به گزارش تجارت نیوز، خشکسالی‌های شدید و کم‌سابقه در کشورهای مختلف جهان، به‌ویژه در آمریکای جنوبی، به بحران‌های عمیق زیست‌محیطی و اقتصادی منجر شده است. اکوادور، کشوری کوچک اما غنی از منابع طبیعی، اکنون یکی از بزرگ‌ترین نمونه‌های این بحران است.
این کشور که روزگاری با سرمایه‌گذاری گسترده در انرژی برق‌آبی برای آینده‌ای پایدار برنامه‌ریزی کرده بود، اکنون با قطعی‌های گسترده برق و اثرات شدید اجتماعی و اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کند. این مقاله به بررسی دلایل این بحران، پیامدهای آن و درس‌هایی که می‌توان از این تجربه گرفت، می‌پردازد.
بحرانی بی‌سابقه در اکوادور
اکوادور، که تا یک دهه پیش یکی از پیشگامان تولید انرژی برق‌آبی در آمریکای جنوبی بود، امروز با خشکسالی شدید مواجه است. این خشکسالی باعث کاهش آب در مخازن و رودخانه‌ها شده و تولید برق کشور را مختل کرده است. از سپتامبر سال جاری، قطعی‌های برق روزانه تا 14 ساعت ادامه داشته و زندگی روزمره مردم را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. این قطعی‌ها نه‌تنها باعث خاموشی‌های گسترده شده، بلکه خدمات اساسی مانند آب، اینترنت و تلفن همراه را نیز مختل کرده است. به گفته کارشناسان اقتصادی، هر ساعت قطعی برق، 12 میلیون دلار ضرر اقتصادی برای اکوادور به همراه داشته است.
وعده انرژی برق‌آبی و چالش‌های آن
در دهه 2000، دولت رافائل کورئا با هدف بهره‌گیری از منابع طبیعی غنی اکوادور، برنامه‌ای جاه‌طلبانه برای توسعه نیروگاه‌های برق‌آبی آغاز کرد. این کشور میلیاردها دلار با کمک وام‌های خارجی، به‌ویژه از چین، در این حوزه سرمایه‌گذاری کرد و سدهای عظیمی ساخت که نماد تحول اقتصادی و زیست‌محیطی کشور بودند. اما این برنامه‌ها با تغییرات اقلیمی که منجر به خشکسالی‌های شدید شده، به چالش کشیده شدند.
یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌ها، سد «کوکا کودو سینکلر» بود که به‌رغم هزینه 2.2 میلیارد دلاری خود، با نقص‌های فنی و ادعاهای فساد مواجه شد. با وجود این، ظرفیت تولید برق کشور در دوران کورئا حدود 60 درصد افزایش یافت. اما پس از پایان دوران او، مشکلات مدیریتی و اقتصادی، مانند کاهش قیمت نفت و همه‌گیری کرونا، مانع از تداوم سرمایه‌گذاری و نگهداری این تأسیسات شدند.
اثرات قطعی برق بر مردم و اقتصاد
قطعی‌های مداوم برق، زندگی مردم را به‌شدت مختل کرده است. برای مثال، بسیاری از کسب‌وکارها مانند مغازه‌های بستنی‌فروشی که به انرژی برای نگهداری محصولات خود وابسته‌اند، مجبور به تعطیلی شده‌اند. در شهر سالسدو، معروف به تولید بستنی‌های سنتی، بسیاری از تولیدکنندگان محصولات خود را به دلیل قطعی برق از دست داده‌اند و اکنون در آستانه ورشکستگی قرار دارند.
خانواده‌های فقیر نیز به شدت آسیب دیده‌اند. یکی از این خانواده‌ها، کاترین مانتیلا، مادری 19 ساله، است که دختر تازه متولد شده‌اش به دستگاه اکسیژن نیاز دارد. با از دست رفتن درآمد مانتیلا به دلیل خاموشی‌های گسترده، او حتی نمی‌تواند مخزن اکسیژن یا چراغ‌قوه‌ای برای مراقبت از فرزندش تهیه کند. این وضعیت ناگوار، چهره‌ای انسانی از بحران انرژی در اکوادور ارائه می‌دهد.
بحران جهانی انرژی برق‌آبی
مشکلات اکوادور تنها به این کشور محدود نمی‌شود. خشکسالی‌های شدید ناشی از تغییرات اقلیمی، کشورهای دیگری مانند نروژ، کانادا، چین و زامبیا را نیز با بحران تولید برق مواجه کرده است. به‌ویژه در چین، قطعی‌های برق گسترده، تأثیرات شدیدی بر تجارت و تولید جهانی گذاشته است. طبق مطالعات، بیش از یک میلیارد نفر در کشورهایی زندگی می‌کنند که بیش از نیمی از انرژی خود را از برق‌آبی تأمین می‌کنند، اما این منبع انرژی دیگر قابل اعتماد نیست.
درس‌هایی از بحران اکوادور
اکوادور به‌عنوان یک نمونه هشداردهنده، نشان می‌دهد که کشورهای وابسته به برق‌آبی باید به‌سرعت منابع انرژی خود را متنوع کنند. سرمایه‌گذاری در منابع جایگزین، به‌ویژه انرژی‌های پاک مانند باد و خورشید، راهی برای کاهش آسیب‌پذیری در برابر تغییرات اقلیمی است. کشورهایی مانند برزیل و شیلی، با ترکیب انرژی برق‌آبی با منابع دیگر، توانسته‌اند تاب‌آوری بیشتری در برابر خشکسالی نشان دهند.
به نقل از نیویورک‌تایمز، بحران انرژی در اکوادور یک زنگ خطر جهانی است. این بحران نشان می‌دهد که تغییرات اقلیمی می‌توانند حتی بهترین برنامه‌های زیست‌محیطی را نیز به چالش بکشند. اکوادور و دیگر کشورهای جهان باید به‌سرعت برای تنوع‌بخشی به منابع انرژی و مقابله با اثرات تغییرات اقلیمی اقدام کنند. در غیر این صورت، خشکسالی و کمبود انرژی، تنها آغازگر مشکلات بزرگ‌تری در آینده خواهند بود.
اخبار حوزه محیط‌زیست و تغییرات اقلیمی را در صفحه اقتصاد سبز تجارت‌نیوز بخوانید.
