به گزارش تجارت نیوز، سد و نیروگاه تلمبه‌ذخیره‌ای سیاه‌بیشه در استان مازندران و در مسیر رودخانه چالوس واقع شده و شامل دو سد و یک نیروگاه تلمبه‌ذخیره‌ای است که به‌عنوان تنها نمونه این نوع نیروگاه در ایران شناخته می‌شود.
کار اصلی این سیستم، تولید برق در زمان‌های پیک است. این نیروگاه در زمان از دست رفتن شبکه نیز تنها نیروگاهی است که می‌تواند با پمپاژ یک‌باره برق به شبکه، دیگر نیروگاه‌ها را هم وارد مدار تولید کند.
ارتقای ظرفیت و اهمیت طرح توسعه
روز گذشته پروژه ارتقا ظرفیت مخازن سدها و نیروگاه سیاه‌بیشه به میزان ۲۰۸ گیگاوات‌ساعت به بهره‌برداری رسید. این ارتقا با هدف افزایش ظرفیت مخزن سدهای بالا و پایین مجموعه انجام شده است. در نتیجه، حجم بیشتری از آب می‌تواند ذخیره و در زمان‌های اوج تقاضا برای تولید برق مورد استفاده قرار گیرد.
با سرمایه‌گذاری انجام‌گرفته، کارکرد این نیروگاه در اوج مصرف از چهار ساعت به 4.5 ساعت افزایش پیدا کرد. این نیروگاه می‌تواند از ساعت 12 ظهر تا 4.30 بعدازظهر، برق موردنیاز تهران را تامین کند و هرگونه وقفه در عملکرد این نیروگاه مشکلات بزرگی برای شبکه برق به وجود می‌آورد.
فرهاد شبیهی، مدیر عامل برق منطقه‌ای تهران، در حاشیه پروژه ارتقا ظرفیت مخازن سدها و نیروگاه تلمبه‌ذخیره‌ای سیاه‌بیشه در جمع خبرنگاران در مورد اهمیت نقش این نیروگاه گفت: به دلیل اینکه کنترل ولتاژ شبکه برق پایتخت کشور به عهده این نیروگاه است، در صورت مواجهه با چالش افت ولتاژ و خروج این نیروگاه از مدار تولید، حدود دو هزار یا سه هزار مگاوات محدودیت ایجاد می‌شود که این رقم معادل ۳۰ درصد یا حتی نیمی از ظرفیت شهر تهران است.
نحوه عملکرد نیروگاه تلمبه‌ذخیره‌ای
نیروگاه‌های تلمبه‌ذخیره‌ای مانند سیاه‌بیشه، بر اساس یک مکانیزم ساده عمل می‌کنند. این نیروگاه دارای دو مخزن یا سد در دو ارتفاع مختلف است. در زمان‌هایی که مصرف برق کم است، پمپ‌های قدرتمند آب را از مخزن پایین به مخزن بالایی پمپاژ می‌کنند. سپس در ساعات اوج مصرف، آب ذخیره‌شده از طریق توربین‌ها به مخزن پایین بازمی‌گردد و هم‌زمان برق تولید می‌شود.
این روش باعث می‌شود که نیروگاه بتواند به‌سرعت به تغییرات ناگهانی تقاضا واکنش نشان دهد، فرکانس و ولتاژ شبکه را پایدار نگه دارد و به‌عنوان یک ذخیره انرژی عمل کند.
نیروگاه سیاه‌بیشه با برخورداری از قابلیت ذخیره‌سازی انرژی و مدیریت بار، عملکردی فراتر از نیروگاه‌های سنتی دارد. در زمان‌های اوج مصرف، این نیروگاه می‌تواند به‌سرعت وارد مدار شود و کسری تولید را جبران کند. همچنین در ساعات کم‌باری، از انرژی مازاد شبکه برای ذخیره آب در مخزن بالایی استفاده می‌کند.
لازم به ذکر است که نحوه افزایش ظرفیت در این نیروگاه از طریق افزایش مخازن بوده است، طوری که با افزایش میزان ذخیره آب، برق برای ساعات بیشتری تولید شود. به بیان دیگر ظرفیت 1040 مگاواتی این نیروگاه تغییری نکرده است، بلکه فقط با افزایش مخازن و میزان ذخیره‌سازی، به جای ورود 1040 مگاوات برق در چهار ساعت از شبانه‌روز، همین میزان برق برای مدت 4.5 وارد مدار می‌شود. به بیان دیگر، با افزایش تکنولوژی و ذخیره مخازن، می‌توان ساعات بیشتری از ظرفیت این نیروگاه استفاده کرد.
نیروگاه و سد سیاه‌بیشه یک سامانه راهبردی برای مدیریت انرژی، بهینه‌سازی مصرف سوخت و حفاظت از محیط‌زیست محسوب می‌شوند. ارتقا و توسعه اخیر این مجموعه، گامی مهم برای افزایش تاب‌آوری شبکه برق ایران است و باید با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین در دستور کار قرار گیرد. همچنین با توجه به بحران برق در کشور، سرمایه‌گذاری برای نوسازی، افزایش بهره‌وری و ذخایر دیگر نیروگاه‌های کشور نیز ضروری است. چراکه افزایش نیم ساعته توان عرضه برق این نیروگاه، نمی‌تواند نیاز مردم و کسری 20 هزار مگاواتی را برطرف کند.
برای مطالعه بیشتر گزارش توقع جلوگیری از بحران آب با صرفه‌جویی‌های فردی! را در تجارت‌نیوز بخوانید.
