قم در سال‌های اخیر، با چالش خشکسالی و کاهش کمیت و کیفیت آب مواجه شده و کم‌آبی تالاب‌های این استان، آنها را در معرض تبدیل شدن به کانون گرد و غبار قرار داده است. مسئولان، خشکسالی قم را یکی از اصلی‌ترین چالش‌های این استان می‌دانند.
خشکی زمین‌ها به عنوان یکی از پیامدهای مستقیم تغییرات اقلیمی، اکنون به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های محیط‌زیستی و اقتصادی جهان تبدیل شده است. این پدیده، که زمین‌های قابل کشت را به مناطق خشک و کم‌بازده تبدیل می‌کند، پیامدهای گسترده‌ای بر امنیت غذایی، منابع آب و وضعیت اقتصادی جوامع به‌ویژه در مناطق آسیب‌پذیر دارد.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی با اشاره به اینکه کم بارشی در کشور تا هفته اول دی‌ماه تداوم دارد، گفت: از هفته دوم دی‌ماه موج جدید بارش‌های پی در پی وارد کشور می‌شود.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی گفت: سامانه های بارشی که در ماه های پیش رو از ایران می گذرد، به‌طور نسبی با کسر رطوبت مواجه و کم بارشی پیش بینی می شود.
زمانی که خشکسالی رخ می‌دهد، در ابتدا جامعه‌ی محدوده‌ی جغرافیایی درگیر خشکسالی تحت‌تأثیر مستقیم قرار می‌گیرد. در همین جامعه هم آن گروهی که معیشت وابسته به زمین دارند بیشترین تأثیر را می‌پذیرند. خشکسالی با از دست دادن بسیاری از مشاغل همراه است و باعث افزایش بیکاری در منطقه می‌شود
برای اولین بار در بیش از دو دهه، نیویورک با اعلام هشدار خشکسالی با پیامدهای ناشی از کمبود بارش مواجه شده است. این هشدار، اقدامی برای مدیریت منابع آب و جلوگیری از شرایط بحرانی‌تر در آینده است.
سیستان و بلوچستان، از یک سو با چالش خشکسالی و تنش آبی مواجه است و از سوی دیگر در فصل‌های بارندگی، خسارت‌های ناشی از سیلاب‌ها و آبگرفتگی دامن مردمانش را می‌گیرد. علیرضا سروری‌نژاد، پژوهشگر آب و خاک در گفتگو با «تجارت‌نیوز» تاکید کرده است که برخی طرح‌های عمرانی برای احداث سازه‌های بزرگ آبی و راه‌های مواصلاتی و حتی مدیریت زمین‌های کشاورزی، بیشتر از اینکه حلال مشکلات استان باشند، بر چالش‌ها افزوده‌اند.
با افزایش بی‌سابقه دمای جهانی به ۱۷.۱۶ درجه سانتی‌گراد در ژوئیه ۲۰۲۴، شرایط خشکسالی در سراسر جهان تشدید شده است. این بحران گرما اکوسیستم‌ها، کشاورزی و منابع آب را تحت تأثیر قرار داده و به کمبود غذا و آب دامن زده است.
تغییرات اقلیمی باعث سبز شدن بیابان‌های آفریقا نمی‌شود، بلکه فصول طوفانی اقیانوس اطلس را نیز به‌شدت تحت تاثیر قرار داده و در چند ماه گذشته سیل‌های ویرانگری در کشورهای آفریقایی به راه انداخته است.
آب در بحران است؛ زیرا هم عامل و هم قربانی تغییرات آب‌وهوایی است. سال 2023 قرار بود سالی باشد که آب سرانجام در کانون توجه قرار گیرد: اولین کنفرانس آب سازمان ملل در تقریباً 50 سال گذشته، که در مارس 2023 در نیویورک برگزار شد، نقطه میانی دهه اقدام آبی بود که قرار بود اقداماتی را در مورد آب تحریک کند.
بحران خشکسالی و تغییر اقلیم و به‌دنبال آن استفاده بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، گلستان را در یک قدمی فاجعه فرونشست زمین قرار داده که در صورت وقوع، با نابودی شریان‌های حیاتی و زیرساختی استان، اثرات جبران‌ناپذیری بر جای می‌گذارد.
طبق آمار مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی هواشناسی، میانگین پهنه‌ای بارش در گیلان به عنوان پربارش ترین استان کشور از مهر ماه پارسال تاکنون بیش‌از ۱۱۰ میلی متر کمتر از حد نرمال بوده است.
