سارا اسلامی 
تجارت‌نیوز گزارش می‌دهد:
شکست «اینستاگرام ایرانی» با وجود حمایت‌های دولتی!
لنزور که قرار بود «اینستاگرام ایرانی» باشد، با وجود حمایت‌های دولتی اعلام کرد تا پایان مرداد ماه تعطیل می‌شود؛ عادل طالبی، عضو هیات‌مدیره انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی معتقد است، حذف استارتاپ‌ها موضوعی غیرطبیعی نیست اما در ایران، دوپینگ تیم‌ها با حمایت‌های میلیارد تومانی، هزینه شکست آنها را بالا می‌برد.
به گزارش تجارت‌نیوز ، «شبکه اجتماعی لنزور» که قرار بود جای اینستاگرام را در ایران بگیرد، اخیرا اعلام کرده است تا پایان مرداد ماه تعطیل می‌شود. این اپلیکیشن به کاربران خود فرصت داده است که تا سی و یکم این ماه، تصاویر خود را از روی آن حذف کنند.
لنزور یکی از محصولات شرکت صباایده است؛ مجموعه‌ای که برخی سایت‌ها و اپلیکیشن‌های دیگر آن شاید برای عموم مردم، نام‌های آشناتری باشند؛ از جمله آپارات، فیلیمو و سینماتیکت.
از میان کسب و کارهایی که صباایده آنها را عرضه کرده یا رویشان سرمایه‌گذاری انجام داده است، اکنون در بخش محصولات سایت این شرکت، سه اسمی که به آنها اشاره شد، در کنار صبا ویژن (فعال در حوزه بازاریابی و تبلیغات دیجیتالی) و فلایتیو (مربوط به خرید بلیط و رزرو هتل) دیده می‌شود. در این صفحه نامی از کلوب، میهن بلاگ، پلاک و البته لنزور نیست.
حتی در بخش درباره ما این سایت نیز، زیرمجموعه‌ای با عنوان «تاریخچه تولد سرویس‌های صباایده» وجود دارد که آنجا هم نامی از لنزور دیده نمی‌شود.
این در حالی است که محمدجواد شکوری‌مقدم، مدیر عامل هلدینگ صباایده در سال‌های گذشته در مورد لنزور با رسانه‌های مختلف گفتگو کرده و این شبکه اجتماعی را یکی از محصولات این شرکت دانسته بود.
شکست به دلیل فیلترینگ شدید محتوا
لنزور، فعالیت خود را از زمستان سال 1392 آغاز کرد. این شبکه اجتماعی، نام خود را از کلمه لنز گرفته است که اشاره‌ای به علاقه افراد به عکاسی و انتشار عکس‌های خود در فضای مجازی دارد.
شکوری‌مقدم مدیرعامل صباایده در گفتگویی که در هفته‌های نخست راه‌اندازی لنزور با روزنامه ایران داشت ابراز امیدواری کرده بود که این شبکه اجتماعی بتواند سهمی از بازار رقیب خارجی را بگیرد. پشتیبانی از زبان فارسی، استقرار مرکز داده لنزور در ایران و در نتیجه سرعت بالای انتقال اطلاعات و دریافت تصاویر و همچنین رابطه کاربری ساده‌تر، سه مزیتی بود که وی را به این موضوع امیدوار می‌کرد.
اما پس از حدود پنج سال از فعالیت لنزور، شکوری‌مقدم در گفتگویی دیگری، «فیلترینگ سخت‌گیرانه بر محتوای» این شبکه اجتماعی را دلیل عقب ماندن آن از اینستاگرام و توقف سرمایه‌گذاری صبا ایده روی توسعه این محصول دانست (دیجیاتو/ بهمن 97).
این در حالی است که در همان روزها، دریافت وام پنج میلیاردی چند پیام‌رسان و شبکه اجتماعی داخلی از جمله لنزور، خبرساز شده و انتقادات زیادی را نیز برانگیخته بود. مدیرعامل صباایده در همان گفتگو توضیح داده بود که این وام، در تیر ماه 97 پرداخت شده است و صرف توسعه سخت‌افزاری زیرساخت ابری مشترکی می‌شود که همه سرویس‌های این شرکت، از جمله لنزور از آن استفاده می‌کنند.
لنزور از همان زمان، از پلتفرم کافه بازار نیز حذف شده بود و با وجود وعده مدیرانش در مورد ارائه نسخه بهبود یافته آن، دیگر به این اپلیکیشن بازنگشت.
امروز هم صباایده با صدور اطلاعیه‌ای دلایلی را بری برای تعطیلی لنزور اعلام کرد: مشخص نبودن جایگاه شبکه‌های اجتماعی و حدود مسئولیت سرویس‌دهندگان در ایران، عدم پشتیبانی حقوقی عملی از اینگونه خدمات، معین نبودن خطوط قرمز فرهنگی و سرگردانی متولیان این شبکه‌ها، در میان نظرات متنوع و سلیقه‌ای مدیران مرتبط.
حمایت‌هایی که موثر نبود
علاوه بر این وام، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در مرداد 97، از ارائه امکانات رایگان و زیرساخت‌های لازم به 9 پیام‌رسان ایرانی ویسپی، بیسفون پلاس، سروش، آی گپ، ، جیک و پیک، گپ، بله و بی تالک و لنزور گفته بود. در حالی که آخری نه پیام‌رسان که شبکه‌ای اجتماعی برای انتشار تصاویر بود؛ مانند نزدیکا، ویسگون، فیس نما، جیک و پیک و هورسا.
هیچ‌یک از این اپلیکیشن‌ها، چه پیام‌رسان و چه شبکه اجتماعی، با وجودی که بسیاری از آنها از حمایت‌های دولتی و حاکمیتی نیز برخوردار شدند، نتوانستند اعتماد جامعه را آنگونه که باید به خود جلب کند؛ حتی با وجود حذف رقیب خارجی. شاید سروش، بهترین نمونه در این زمینه باشد که با وجود تبلیغات گسترده در صدا و سیما هم، به جایی نرسید و حالا برای فروش گذاشته شده است.
اعلام تعطیلی لنزور، که ظاهرا حدود ۱۰ هزار نصب داشته (دیجیاتو)، انتقاداتی را نیز در شبکه‌های اجتماعی برانگیخته است که به ویژه به دو موضوع بازمی‌گردند؛ وام و حمایت‌های دریافتی و تکلیف آنها و همچنین تعریف مدل کسب و کاری بر مبنای همین حمایت‌ها و البته احتمال حذف رقیب؛ همانگونه که برای مثال در مورد آپارات رخ داد.
افزایش هزینه شکست با حمایت‌های بی حد و حصر
عادل طالبی، عضو هیات‌مدیره انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی، در گفتگو با تجارت‌نیوز، شکست استارتاپ‌ها و کسب و کارها را در دنیا امری طبیعی می‌داند اما تاکید می‌کند در ایران، حمایت‌های بی حد و حصر دولتی، هزینه این شکست را افزایش می‌دهد.
وی توضیح می‌دهد: روال کار در دنیا این است که استارتاپی شکل می‌گیرد و اگر پس از مدت شش ماه تا یک سال، نتوانست ارتباط موثری با بازار بگیرد تعطیل می‌شود، حتی در کشوری مانند آمریکا نیز تعداد زیادی از استارتاپ ها شکست می‌خورند و حذف می‌شوند.
طالبی میافزاید: مشکل این است که در ایران، از برخی استارتاپ‌ها بدون حساب و کتاب و بیش از حد، حمایت می‌شود، در نتیجه زمان حذف آنها به تعویق می‌افتد و در نهایت با هزینه زیادی حذف می‌شوند.
یافتن نبض بازار در دوران شتابدهی
عضو هیات‌مدیره انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی، ادامه می‌دهد: طبیعی است که هر استارتاپ باید برای یافتن نبض بازار تلاش کند و محصول خود را با آن تطبیق دهد. موفقیت یا شکست تیم در این موضوع نیز باید در همان دوران شتابدهی و ماه‌های نخست فعالیت استارتاپ مشخص شود.
وی می‌گوید: در ایران، حمایت‌های بی‌حد و حصر و تزریق بودجه‌های عجیب و غریب، برخی استارتاپ‌ها را سر پا نگه می‌دارد؛ در حالی که در مورد بسیاری از تیم‌ها در همان شش ماه نخست مشخص می‌شود که توان تطبیق ایده خود را با خواست بازار ندارند. در این موارد، با تزریق پول‌هایی که گاهی پرسش‌هایی نیز در مورد دلیل آنها مطرح می‌شود، نوعی دوپینگ صورت می‌گیرد.
تزریق پول ممنوع!
طالبی تاکید می‌کند: در کشوری مانند آمریکا، دولت معاونت علمی یا صندوق نوآوری ندارد اما در حوزه تکنولوژی و استارتاپی از ایران جلوتر است؛ بنابراین چرا باید در کشور چنین نهادهایی وجود داشته باشد؟ اگر بحث حمایت است باید به موضوعاتی مانند بیمه و مالیات توجه شود که فشار زیادی را به استارتاپ‌ها وارد می‌کند.
عضو هیات‌مدیره انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی میافزاید: تزریق وام صحیح نیست و کسب و کارهای نوپا باید تلاش کنند سرمایه خود را از بازار به دست آورند. بعضی از آنها در این امر موفق نیستند و تزریق چند میلیارد تومان پول به آنها نیز مشکلی را حل نمی‌کند؛ تنها هزینه شکست تیم‌ها را افزایش می‌دهد.
استفاده بخش خصوصی از نگاه اشتباه دولتی
وی در پاسخ به این پرسش که چرا برخی از استارتاپ‌های ایرانی، مدل کسب و کاری خود را بر اساس نبود یا حذف رقیب خارجی تعریف می‌کنند، می‌گوید: کسب و کارها در این موارد به عملکرد مسئولان و تصمیم‌گیران نگاه می‌کنند؛ زمانی که آنها نگاه درستی به سیاست و اقتصاد ندارد، بخش خصوصی نیز از شرایط موجود استفاده می‌کند.
طالبی تاکید می‌کند: کسب و کارها دریافته‌اند که در فضای موجود، می‌توان، با توجه به نبود رقیب خارجی، فعالیت‌هایی را کلید زد و از این فرصت‌ها بهره می‌برند؛ برای تغییر شرایط نیز باید دیدگاه مسئولان تغییر کند.
به گزارش تجارت‌نیوز، لنزور نخستین تیمی نیست که بدون تعریف مدل کسب و کاری رقابتی و با تکیه بر حمایت‌های دولتی شکل گرفت و اکنون در آستانه تعطیلی است؛ احتمالا آخرین مورد نیز نخواهد بود. شاید وقت آن رسیده باشد که پس از میلیاردها تومان هزینه در این مسیر، تجدیدنظری در آن صورت گیرد.
آخرین اخبار حوزه استارتاپ را در صفحه اختصاصی استارتاپ تجارت‌نیوز دنبال کنید.
نظرات