب
- فرمول شیمیایی: Al₂(SO₄)₃
- کارایی: حذف ذرات کلوئیدی و مواد آلی
ب) پلی آلومینیوم کلراید (PAC)
- نسخه پیشرفته تر آلوم
- کارایی بالاتر در pH های مختلف
- تولید لجن کمتر نسبت به آلوم معمولی
ج) کلروفریک
- فرمول شیمیایی: FeCl₃
- مناسب برای آبهای با کدورت بالا
- مزیت: عملکرد خوب در دمای پایین
مواد ضدعفونی کننده
الف) کلر و مشتقات آن
- پرکاربردترین ضدعفونی کننده
- اشکال مختلف: گاز کلر، هیپوکلریت سدیم، هیپوکلریت کلسیم
- مزیت: اثر باقیمانده در شبکه توزیع
ب) ازن
- فرمول شیمیایی: O₃
- قدرت اکسیداسیون بسیار بالا
- معایب: هزینه بالا، عدم اثر باقیمانده
ج) دی اکسید کلر
- فرمول شیمیایی: ClO₂
- موثر علیه کیستهای مقاوم مانند ژیاردیا
- تولید کمتر محصولات جانبی مضر
مواد تنظیم کننده pH
الف) آهک هیدراته
- فرمول شیمیایی: Ca(OH)₂
- افزایش pH آب اسیدی
- کمک به فرآیند انعقاد
ب) سود سوزآور
- فرمول شیمیایی: NaOH
- تنظیم سریع pH
- احتیاط در حمل و نقل
ج) اسید سولفوریک
- فرمول شیمیایی: H₂SO₄
- کاهش pH آب قلیایی
- خطرات: خورندگی بالا
جاذب ها و مواد فیلتراسیون
الف) کربن فعال
- جذب مواد آلی، طعم و بو
- انواع پودری و گرانولی
ب) زئولیت
- جاذب یونی طبیعی
- حذف فلزات سنگین
ج) رزینهای تبادل یونی
- نرم کردن آب
- حذف یونهای سختی
نکات ایمنی در استفاده از مواد شیمیایی تصفیه آب
- استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (دستکش ، ماسک، عینک)
- ذخیره سازی مناسبمواد شیمیایی
- اجتناب از اختلاط موادبدون آگاهی
- آموزش پرسنلدر مورد خطرات مواد
- داشتن برنامه مدیریت ریسکدر تاسیسات
جدول مقایسه مواد شیمیایی تصفیه آب
ماده شیمیایی | نوع کاربرد | مزایا | معایب |
سولفات آلومینیوم | منعقدکننده | قیمت پایین، در دسترس | تولید لجن زیاد |
پلی آلومینیوم کلراید | منعقدکننده | کارایی بالا، لجن کمتر | قیمت بالاتر |
گاز کلر | ضدعفونیکننده | اثر باقیمانده، ارزان | تولید محصولات جانبی |
ازن | ضدعفونیکننده | قدرت بالا، بدون محصولات جانبی | هزینه بالا، تجهیزات پیچیده |
کربن فعال | جاذب | حذف مواد آلی، طعم و بو | نیاز به تعویض دوره ای |
سوالات متداول مواد شیمیایی تصفیه آب
آیا مواد شیمیایی تصفیه آب برای سلامت انسان مضر هستند؟
وقتی در غلظت های استاندارد استفاده بشوند ، خطری ندارند. تصفیهخانههای آب مطابق با دستورالعملهای سازمانهای بهداشتی عمل می کنند.
بهترین ضد عفونیکننده برای آب چیست؟
انتخاب ضد عفونی کننده به شرایط آب، بودجه و امکانات بستگی دارد. کلر هنوز پرکاربردترین است ، اما ترکیب روش ها ( مانند ازن+کلر ) میتواند موثرتر باشد.
چرا گاهی طعم کلر در آب احساس می شود؟
این بدلیل باقیمانده کلر آزاد در آب است که برای حفظ کیفیت در شبکه توزیع لازم است. این مقدار اغلب بی خطر است.
جایگزین های طبیعی برای مواد شیمیایی تصفیه آب وجود دارد؟
برخی روش های طبیعی مانند فیلتراسیون شنی کند یا استفاده از دانههای مورینگا وجود دارد ولی کارایی آنها محدود است و برای تصفیه در مقیاس بزرگ مناسب نیستند.
استفاده از مواد شیمیایی تصفیه آب یک ضرورت در تامین آب آشامیدنی سالم هست. انتخاب مواد شیمیایی مناسب به ویژگی های آب خام، استاندارد های کیفی و امکانات تصفیه خانه بستگی دارد. پیشرفتهای اخیر در زمینه منعقدکنندههای پلیمری و سیستم های ضد عفونی ترکیبی، کارایی فرآیند تصفیه را بطور قابل توجهی افزایش دادهاند.