رئیس سازمان امور مالیاتی: 70 درصد هزینه‌های جاری دولت از محل مالیات تامین شد

به گزارش تجارت نیوز، صبح امروز، 20 اردیبهشت‌ماه 1404، چهاردهمین همایش سیاست‌های مالی و مالیاتی ایران با شعار «نظام مالیاتی هوشمند و اثربخش؛ عدالت‌گستری و آثار اجتماعی» در مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما برگزار شد.

در این همایش که به همت مرکز آموزش، پژوهش و برنامه‌ریزی سازمان امور مالیاتی کشور و با همکاری دانشگاه تهران آغاز به کار کرد، مسئولان و صاحب‌نظران اقتصادی به بیان دیدگاه‌های خود درباره مساله مالیات و جایگاه آن در اقتصاد ایران پرداختند.

دولت‌ها از سال ۱۳۵۰ تاکنون، از مردم مالیات تورمی می‌گیرند

در ابتدای این همایش، تیمور رحمانی، اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه تهران، تاریخچه و علت عقب‌ماندگی نظام مالیاتی در ایران را مورد بررسی قرار داد.

رحمانی توضیح داد: «ما زمانی دولت به معنای مدرن نداشتیم و والیان ایالات خراج می‌گرفتند. بعد از تشکیل دولت مدرن که همزمان با سرازیر شدن درآمدهای نفتی به کشور بود، هزینه‌های دولت به تدریج افزایش یافت و با درآمدهای نفتی، احساس نیاز به درآمدهای مالیاتی وجود نداشت.»

او با تاکید بر اینکه سازمان مالیاتی و بانک مرکزی هر دو در ایران به گونه‌ای در حال مالیات‌سِتاتی هستند اضافه کرد: «زمانی رسید که درآمدهای نفتی کفاف هزینه‌ها را نمی‌داد و دولت به این نتیجه رسید که مالیات تورمی بگیرد و از سال ۱۳۵۰ تا کنون در حال اخذ مالیات تورمی هستیم اما چون درآمدهای نفتی به اندازه کافی وجود داشته، مالیات تورمی قابل تحمل بوده است.»

حتی اگر تحریم‌ها برداشته شوند، درآمد نفتی دیگر نمی‌تواند به اقتصاد ایران کمک کند

این استاد دانشگاه اظهارات خود را چنین ادامه داد: «درآمد نفت دیگر در آینده اقتصاد ایران نمی‌تواند کاری کند حتی اگر تحریم‌ها هم برداشته شوند، دیگر به دوران درآمدهای سرشار نفتی برنمی‌گردیم لذا دولت مجبور است در مالیات‌های متعارف فشار بیشتری وارد کند.»

او افزود: «این نوع پایه مالیاتی به دلیل فشار بر دولت ایجاد شد یا اینکه مالیات بر مجموع درآمد زمانی بوده و حذف شد اما دولت الان می‌بیند نیاز به آن دارد.»

رحمانی در پایان تاکید کرد: «وقتی مالیات‌های متعارف از حدی بیشتر شود، فشار وارد می‌کند و عوارض دارد و اختلال‌زاست؛ بنابراین باید وزارت اقتصاد و سازمان مالیاتی به این نکته توجه کند که مالیات‌ستاتی گنج بی‌پایان نیست و باید اقتصاد را بزرگ کنیم تا برای دولت درآمد ایجاد کند بنابراین دولت باید در بخش هزینه‌های خود تجدیدنظر کند.»

نباید نقش تثبیتی و تخصیصی و توزیعی نظام مالیاتی را فراموش کنیم

سخنران بعدی همایش سیاست‌های مالی و مالیاتی ایران، وحید ماجد، معاون سیاست‌گذاری و راهبری اقتصادی وزارت اقتصاد بود. او تصریح کرد: «دستیابی به سطح مناسبی از رشد اقتصادی و ثبات اقتصاد کلان و بهبود محیط کسب‌وکار و ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری برای تولید در گرو اتخاذ سیاست‌های مالی و مالیاتی درست است.»

او ادامه داد: «نباید نقش تثبیتی و تخصیصی و توزیعی نظام مالیاتی را فراموش کنیم در حالی که بر تحقق درآمدهای مالیاتی دولت متعهد و معتقد به تحقق عدالت عمودی و افقی هستیم. اینکه ابزارهای سیاستی در اختیار سیاستمدار باشد و بتواند با اجرای آنها به سمت تولید سوق دهد، در این صورت است که می‌گوییم در تحقق عدالت موفق بوده است.»

وزارت اقتصاد به دنبال تامین منابع پایدار دولت از محل مالیات است

ماجد اظهار کرد: «وزارت اقتصاد به دنبال تامین منابع پایدار دولت از محل مالیات است؛ آن هم به این شرط که فشار مالیاتی از محل تولید نباشد و هزینه‌های تولید را افزایش ندهد.»

او افزود: «رئیس‌جمهوری بر اجرای ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم تاکید دارد که مبتنی بر هوشمندسازی فعالیت‌های سازمان مالیاتی و ساده‌سازی صدور برگه‌های مالیاتی و تکمیل داده‌های پایگاه مالیات است؛ زیرا استقرار نظام مالیاتی کارا موجب رشد اقتصادی خواهد بود.»

جهش 4 برابری درآمدهای مالیاتی در طول 4 سال

چهاردهمین همایش سیاست‌های مالی و مالیاتی ایران با سخنرانی محمدهادی سبحانیان، رئیس سازمان امور مالیاتی کشور ادامه یافت و او طی اظهارات خود، به ارائه جدیدترین آمارها از نظام مالیاتی ایران پرداخت.

سبحانیان با تاکید بر اینکه تجهیز منابع مالیاتی در چهار سال رشد چهار برابری را ثبت کرد، توضیح داد: «در سال 1403 با وجود بروز مشکلاتی چون ناترازی انرژی و به تبع آن تعطیلی بانک‌ها، ۱۲۲۹ هزار میلیارد تومان منابع مالیاتی تجهیز کردیم که این رقم در سال ۱۴۰۰ حدود ۳۰۵ هزار میلیارد تومان بود.»

او همچنین افزود: «نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی در سال ۱۴۰۰ حدود ۵.۷ درصد بود که این شاخص در سال گذشته به ۸.۳ درصد رسید.»

رئیس سازمان امور مالیاتی همچنین با توضیح اینکه در سال 1400 حدود 41 درصد از هزینه‌های جاری دولت از محل مالیات‌ها تامین می‌شده، از رسیدن این به میزان به حدود 70 درصد در سال 1403 خبر داد.

تامین مالی 2000 پروژه با با طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها

سبحانیان در مورد طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها نیز گفت: «درآمدهای مالیاتی صرف امور اجرای و اساسی کشور می‌شود و در این زمینه یک سال تلاش کردیم تا بخش اندکی که به عنوان مالیات اصناف و مشاغل از اشخاص حقیقی اخذ می‌شود، خودشان تصمیم بگیرند در کجا هزینه شود.»

او افزود: «مالیات اصناف و مشاغل سهم ناچیزی در مالیات دارد اما آثار این کار بسیار مثبت بود و ارزش معنوی آن ده‌ها برابر ارزش مادی آن بود. مردم خودشان می‌گویند خانه بهداشت یا راه روستایی یا مدرسه ساخته شود ۳۶۱ هزار مؤدی در این طرح مشارکت کردند و ۲ هزار پروژه مانند پروژه‌های زیرساختی، مدرسه‌سازی، پروژه‌های بهداشت و درمان و آموزش عالی بخشی از این طرح نشان‌دار کردن بود.»

نظام مالیات‌ستانی ایران باید فردمحور باشد

رئیس سازمان امور مالیاتی در بخش دیگری از اظهاراتش به قانون سامانه مؤدیان و پایانه‌های فروشگاهی پرداخت و گفت: «در تدوین لایحه مالیات بر مجموع درآمد که در مجلس در حال بررسی است، نگاه درآمدی نداشتیم و معتقدیم نظام مالیات‌ستانی ایران که منبع‌محور است، ایراد دارد و باید فردمحور یا خانوارمحور باشد.»

او با تاکید بر اینکه معافیت‌های مالیاتی یکی موثرترین ابزارهای سیاست‌گذاری اقتصادی هستند، تصریح کرد: «ما با معافیت‌ها مشکلی نداریم و قطعاً برای ایجاد انگیزه باید اتفاق بیفتد اما چه کسی می‌تواند ادعا کند که معافیت‌های مالیاتی ما اثربخش یا هدفمند بوده است؟»

او با اشاره به گزارش جدید مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: «طبق این گزارش با وجود اینکه در سال 1400 نرخ مالیاتی کشور ۲۵ درصد بود اما نرخ موثر مالیاتی حدود هفت درصد محاسبه شد و حتی در صدک‌های بالا یعنی در شرکت‌های بسیار بزرگ، نرخ موثر مالیاتی در سطح یک تا دو درصد بوده است.»

برای مطالعه بیشتر صفحه اقتصاد کلان در تجارت‌نیوز را دنبال کنید.