تجارت نیروی کار زیر سایه پیمانکاران / نداشتن امنیت شغلی اولین ضربه پیمانکاران به کارگران است

به گزارش تجارت نیوز، سال‌هاست کارگران در بخش‌های مختلف تولیدی، خدماتی و حتی صنایع حیاتی کشور، خواست اصلی خود را بر حذف شرکت‌های پیمانکاری متمرکز کرده‌اند. اما بی‌توجهی دولت‌ها به این مطالبه، نه تنها مشکلات معیشتی کارگران را حل نکرده، بلکه به گفته فعالان کارگری، منجر به تشدید بحران امنیت شغلی و نارضایتی‌های گسترده شده است.

حذف پیمانکاران البته یکی از سه خواسته اصلی کارگران است: حذف پیمانکاران، تبدیل وضعیت از نیروی شرکتی به قراردادی و برقراری نظام عادلانه حقوق و دستمزد اصلی‌ترین خواسته‌‌های کارگران طی سال‌‌های اخیر بوده است.

این خواسته‌‌‌ها که در قالب طرح ساماندهی کارکنان دولت و کارگران در مجلس یازدهم مطرح شد بعد از گذشت 4 سال هنوز به تصویب نرسیده و همچنان در دولت چهاردهم سرنوشت نامعلومی دارد. در واقع طرح اولیه مجلس با هدف حذف واسطه‌ها و ایجاد عدالت شغلی تدوین شد. قرار بر حذف شرکت‌های پیمانکاری و تبدیل وضعیت نیروهای شرکتی دستگاه‌های دولتی، نیمه دولتی و عمومی و عقد قرارداد مستقیم این نیروها با دستگاه‌های اجرایی مربوطه بود. اما ناگهان همه چیز مسکوت ماند چرا که شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام این طرح را مغایر با اصل 75 قانون اساسی دانسته و آن را باعث افزایش بار مالی به دولت عنوان کردند.

از طرف دیگر کارگران به خصوص کارگرانی که در صنایع پتروشیمی، نفت، گاز و خدمات شهری مشغول به کار هستند بیش از همه پیگیر تصویب و اجرایی شدن این طرح بوده و هستند.

اولین نتیجه حذف نشدن پیمانکاران در خدمات شهری خودنمایی کرد

کوروش سعادتی، فعال کارگری، در این باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: سال‌هاست که کارگران به دنبال حذف پیمانکاران و تبدیل وضعیت خود از شرکتی به قراردادی هستند اما متاسفانه نه مجلس، نه دولت و نه دیگر نهادهای ذیصلاح هیچ اقدامی برای اجرایی شدن این طرح انجام نمی‌دهند.

او با اشاره به وضعیت خدمات شهری و جمع آوری زباله‌‌‌ها در تهران می‌افزاید: همین الان مساله حذف نکردن پیمانکاران باعث بروز مشکلات بسیاری در خدمات و پاکیزگی شهر تهران شده است. در حالی که بیش از یک سال از اخراج اتباع افغانستانی از کشور می‌گذرد اما حالا همین بی‌توجهی به تامین نیروی کار باعث شده تا کلانشهر تهران در زمینه جمع‌آوری زباله‌‌‌ها با مشکل مواجه شود.

این فعال کارگری اظهار می‌دارد: پیمانکاری که بیش از هر چیز به دنبال سود خود است قطعا اجرای قوانین را به دقایق آخر موکول می‌کند و در نهایت هم به هیچ کس پاسخگو نیست. در همین مساله جمع‌آوری زباله‌‌‌ها الان شهرداری باید در مقابل مردم پاسخگو باشد و بگوید چرا پیمانکارانش در تمام این مدت به فکر تامین نیرو نبوده‌اند.

در سیستم پیمانکاری کارگر به‌جای عقد قرارداد مستقیم با کارفرما یا نهاد دولتی، تحت پوشش یک شرکت واسطه به کار گرفته می‌شود / سیستم پیمانکاری چیزی جز «تجارت نیروی کار» به حساب نمی‌آید

کوروش سعادتی در بخش دیگری از سخنان خود می‌گوید: سیستم پیمانکاری به این معناست که کارگر به‌جای عقد قرارداد مستقیم با کارفرما یا نهاد دولتی، تحت پوشش یک شرکت واسطه به کار گرفته می‌شود. در ظاهر، پیمانکار قرار است کارهای اجرایی را سازماندهی کند، اما در عمل، بخش عمده‌ای از دستمزد و مزایای کارگران در جیب این واسطه‌ها می‌رود.

او می‌افزاید: وجود این ساختار، چیزی جز «تجارت نیروی کار» به حساب نمی‌آید؛ تجارتی که سودش برای پیمانکاران و ضررش برای کارگران است. به همین دلیل است که لابی‌‌های قدرت تمام تلاش خود را می‌کنند تا پیمانکاران از چرخه کار کشور حذف نشوند.

حذف پیمانکاران یعنی بازگشت کرامت شغلی به کارگر

این فعال کارگری ادامه می‌دهد: حذف پیمانکاران یعنی بازگشت کرامت شغلی به کارگر. وقتی کارگر مستقیماً با کارفرما یا دولت قرارداد دارد، هم حقوقش شفاف است و هم امنیت بیشتری دارد. اما دولت‌ها همیشه این موضوع را به آینده موکول کرده‌اند، چون پیمانکاران بخش جدی‌ای از شبکه قدرت و منفعت هستند.

وجود پیمانکاران در پروژه‌‌‌ها قبل از هر چیز امنیت شغلی کارگران را به خطر می‌اندازد

سعادتی در پاسخ به این سوال که عمده مشکلات کارگران با پیمانکاران چیست؟ اظهار می‌دارد: وجود پیمانکاران در پروژه‌‌‌ها قبل از هر چیز امنیت شغلی کارگران را به خطر می‌اندازد. پیمانکاران عموما قراردادهای چند ماهه با کارگران منعقد می‌کنند و همین مساله باعث می‌شود که امنیت شغلی کارگران به خطر بیفتند.

او می‌افزاید: وقتی کارگران با پیمانکار طرف قرارداد می‌شوند از آنجایی که پیمانکار قبل از هر چیز به سود خود می‌اندیشد اغلب حقوقی که به کارگران پرداخت می‌شود کمتر از مبلغی است که قانون کار تعیین کرده است. از سوی دیگر به دلیل همان قراردادهای نصفه و نیمه کارگر حق اعتراض و یا مطالبه‌گری ندارد چرا که با خطر اخراج مواجه است.

این فعال کارگری ادامه می‌دهد: وقتی دولت به خواست کارگران در مورد حذف پیمانکاران بی‌توجهی می‌کند، در واقع از مسئولیتی که بر عهده دارد، شانه خالی کرده است. کارگران امروز دیگر فقط نگران حقوق عقب‌افتاده نیستند، بلکه از آینده‌ای بی‌ثبات می‌ترسند. این شرایط در درازمدت باعث فرسایش روحی و روانی و حتی مهاجرت نیروی کار متخصص خواهد شد.

بی‌توجهی به مطالبات کارگران به‌طور مستقیم بر کیفیت خدمات عمومی، بهره‌وری صنایع و اعتماد اجتماعی تأثیر می‌گذارد / تداوم پیمانکاری شکاف طبقاتی را عمیق‌تر می‌کند

سعادتی می‌گوید: بی‌توجهی به این مطالبه، فقط کارگران را آسیب نمی‌زند؛ بلکه به‌طور مستقیم بر کیفیت خدمات عمومی، بهره‌وری صنایع و حتی اعتماد اجتماعی تأثیر می‌گذارد. در شرایطی که تورم و گرانی فشار زیادی بر زندگی طبقه کارگر وارد کرده، تداوم پیمانکاری شکاف طبقاتی را عمیق‌تر کرده و به گفته کارشناسان، می‌تواند زمینه‌ساز اعتراضات گسترده‌تر شود.

او در پایان می‌افزاید: خواست حذف پیمانکاران دیگر تنها یک مطالبه صنفی نیست، بلکه به یک مسأله اجتماعی و اقتصادی گسترده بدل شده است. اگر دولت‌ها همچنان نسبت به این موضوع بی‌تفاوت بمانند، بحران اعتماد میان کارگران و ساختارهای تصمیم‌گیری عمیق‌تر خواهد شد و در نهایت، هزینه‌ای به‌مراتب سنگین‌تر برای اقتصاد کشور به همراه خواهد داشت.