پیام‌های آخرین تحولات قیمت مواد غذایی
بر اساس اطلاعات منتشر شده مرکز آمار ایران در اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ مشاهده می‌شود که از ۲۴ اقلام خوراکی که قیمت آنها منتشر شده است، ۹ قلم خوراکی با کاهش قیمت نسبت به فروردین ماه مواجه بوده است که پیاز با ۴۸٫۲ درصد، خیار با ۱۸٫۹ درصد، گوجه فرنگی با ۱۸٫۵ درصد، سیب زمینی با ۹٫۸ درصد، مرغ ماشینی با ۴٫۹ درصد، تخم مرغ ماشینی با ۱٫۹ درصد، موز با ۱٫۷ درصد، رب گوجه فرنگی با ۰٫۵ درصد و گوشت گاو و گوساله با ۰٫۱ درصد کاهش قیمت نسبت به ماه قبل برخوردار بوده و بیشترین کاهش قیمت مربوط به پیاز بوده است.
در مقابل ۱۵ قلم خوراکی دیگر با افزایش قیمت در اردیبهشت ماه نسبت به فروردین‌ماه ۹۹ مواجه بوده است که شامل عدس با ۳۷٫۴ درصد، پرتقال محصول داخل با ۳۲٫۵ درصد، سیب درختی زرد با ۲۷٫۵ درصد، لوبیاچیتی با ۲۴٫۹ درصد، برنج خارجی درجه یک با ۱۶٫۰ درصد، قند با ۸٫۰ درصد، شکر با ۷٫۵ درصد، برنج ایرانی درجه یک با ۴٫۵ درصد، ماست پاستوریزه با ۲٫۶ درصد، چای خارجی بسته‌ای با ۲٫۲ درصد، پنیر ایرانی پاستوریزه با ۱٫۳ درصد، روغن مایع با ۰٫۹ درصد، گوشت گوسفند با ۰٫۶ درصد، شیر پاستوریزه با ۰٫۴ درصد و کره پاستوریزه (کره حیوانی) با ۰٫۴ درصد از افزایش قیمت نسبت به ماه قبل برخوردار بوده و بیشترین افزایش قیمت مربوط به عدس بوده است.
نکته ۱: برخی از محصولات دارای قیمت بالایی بوده و برخی قیمت کمتر و درصد تغییرات به تنهایی نمیتواند نماینده خوبی برای نشان دادن تاثیر نوسانات قیمت بر کاهش یا افزایش قدرت خرید مصرفکننده باشد. در سبد مصرفی خانوار، این میزان تغییرات قیمت است که با توجه به درآمد مشخص خانوار در ماه تعیین می‌کند به چه میزان از چه کالایی، توانایی مالی و قدرت خرید برای محصولات وجود دارد.
برای مثال برنج ایرانی دراردیبهشت‌ماه حدود ۴٫۵درصد افزایش قیمت داشته و درحدود ۱۰۶۸ تومان به قیمت هر کیلو برنج اضافه شده در مقابل با اینکه قند ۸ درصد افزایش قیمت داشته اما هر کیلو قند ۶۸۰ تومان افزایش قیمت داشته است. برنج درصد تغییر قیمت کمتری داشته اما میزان تغییر قیمت بیشتر از قند بوده است.
نکته ۲: درصد تغییرات قیمت اقلام خوراکی در اردیبهشت ماه ۹۹ نسبت به مدت مشابه سال قبل به جز گوشت گوسفند،گوشت گاو یا گوساله، رب گوجه فرنگی، شکر، خیار، سیب‌زمینی، گوجه فرنگی، مرغ ماشینی و پیاز برای بقیه اقلام با افزایش قیمت مواجه بوده که بیشترین افزایش به ترتیب مربوط به عدس با ۱۱ درصد است.
همچنین چای بسته‌ای خارجی با ۷۷ درصد و لوبیا چیتی با ۶۰درصد افزایش قیمت در یک سال را تجربه کرده‌اند. ارقام جدول نشان می‌دهد که برنج (ایرانی)، حبوبات و لبنیات که بخشی از تامین غذای سبد مصرفی خانوار را عهده‌دار است با تورم شدید بالای بیست و پنج درصد روبرو بوده است.
برای سبد مصرفی برنج ایرانی درجه یک، برنج خارجی درجه یک، شیر پاستوریزه، ماست پاستوریزه، پنیر ایرانی پاستوریزه، کره پاستوریزه، تخم‌مرغ، لوبیا چیتی و عدس طی این یک سال در حدود ۳۸ هزار تومان برای یک کیلو سبد غذایی مورد نظر اضافه شده است.
نکته ۳: نگاهی به اطلاعات و آمار استانی حاکی از تفاوت قیمت اقلام خوراکی است؛ به‌طوری که دامنه تغییرات بین ۲۷ تا ۱۰۰ درصد بر حسب محصول متفاوت است. به عنوان نمونه برای گوشت گوسفند کمترین و بیشترین میانگین قیمت در سطح استانها به ترتیب ۸۰ هزار و ۸۳ و ۱۰۹ هزار و ۵۵۶ تومان برای هر کیلو در نوسان بوده است که اختلاف بین کمترین و بیشترین قیمت برای هر کیلو ۲۹ هزار تومان است.
این اختلاف قیمت شدید که می‌تواند تهدیدی برای امنیت غذایی خانوار باشد به عوامل مختلفی از جمله نزدیکی و دوری به مناطق تولید و مبادی وارداتی، میزان تورم استانی، شبکه توزیع و فروش و بازاریابی وابسته دارد.
نکته ۴: افزایش قیمت شدید کالاهای اساسی که در سبد خانوار نقش مهمی در تغذیه آنان دارد، احتمال حذف این اقلام خوراکی از سبد مصرفی خانوار به خصوص در دهک‌های پایین درآمدی را به دنبال دارد که امنیت غذایی خانوار را تهدید مینماید. از سوی دیگر با افزایش قیمت اقلام خوراکی و کاهش تقاضای موثر برای آنان، بازار فروش محصولات محدود و تولیدکننده را با مشکل فروش مواجه می‌کند.
نکته ۵: موضوع دیگر درباره مواد غذایی است که جانشین هم بوده و در صورت افزایش قیمت یکی، دیگری جایگزین آن می‌شود تا خانوار بتواند نیاز غذایی خود را تامین کند. ملاحظه می‌شود که قیمت انواع گوشت رقم بالایی است و تامین بخشی از غذای خانوار از طریق لبنیات و حبوبات که با افزایش قیمت روبرو شده را دچار مشکل می‌کند.
توجه به جانشینی مواد غذایی از جمله موضوعاتی است که بر قیمت بازار مواد غذایی تاثیر دارد که ضرورت دارد به منظور تامین امنیت غذایی خانوار به این مساله توجه شود.
نظرات