خراسان شمالی با وجود داشتن جمعیتی قابل‌توجه و ظرفیت‌های متعدد در بخش‌های کشاورزی، صنایع‌دستی و خدمات، همچنان با نرخ پایین مشارکت اقتصادی زنان مواجه است.
معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده با تاکید بر پیگیری مشکلات زنان کارگر گفت: ما برای شنیدن مسائل شما گوش شنوا داریم؛ موضوعاتی مانند مرخصی زایمان تا حدی بهبود یافته، اما درباره دورکاری، با وجود اینکه مصوباتی وجود دارد، برخی از شما با مشکلاتی مواجه هستید. این موضوعات اکنون در دستورکار میز مشترک معاونت زنان و وزارت کار در حال بررسی است.
پژوهشگر حوزه جمعیت و خانواده با بیان اینکه حدود ۶۷ درصد از زنان شاغل، استرس ناشی از تعارض نقش‌های خانوادگی و شغلی را تجربه می‌کنند، گفت: این در حالی است که ۷۲ درصد از مردان ایرانی نیز ناامنی شغلی را اصلی‌ترین مانع برای افزایش تعداد فرزند می‌دانند.
معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور تاکید کرد: بر این باوریم شاخص‌هایی که در برنامه هفتم تعیین شده‌اند، باید با جدیت پیگیری شوند و اطمینان حاصل کنیم که به تحقق برسند. این مهم‌ترین برنامه‌ای است که قصد داریم دنبال کنیم.
نرخ بیکاری زنان در سال 1403، روند کاهشی داشته و از 15 درصد در بهار، به 13.7 درصد در پاییز رسیده است؛ اما همچنان بالاتر از میانگین کشوری و نرخ بیکاری مردان قرار دارد. در آخرین گزارش مرکز آمار، آذربايجان غربي کمترین و خوزستان بیشترین نرخ بیکاری زنان را داشتند.
معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده به قوانین حمایتی از پدران و مادران شاغل در دولت اشاره کرد و گفت: در حال حاضر قانونی داریم که به پدران و مادران شاغل اجازه می‌دهد در صورت تعطیلی مدارس، یکی از آنها از دورکاری استفاده کند. این قانون تنها در بخش دولتی اجرایی است و بخش خصوصی از آن پیروی نمی‌کند، در حالی که روند غالب به سمت بخش خصوصی است.
معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده گفت: سال‌ها است که زنان به‌ویژه دختران در دانشگاه‌ها حضور فعالی دارند، اما بیکاری در میان آنان رو به افزایش است و ما باید راهی حلی برای هدایت این پتانسیل به بخش خصوصی پیدا کنیم.
در یک جامعه مردسالار و سنتی، تلاش بر این است که با اولویت‌بندی‌های خاص اجتماعی و برجسته کردن نقش‌های جنسیتی، زنان از چرخه رقابت و مشارکت کنار نهاده شده و به اصطلاح عامه به اندرونی رانده شوند؛. چنین وضعیتی شایسته زنان ایرانی نیست.
یک جامعه‌شناس معتقد است: اشتغال علاوه بر حق فردی، حق اجتماعی زنان نیز هست. اثر مثبت اشتغال زنان به جامعه سرریز می‌شود. اشتغال زنان کلیشه‌های بسیاری را در جامعه می‌شکند و جامعه را به سمت برابری جنسیتی می‌برد.
یک جامعه شناس گفت: «میزان مشارکت زنان در نیروی کار در سال ۲۰۲۳ در ایران ۱۴.۴ درصد بوده است. در حالی که در جهان میزان مشارکت زنان در نیروی کار ۴۸.۷ درصد بوده است. در کشورهای غرب آسیا و شمال آفریقا هم ۱۹ درصد بوده است. جالب است که در عربستان سعودی ۳۴.۵ درصد و در امارات ۵۵.۴ درصد و در ترکیه ۳۵.۳ درصد بوده است.»
زنان در ایران نرخ مشارکت اقصادی پایین‌تری نسبت به مردان و میانگین کشوری دارند و نرخ بیکاری آنها نیز بالاتر است. اما بعضی مناطق برای اشتغال زنان شرایط بدتری دارد. آنها در کدام استان‌ها بیشترین نرخ بیکاری و کمترین مشارکت اقتصادی را تجربه کرده‌اند؟
براساس جدیدترین گزارش مرکز آمار، نرخ مشارکت اقتصادی زنان در بهار سال ۱۴۰۳ به ۱۴.۳ درصد رسیده است. همچنین بررسی نرخ بیکاری زنان در گروه‌های سنی مختلف نشان می‌دهد که زنان ۳۰ سال به بالا معمولاً با نرخ بیکاری کمتری نسبت به زنان جوان‌تر روبرو هستند.
مازندران از جمله استان‌هایی است که کمترین نرخ بیکاری را دارند و اشتغال زنان این استان نیز در محدوده شرایط کل کشور است. در عین حال، سهم اشتغال زنان مازندران در بخش صنعت، پایین‌تر از میانگین کشوری (25.5 درصد) قرار دارد و به حدود 15 درصد می‌رسد. در مقابل، سهم بخش خصوصی در اشتغال زنان این استان، از میانگین کشوری بالاتر و بیشتر از 82 درصد ثبت شده است.
گزارش‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که سهم زنان ایرانی از اشتغال در بخش صنعت در بهار امسال حدود 25.5 درصد بوده اما این رقم در مورد استان‌های مختلف متفاوت است. در برخی استان‌ها آنها سهمی بیشتر از متوسط کشوری دارند و در بعضی کمتر. اشتغال زنان لرستانی در بخش صنعتی در پایین‌تر حد کشوری قرار دارد و در فصول اخیر نیز رو به کاهش بوده است.
اشتغال زنان در ایران از نظر شاخص‌های مختلف، با فاصله‌های گاه قابل توجهی از میانگین کشوری و موارد مشابه در مورد مردان، سطح پایین‌تری دارد. در این میان اما استثناهایی نیز به چشم می‌خورد. یکی از این موارد سهم زنان از اشتغال در بخش صنعت استان سیستان و بلوچستان است که به 54 درصد می‌رسد.
مقایسه سهم زنان از اشتغال در 3 بخش اصلی اقتصاد نشان می‌دهد که از پاییز سال 1388 تا پاییز سال 1402، سهم زنان از اشتغال در بخش کشاورزی اُفت کرده است. در مقابل، سهم این گروه از اشتغال بخش «خدمات» با رشد چشم‌گیری مواجه شده است.
بحران سالمندی در چند قدمی ایران است و آنطور که داده‌های رسمی نشان می‌دهد سالمندی در کشور به سمت زنانه شدن پیش می‌رود. بررسی آمارهای رسمی نشان می‌دهد که تعداد زنان سالمند تنها نیز در حال افزایش است و با توجه به وضعیت اقتصادی، این افراد وضعیت حادتری را تجربه خواهند کرد.
