تشدید عطش نقدینگی بانک‌ها در بازار باز/ بانک مرکزی پیچ ریپو را سفت کرد!

به گزارش تجارت نیوز، بانک مرکزی به‌تازگی با انتشار گزارش جدید عملیات اجرایی سیاست پولی، عملکرد شبکه بانکی در بازار باز و بازار بین بانکی طی هفت روز منتهی به سوم شهریورماه 1404 را مورد بررسی قرار داد.

بررسی این گزارش حاکی از آن است که واگرایی بین سفارش‌های ارسالی بانک‌ها و سفارش‌های پذیرفته شده توسط بانک مرکزی، برای دومین هفته متوالی ادامه یافت؛ به عبارت دیگر، با وجود اینکه رقم ریپوی درخواستی بانک‌ها بار دیگر صعودی شد و رکورد شکست، بانک مرکزی رقم تزریق پول خود در بازار باز را کاهش داد تا نسبت پذیرش سفارش‌ها به کمترین میزان از مهرماه سال گذشته به این سو برسد.

بانک‌ها چگونه از طریق بازار باز منابع موردنیاز خود را تامین می‌کنند؟

بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی برای جبران کسری منابع خود در کوتاه‌مدت، راهکارهای متفاوتی پیش‌رو دارند که یکی از آنها انجام عملیات توافق بازخرید یا ریپو در بازار باز است.

آنها با ثبت سفارش در بازار باز، در قالب عملیات ریپو از بانک مرکزی استقراض می‌کنند. در این عملیات، بانک‌ها با فروش اوراق در اختیار خود به بانک مرکزی، وجوه نقد مورد نیاز را دریافت و در سررسیدی که از قبل تعیین می‌شود، اوراق فروخته‌شده را با نرخ سود مشخصی از بانک مرکزی بازخرید می‌کنند و بدهی خود را به این بانک می‌پردازند. نرخ انجام این معامله و مدت زمان سررسید آن نیز به ترتیب نرخ توافق بازخرید و مدت توافق بازخرید نامیده می‌شوند

ثبت سفارش ریپو در بازار باز رکورد شکست

در نوزدهمین حراج بازار باز سال 1404 و نخستین حراج شهریورماه، 19 بانک و موسسه اعتباری غیربانکی حاضر بودند و سفارش‌های خود را با حداقل نرخ توافق بازخرید 23 درصدی و مدت توافق بازخرید 6 روزه به بانک مرکزی ارسال کردند.

مجموع مبلغ سفارش‌های ارسالی بانک‌ها در بازار باز این هفته، 451 هزار و 940 میلیارد تومان ثبت شد که نه تنها رشدی حدود 42 هزار میلیارد تومانی را در مقایسه با هفته گذشته شاهد بود، بلکه رکورد بیشترین ثبت سفارش در تاریخ عملیات بازار باز بانک مرکزی را نیز جابه‌جا کرد.

این رکوردشکنی در سفارش‌های ارسالی بانک‌ها در بازار باز برای دومین هفته متوالی، از این حکایت دارد که شبکه بانکی، نیاز مبرم به استقراض از بانک مرکزی برای تامین هزینه‌های کوتاه‌مدت خود است. با وجود این، بانک مرکزی با نادیده گرفتن این نیاز، در هفته مورد بررسی نیز به سیاست‌های انقباضی خود پایبند بود و دست رد به سینه بانک‌ها زد.

تزریق پول در بازار باز به کمترین رقم در سال 1404 رسید

بانک مرکزی در حراج قبلی بازار باز، از 410 هزار میلیارد تومان سفارش ارسالی بانک‌ها، 280 هزار میلیارد تومان را پذیرفته بود، در این هفته و با وجود صعود 42 هزار میلیارد تومانی سفارش‌ها، تنها 260 هزار میلیارد تومان از آنها را پذیرفت که این مبلغ، کمترین میزان تزریق پول بانک مرکزی در بازار باز از ابتدای سال 1404 محسوب می‌شود.

به این ترتیب نسبت سفارش‌های پذیرفته شده به سفارش‌های ارسالی در حراج بازار باز روز سوم شهریورماه، معادل 57.5 درصد ثبت شد که کمترین رقم از میانه مهرماه سال 1403 به این سو به حساب می‌آید.

از سویی دیگر نیز بانک‌ها در این هفته بیش از 281 هزار میلیارد تومان از بدهی خود به بانک مرکزی در بازار باز را تسویه کردند تا خالص عملکرد بانک مرکزی در بازار باز این هفته، منفی 21 هزار میلیارد تومان باشد.

صعود 18 هزار میلیارد تومانی اعتبارگیری قاعده‌مند بانک‌ها در بازار شبانه

بانک مرکزی در گزارش‌های هفتگی خود، عملکرد بانک‌ها در زمینه اعتبارگیری قاعده‌مند در بازار بین بانکی را نیز بررسی می‌کند. استقراض از بازار بین بانکی یا شبانه، یکی دیگر از روش‌های تامین مالی کوتاه‌مدت بانک‌هاست که طی آن، بانک‌ها برای تسویه حساب‌های خود در پایان روز از یکدیگر استقراض می‌کنند.

با وجود این، بانک مرکزی نیز در شرایطی به منظور اعمال سیاست‌های خود و تامین نقدینگی مورد نیاز بانک‌ها در این بازار مداخله کرده و بخشی از نیاز بانک‌ها را از طریق اعتباردهی قاعده‌مند به آنها با نرخ سقف دالان نرخ سود یعنی 24 درصد، تامین می‌کند.

آمارها حاکی از آن هستند که در این بازار، طی چهار روز کاری هفته منتهی به سوم شهریورماه، بانک‌ها مجموعا 31 هزار و 180 میلیارد تومان از بانک مرکزی اعتبار دریافت کردند؛ در حالی که رقم این اعتباردهی قاعده‌مند بانک مرکزی در هفته گذشته، حدود 13 هزار میلیارد تومان بود. به این ترتیب، به نظر می‌رسد که بخشی از کاهش تزریق منابع در بازار باز، با تشدید اعتباردهی بانک مرکزی در بازار بین بانکی جبران شده است.

برای مطالعه بیشتر صفحه بانک و بیمه در تجارت‌نیوز را دنبال کنید.