به گزارش تجارت‌نیوز، ریشه رشته مهندسی نفت را می‌توان در خاک آمریکا یافت؛ اما تحقیقات جدید نشان می‌دهند با توجه به آینده سوخت‌های فسیلی و فشار فزاینده بر حرکت به سمت منابع انرژی سازگارتر با آب و هوا، دانشجویان آمریکایی به این رشته پُردرآمد پشت کرده و از آن دلسرد شده‌اند و بنابراین تعداد ثبت‌نام‌ها به شکل قابل توجهی کم شده است.
در ایران اما با وجود راه‌اندازی برخی رشته‌های مرتبط با انرژی‌های تجدیدپذیر، هنوز اقبال کدرشته‌های نفتی در میان داوطلبان کنکور و متقاضیان ورود به دانشگاه بالاست. آگهی‌های تبلیغاتی با محتوای «پذیرش بدون کنکور مهندسی نفت» یا «رشته مهندسی نفت بدون کنکور آزاد» نشان از بالا بودن تب این رشته بین داوطبان کنکور دارد و به نظر می‌رسد که زمان تغییر فرا رسیده است.
نگاهی به آمار رشته‌های نفتی در کنکور امسال
از گوشی‌های هوشمند گرفته تا خودروها برای کار کردن به انرژی وابسته هستند و هنوز هم سوخت‌های فسیلی یکی از منابع مهم انرژی در دنیا به حساب می‌آیند.
در ایران با توجه به میراث به جا مانده از تاریخچه اکتشاف نفت و اهمیتی که این ماده به عنوان اصلی‌ترین تولید داخلی دارد، اهمیت ویژه‌ای برای رشته‌های دانشگاهی مرتبط با صنعت نفت دیده می‌شود. همچنین تلاش‌های زیادی برای جذب بیشتر متقاضیان در این رشته‌ها صورت می‌گیرد به طوری که با جست‌وجوی ساده در بستر اینترنت می‌توان به موارد زیادی از آگهی‌های تبلیغاتی با محتوای انگیزشی رسید.
در ایران از سال ۹۴ و همزمان با شروع بحث‌های مربوط به خرید تضمینی برق حاصل از انرژی تجدیدپذیرها، رشته‌های تحصیلی با عنوان انرژی‌های تجدیدپذیر به راه افتادند و علاقمندان به محیط زیست، کسب و کارهای نوین و دانش بنیان را به سمت خود جذب کردند.
کاهش آمار داوطلبان گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی در کنکور امسال هم (کمتر از ۱۰ درصد) عجیب و قابل تامل است، البته ابراز نگرانی مسئولان سازمان سنجش و وزارت علوم و اعلام جبران این موضوع، نشان از تمایل آنها برای ماندن در همان موضع قبلی دارد! با این همه آنچه در حال حاضر قابل اعتناست، این واقعیت است که در دفترچه انتخاب رشته امسال دانشجویان، مجموع ظرفیت پذیرش ۶ گرایش مهندسی نفت، به ۳۶۳ نفر رسیده است.
وضعیت دانشگاه‌های آمریکا چگونه است؟
وضعیت ثبت نام در رشته‌های مهندسی نفت در آمریکا چقدر است؟
سابقه آموزش رشته‌های نفتی در آمریکا به بیش از ۱۰۰ سال قبل می‌رسد. اولین مدرک مهندسی نفت در این کشور به تاریخ ۱۹۱۵ و توسط انستیتو مهندسی معدن، متالورژی و نفت صادر شده است.
بلومبرگ در گزارشی که به‌تازگی منتشر کرده، خبر از کاهش تعداد ثبت نام در رشته‌های مربوط به صنعت نفت را می‌دهد؛ دلیل آن هم فشار فزاینده سیاستمداران، فعالان و سرمایه‌گذاران برای تمرکز بر منابع انرژی سازگارتر با آب و هوا عنوان شده است.
در این گزارش، به نقل از لوید هاینز، استاد دانشگاه فناوری تگزاس، آمده است: «انتظار می‌رود تعداد فارغ‌التحصیلان جدید مهندسی نفت در ایالات متحده به حدود ۴۰۰ نفر برسد که نسبت به سال ۲۰۱۷ که بیش از ۲۳۰۰ نفر بود، کاهش چشمگیری است.»
همچنین، طبق این گزارش، ثبت نام در مقطع کارشناسی در رشته مهندسی نفت بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱، به میزان ۱۱ درصد کاهش یافت. در همین ارتباط، دانشگاه‌های آمریکایی در حال تلاش برای سازگاری با شرایط جدید مانند برگزاری کلاس‌های زیست محیطی هستند.
آموزش هم‌گام با اقتصاد سبز
هرچند آمریکا و بسیاری دیگر از کشورها در تلاش برای افزایش میزان بکارگیری انرژی‌های تجدیدپذیر وارد یک رقابت سخت شده‌اند، اما در کشور ما، نسل جوان با تکیه بر دو واقعیت مهم آرام آرام در حال کمتر اقبال نشان دادن به سمت رشته‌های مهندسی نفت هستند:
واقعیت اول، بازار کار رشته‌های نفتی است که با توجه به تکنولوژی‌های روز دنیا، کمتر از همیشه به نیروی انسانی متخصص نیازمند است. این موضوع، گرایش نسل جدید دانشگاهیان را به رشته‌های جدیدتری سوق داده که ریشه‌های زیست محیطی دارند و به اقتصاد سبز نزدیکترند.
واقعیت دوم را می‌توان در شرایط خاص کشور جستجو کرد که مطرح شدن کسب و کارهای نوین و دانش بنیان، راه را برای اقتصادهای کوچک و غیروابسته به نفت هموار کرده است. با این همه، ساختار اقتصاد نفتی کشور، امکان تغییر در زیرساخت‌های آموزشی را دشوار کرده و دانشجویان نیز برای یافتن راه‌های تازه‌تر، در جستجو هستند.
