محمدرضا فرزین چندی پیش اهداف بانک مرکزی در سال 1404 را اعلام کرد اما در اظهارات او خبری از تعیین هدف کمی برای نرخ تورم و رشد نقدینگی نبود. حال سوال اینجاست که آیا رئیس کل بانک مرکزی به دلیل ناکامی این نهاد در تحقق اهداف تورمی سال‌های اخیر، از اعلام نرخ تورم هدف برای سال 1404 خودداری کرده است؟
حجم کل نقدینگی اقتصاد ایران در پایان دی‌ماه به 9 هزار و 723 هزار میلیارد تومان رسید که این رقم رشد 23.4 درصدی، معادل 1845 هزار میلیارد تومانی نقدینگی را در 10 ماهه سال جاری نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، رقم رشد نقدینگی در 10 ماهه امسال تقریبا برابر با کل نقدینگی کشور تا پایان سال 1397 بود.
بر اساس آخرین آمارها از وضعیت کل‌های پولی، رشد نقدینگی در آذر ماه سال ۱۴۰۳ به ۲۸.۱ درصد رسیده که نسبت به ماه گذشته تغییری نداشته است. همچنین ضریب فزاینده در این ماه به بیشترین سطح خود در دوسال گذشته رسیده است.
روند افزایشی نرخ رشد نقدینگی در ماه های خرداد، تیر و مرداد به ترتیب با ارقام ۶/۲۵ ، ۷/۲۷ و ۴/۲۸ درصد، در شهریور مجدداً در مسیر نزولی قرار گرفته و به رقم ۸/۲۷ درصد رسیده است.
بررسی ها بیانگر آن است که نرخ رشد نقدینگی در پایان شهریورماه سال امسال نسبت به پایان سال ۱۴۰۲ معادل ۱۵.۱ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل معادل ۲۷.۸ درصد بوده است.
بانک مرکزی نرخ رشد هدف نقدینگی را ۲۳ درصد با دامنه نوسان مثبت و منفی ۲ درصد اعلام کرده است. از میان سناریوهای بررسی شده، دو سناریو در این بازه می‌گنجد.
بررسی آمارهای نقدینگی نشان می‌دهد در فروردین ماه سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۳ نرخ رشد نقدینگی دو قله اصلی داشته است. در این میان بیشترین نرخ رشد نقدینگی مربوط به فروردین ماه ۱۳۹۳ و کمترین آن مربوط به فروردین ماه ۱۳۹۱ بوده است. همچنین طبق آمارها می‌توان گفت نرخ رشد نقدینگی در فروردین ماه امسال به کمترین سطح خود در پنج سال اخیر رسیده است.
در این گزارش در سه سناریو رشد نقدینگی تا پایان سال ۱۴۰۳ پیش‌بینی شده و خوشبینانه‌ترین و بدبینانه‌ترین عملکرد بانک مرکزی در این سال مورد ارزیابی قرار گرفته.
رییس کل بانک مرکزی گفت: نوسانات نرخ ارز و نرخ بهره در کوتاه مدت و رشد نقدینگی در بلندمدت بر نرخ تورم تأثیرگذار هستند؛ در دولت مردمی تمام متغیرهای پولی تاثیرگذار بر تورم کاهشی شدند.
سه سناریو برای وضعیت نقدینگی در پایان سال 1403 می‌توان در نظر گرفت. بهترین سناریو این است که رشد نقدینگی با متوسط نرخ رشد ماهانه سال 1402 ادامه یابد و بدترین سناریو اینکه رشد این متغیر با متوسط نرخ رشد ماهانه دولت سیزدهم ادامه یابد.
بررسی تحولات بلندمدت نرخ رشد نقدینگی در اقتصاد ایران نشان می‌دهد، این نرخ در پایان اسفندماه ۱۴۰۲ نسبت به متوسط ۲۰ ساله، ۲۵ ساله و حتی ۶۲ ساله این شاخص میزان کمتری را نشان می‌دهد.
قیمت دلار، سال ۱۴۰۳ را در کریدور ششم آغاز کرد. منطقه مزبور را می‌توان محدوده تثبیت‌شده معاملاتی دلار دانست. موضوع اخبار نامساعد سیاسی، رشد قابل توجه قیمت در بازارهای مالی را به همراه داشت و با فروکش‌کردن جریان اخبار، بازار ارز نیز در آرامش نسبی قرار گرفت. سعید مشکات کارشناس اقتصادی معتقد است، این رشد نقدینگی است که با جرقه‌هایی نظیر تنش‌های سیاسی، منجر به انفجار قیمت و روند صعودی بازار ارز شده است.
وزیر اقتصاد گفت: سه عامل نرخ رشد نقدینگی، تراز تجاری و نرخ رشد اقتصادی از مهمترین عوامل تاثیر گذار بر نرخ ارز است که امارها حاکی از وضعیت مناسب این عوامل بنیادی طی سال گذشته است.
آمارهای ۵۰ سال اخیر حاکی از این است که میانگین رشد اقتصادی، تورم و رشد نقدینگی در نیم‌قرن اخیر با شاخص‌های اقتصادی سال ۱۴۰۲ تفاوت چندانی ندارد. تیمور رحمانی، اقتصاددان در گردهمایی فعالان بازار سرمایه ایران، شاخص‌های کلان اقتصادی و چشم‌انداز اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۳ را بررسی کرد.
رئیس کل بانک مرکزی گفت: برای تعدادی از بانک‌ها برنامه اصلاحی داریم تا ناترازی آن‌ها برطرف شود. به 8 بانک برنامه اصلاحی داده‌ایم و دائما این برنامه را پیگیری می‌کنیم تا به نتیجه برسد.
