مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی درباره وضعیت حمل‌ونقل عمومی بار از طریق جادهای اعلام کرد در سال ۹۴ کل بار کشور ۴۵۳.۶ میلیون تن بود که ۹۳.۵ درصد آن از طریق جادهای جابه‌جا شد و سهم حمل‌ونقل ریلی نیز ۶.۵ درصد بود.
به گزارش تجارت‌نیوز، همچنین بر اساس این گزارش ۵۰۸ میلیون تن از کالاهای محموله از طریق جاده‌ها منتقل شد که ۷۰.۹ درصد آن معادل ۳۶۰ میلیون تن بار دارای بارنامه بوده و نزدیک به ۳۰ درصد را نیز حمل‌ونقل عمومی بدون بارنامه جابه‌جا کرده است؛ به عبارت دیگر حدود یک‌سوم کالای کشور از طریق بنگاه‌های باربری سنتی و خارج از نظارت سازمان راهداری بوده است.
شایان ذکر است که جابه‌جایی‌های بدون استفاده از بارنامه عموما در بنگاه‌های باربری (گاراژهای سابق) که کماکان فعال هستند انجام می‌گیرد. باربری‌هایی که در پایانه‌های کالای سازمان راهداری و حمل ونقل جادهای مستقر نیستند و خود راسا به جابه‌جایی کالا اقدام می‌کنند.
همچنین سهم بخش خصوصی ۹۲ درصد بوده و نزدیک به ۸ درصد مابقی را بخش تعاونی جابه‌جا کرده است. سهم دولت در نقل و انتقال بار بسیار ناچیز است.
از سوی دیگر متوسط میانگین عمر کامیون‌ها در ایران در این سال ۱۶.۱ سال برآورد می‌شود. این در حالی است که میانگین عمر مفید ناوگان جادهای در کشورهای توسعه‌یافته ۵ سال است که نشان‌دهنده به شدت فرسوده بودن ناوگان خودروی سنگین باری در ایران است.
بر اساس این گزارش، ۸۲.۲ درصد کامیون‌های موجود در ایران خودمالکی (ملکی راننده) هستند و تنها ۴.۲ درصد به صورت ملکی شرکت یا موسسات باربری و همچنین شراکتی میان راننده و مالک محسوب می‌شوند. به گونه‌ای که سهم ناچیز شرکت‌ها و موسسات باربری در مالکیت کامیون‌ها نشان‌دهنده وجود مشکلات متعدد در ایجاد شرکت‌های مسئولیت‌پذیر و شناسنامه‌دار است.
یکی دیگر از نکات نگران‌کننده در این گزارش، میانگین سفر هر دستگاه کامیون در طول سال است. بر اساس اعلام مرکز پژوهش‌ها، میانگین سفر هر دستگاه کامیون در طول یک سال (۳۶۵ روز) تنها ۷۳ سفر در سال ۹۴ و ۶۵ سفر در سال ۹۳ است که نشان‌دهنده خواب بالای کامیون‌ها و انتظار بیش از حد آنها برای دریافت نوبت سفر است.
این موضوع به پایین بودن بهره‌وری کامیون‌ها در ایران دامن می‌زند؛ این در حالی است که متوسط عملکرد مورد انتظار برای هر کامیون با توجه به حجم بار در کشور، ۲۰۰ سفر در سال است.
گفتنی است در سال ۹۴ در ایران ۲۵ میلیون و ۷۸۴ هزار سفر باری توسط ۳۵۳ هزار و ۴۱۷ دستگاه کامیون انجام شد که ۲۸ درصد آن درون استانی و ۷۲ درصد نیز برون استانی بوده است.
منبع: مهر
