به گزارش تجارت‌نیوز، با سوزن بانی دولت، قطار پرداخت یارانه‌های نقدی با شش واگن وارد سال ۱۴۰۱ شد؛ حرکت این قطار سیزده سال پیش با پرداخت تک واگن یارانه‌های نقدی حامل‌های انرژی آغاز شد اما برخلاف انتظار با ملحق شدن واگن‌های جدید مدام بر طول آن افزوده شد و معلوم نیست که این رویه تا کجا ادامه خواهد داشت.

درحال حاضر یارانه نقدی حامل‌های انرژی و یارانه معیشتی  دو یارانه ثابتی است که ماهانه از سوی دولت پرداخت می‌شوند. یارانه مناسبتی نوع جدیدی از پرداخت‌های نقدی دولت است که تاکنون در دو نوبت پرداخت شده و قرار است به زودی این اتفاق برای سومین مرتبه تکرار شود.

یارانه بنزین هم اکنون به صورت آزمایشی در جزایر کیش و قشم در حال پرداخت شدن است.

گویا یارانه گوشت و یارانه نان نیز از جمله یارانه های جدیدی است که دولت می‌خواهد آن را در قالب حذف یارانه ارز ۴۲۰۰ تومانی به جامعه هدف پرداخت کند و در حال حاضر زمزمه‌هایی از اجرای آزمایشی آنها شنیده می شود.

غیر از این وزارت بهداشت روز گذشته از ایجاد تغییراتی در نحوه تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو برای سال ۱۴۰۱ خبر داد که می توان از آن به عنوان یارانه ای جدید یادکرد.

یارانه نقدی حامل های انرژی

قدیمی ترین یارانه نقدی است و پرداخت آن از آذر ماه سال ۸۹ تا به امروز بی وقفه ادامه دارد؛ مبلغ این یارانه تا به امروز به صورت ثابت ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان برای هر نفر بوده است.

البته ارزش دلاری این یارانه نقدی در طول سیزده سال گذشته مسیری نزولی را در گرفته است و از حدود ۴۵ دلار به حدود ۱۶ دلار رسیده است.

شهریور ماه سال گذشته مهدی پازوکی، اقتصاددان و کارشناس سازمان برنامه و بودجه پیشتر به خبرآنلاین گفته بود: از جمعیت ۸۵ میلیون نفری کشور تعداد ۷۷٫۵ میلیون نفر یا به عبارتی ۹۵ درصد مردم مشمول دریافت یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی هستند.

به استناد قانون بودجه سال ۱۴۰۱ دولت و مجلس برای یارانه نقدی و معیشتی به صورت مشترک اعتباری ۷۳٫۸ هزار میلیارد تومان پیش بینی کرده‌اند.

یارانه معیشتی

افزایش شبانه و ناگهانی قیمت بنزین در آبان ماه سال ۹۸، ماجرایی به راه انداخت که از میان مقامات وقت کسی حاضر نشد به صورت مستقیم مسئولیت آنرا برعهده بگیرد.

از جمله تبعات ثانویه این اتفاق، اختصاص یارانه جدیدی به مردم تحت عنوان یارانه معیشتی بود؛ رقم این یارانه به ازاء هر نفر ۵۵ هزار و ۵۰۰ تومان است و برای ۲۹ ماه متوالی پرداخت آن تا سقف خانوارهای پنج نفر و بیشتر ادامه یافته است.

یارانه مناسبتی

پرداخت این یارانه از زمان دولت کنونی یعنی کمتر از یک سال پیش آغاز شده است؛ بیست و دوم بهمن ماه سال ۱۴۰۰ اولین یارانه مناسبتی مقارن با آغاز چهل و سومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی پرداخت شد؛ نوروز ۱۴۰۱ دومین مرحله پرداخت این یارانه بود و حالا قرار است برای سومین دفعه این یارانه به مناسبت ماه رمضان پرداخت شود.

مبلغ یارانه مناسبتی تا کنون رقم ثابتی نبوده است؛ ارزش آن در مرحله اول ۱۰۰ هزار تومان و در مرحله دوم ۱۵۰ هزار تومان بوده است.

همینطور در مورد مشمولان این یارانه جدید نیز باید گفت که در هر دو مرحله نخست ۱۲ میلیون نفر و در مرحله دوم ۳۴ میلیون نفر آنرا دریافت کرده اند که وجه اشتراکشان نداشتن سهام عدالت و مددجو بودن نهادهای حمایتگر بهزیستی و کمیته امداد بود؛ از قرار معلوم در نوبت سوم نیز این یارانه به جمعیتی نزدیک به دریافت کنندگان نوبت دوم پرداخت خواهد شد.

یارانه بنزین

اسفند ماه سال گذشته دولت تصمیم جدیدی در حوزه بنزین گرفت؛ این بار در کیش و قشم به صورت آزمایشی سهمیه بندی جدیدی را در کنار سهمیه بندی های قبلی اعمال کرد.

مطابق این سهمیه بندی جدید، برای خودروهای شخصی ۲۰ لیتر بنزین سهمیه ای با نرخ ۱۵۰۰ تومان کنار گذاشته شده است؛ این سهمیه سوای ۶۰ لیتر بنزینی است که از آبان ۹۸ به این سو برای خودروهای سواری ماهانه درنظر گرفته می‌شود.

تفاوت این سهمیه جدید با بنزین سهمیه در این است که معادل ریالی آنرا برای سرپرستان خانوار فاقد ماشن محفوظ باقی بماند؛ البته در ابتدا قرار بود این وجه به حساب واجدان شرایط واریز شود اما در ادامه معلوم شد که خبری از واریز نقدی نیست و برای تبدیل باید از سامانه بنزین من نسبت به فروش آن اقدام کنند.

از جزئیات این گونه از یارانه های نقدی اطلاعات بیشتری نیست اما بد نیست بدانید که در جزایر کیش و قشم به ترتیب حدود ۴۰ هزار و ۱۴۹ هزار نفر جمعیت دارد.

یارانه گوشت و نان

از آنجایی که عزم دولت برای برچیدن بساط ارز ۴۲۰۰ تومانی جدی تر از هر زمان دیگری است؛ در خبرهای چند روز گذشته از ۲ قلم یارانه نقدی جدید رونمایی شده است که ممکن است دولت پرداخت آنها را در ادامه سایر یارانه های نقدی در حال پرداخت آغاز کند.

یکی یارانه نان و دیگری یارانه گوشت که جفتشان هم در زمره اقلام ضروری و کالاهای اساسی هستند و هم تا به امروز دولت آنها را به اعتبار ارز ۴۲۰۰ تومانی تامین کرده است.

در سایه تحریم های اقتصادی و مافیاهای مختلف، نوسان قیمت ها در بازار نهادهای دامی و کشاورزی باعث شد تا طی یکسال گذشته بهای انوع گوشت و محصولات پروتئینی دچار جهش شود؛ نتیجه این اتفاق ظاهرا جایگزین کردن ارز ۴۲۰۰ تومانی با یارانه ای ۳۰۰ هزار تومانی به ازای هر خانوار است.

در رابطه با بازار نان هم دولت یارانه مشابهی را در نظر گرفته است؛ آنطور که در خبرها آمده قرار است از ابتدای فصل تابستان نانوایی های استان زنجان شیوه پختشان را به صورت آزمایشی تغییر دهند.

در شیوه جدید که منشا حرف و حدیث های فراوان در چند روز گذشته بوده است؛ برای هرخانوار کارت اعتباری درنظر گرفته خواهد شد؛ این یارانه جدید به گویا به تمام جمعیت ۸۴ میلیون نفری ایران تعلق خواهد گرفت؛ سرانه نان مصرفی سالانه هر فرد ۴۷ هزار تومان خواهد بود؛ معادل یک عدد نان سنگک در هر ماه است.

یارانه دارو

آخرین و تازه ترین یارانه نقدی که توسط دولت رونمایی شده است، به حوزه دارو و درمان تعلق دارد؛ در بودجه سالانه بالغ بر ۲ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی بابت اختصاص می‌یابد.

نگاهی به شیوه تامین اقلام دارویی نشان می دهد همیشه در سایه بحران های اقتصادی و فسادهای پیرامون آن نحوه تدارک اقلام دارویی با انتقاداتی جدی از سوی مردم روبرو بوده است.

به نظر می رسد این بار دولت به بهانه به سامان کردن وضعیت موجود قصد دارد تا منابع ارز ۴۲۰۰ تومانی را به صورت اعتبارات یارانه ای در اختیار شرکتهای بیمه قرار دهد تا آنها با تامین کنندگان اقلام دارویی تسویه حساب کنند.

واضح است این شویه یارانه هرقدر هم که نقدی باشد هرگز به صورت وجه نقد نسیب مصرف کنندگان دارو نخواهد شد.

به عقیده کارشناسان این رویه هم تاثیر چندانی درجهت بهبود وضعیت موجود نخواهد داشت و به احتمال زیاد از این طریق زمینه حذف تدریجی یارانه دارو رقم خواهد خورد؛ رویه ای می تواند به تشدید ابعاد جدیدی در حوزه فساد منجر شود.

با اینکه پرداخت یارانه های نقدی رویه ای نکوهش شده از سوی دولتهای پس از جنگ است اما رویه رایج کوبیدن یک میخ به نعل و یک میل به تخته بوده است؛ از یکطرف یارانه ای قطع می شود و از سمت

مقابل مجددا یارانه جدیدی تعریف می شود که نتیجه آن تحمیل یک کاهش قدرت خرید عمومی و فراهم کردن بستر جدیدی برای سوء استفاده و رانت است.