با گذشت دو سال از شروع دولت، نیمی از وعده ساخت چهار میلیون مسکن هم اجرایی نشده است. متولیان امر برای توجیه این امر نبود تامین مالی را علت اصلی بر‌می‌شمارند و می‌گویند نظام بانکی تسهیلات خود را به اندازه کافی به این امر اختصاص نداده و در نتیجه کار ساخت انبوه مسکن پیش نرفته است.
بانک‌ها در دو سال گذشته عملکرد مثبتی در زمینه پرداخت وام ساخت نهضت ملی مسکن نداشته‌اند؛ همین مسئله انتقادهای زیادی را برانگیخته است. مجلس هم ماه گذشته بندی الحاقی برای رسیدگی به تخلفات بانک‌ها در پرداخت تسهیلات مسکن تصویب کرده و وزیر اقتصاد از جریمه 26 هزار میلیارد تومانی بانک‌ها خبر داده است. آیا این فشارها به نفع نهضت ملی مسکن تمام خواهد شد؟
سیاست‌گذاری اشتباه در حوزه مسکن طی دهه‌های گذشته همواره بار مضاعفی بر دوش بازار مسکن گذاشته است، تا آنجا که این حوزه حالا از نفس افتاده و در ابعاد گوناگون با رکود و عقب‌ماندگی روبه‌روست. در سومین بخش از گفت‌وگوی تجارت‌نیوز با منصور غیبی، تحلیلگر اقتصاد مسکن، سیاست دولت‌ها در بازار املاک بررسی شده است.
رئیس اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران در مصاحبه‌ای که پیشتر با تجارت‌نیوز داشت و اکنون بخش تازه‌ای از آن منتشر می‌شود، اعلام کرده بود که این تعاونی پس از ساخت خانه‌های 25 متری برای زوج‌های جوان، در فاز بعدی، ساخت واحدهایی کوچکتر را برای مجردها آغاز خواهد کرد. اما نکته قابل تامل درباره ساخت مجمتع‌های ویژه مجردها، تفکیک جنسیتی آنهاست!
دعوا بر سر جریمه بانک‌ها بالا گرفته است. در حالی که وزارت اقتصاد و نمایندگان مجلس بر این گزاره مصرند که بانک‌ها به خاطر پرداخت‌نکردن وام مسکن باید جریمه بپردازند اما بانک مرکزی و بانک‌ها هم نکات قابل دفاعی را مطرح می‌کنند.
بیش از دو سال از وعده ساخت چهار میلیون واحد نهضت ملی مسکن گذشته و دولت سیزدهم تا کنون حتی یک واحد به متقاضیان تحویل نداده است. این در حالی‌ست که بر اساس داده‌های وزارت راه فعلا تنها 300 هزار واحد در سطح کشور در حال ساخت است. نکته جالب توجه اینکه، تا کنون 4.5 میلیون تقاضا برای مسکن ملی ثبت شده است!
ساخت 22 برج در حوالی باغ گیاه‌شناسی تهران در حالی از مرحله گودبرداری عبور کرده است که کارشناسان محیط زیست معتقد هستند ساخت این برج‌ها عملا باغ را رو به زوال می‌برد و مشکلات عدیده‌ای را در این ناحیه به وجود می‌آورد. همچنین بی‌توجهی به کمبود آب در منطقه 22 و ساخت و انتقال عده زیادی از مردم به این حریم، مشکلات بسیاری را در آینده برای خود ساکنان به همراه خواهد داشت.
یکی از مشکلاتی که مسکن دولتی در ایران با آن دست و پنجه نرم می‌کند تامین آب، برق و گاز در ابتدای پروژه است که باعث می‌شود تحویل واحد مسکونی سال‌ها به تعویق بیفتد. به این ترتیب هزاران میلیارد تومان سرمایه دولت و متقاضیان در پروژه‌های دولتی حبس می‌شود. اما این روند آسیب‌زا از چه عواملی نشات می‌گیرد؟
تغییر کاربری اراضی کشاورزی و توسعه افقی روستاها از برنامه‌هایی است که دولت سیزدهم برای رفع مشکل کمبود زمین آماده ساخت در کشور جهت ساخت واحدهای مسکن ملی در نظر گرفته است. اما این تغییر کاربری و تبدیل زمین‌ها به خانه چه عوارضی را به دنبال خواهد داشت؟
آمارهای منتشر شده از نهضت ملی مسکن نشان‌دهنده آن است که تا کنون از ۱.۷ میلیون نفر واجد شرایط قطعی برای این پروژه، حدود ۶۵۰ هزار خانوار در لیست نهایی تحویل واحدهای دولتی قرار گرفته‌اند؛ به بیان دیگر از هر سه متقاضی مسکن دولتی، فقط یک نفر می‌تواند از پس هزینه‌های مربوط به این امر بربیاید.
طی اخذ مجوز وزارت راه و شهرسازی از سوی رهبر انقلاب بنا شد تا ۲ میلیارد دلار حواله نفتی در اختیار وزارت راه و شهرسازی در راستای اجرای ۴ میلیون واحد نهضت ملی مسکن قرار گیرد.
یکی از مشکلات اساسی که مردم کپرنشین چابهار با آن مواجه هستند سیطره بنیاد مسکن بر زمین‌های اطراف شهر است؛ اما حالا با اظهارات جدید معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن به نظر می‌رسد دولت در حال برداشتن گام‌هایی در جهت رفع این مشکل است. مجید جودی از اجرای برنامه‌ای برای واگذاری زمین به حاشیه‌نشینان چابهار خبر داده و گفته است: علاوه بر این، بنیاد مسکن وام ساخت نیز به آنان پرداخت می‌کند.
معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن گفت: تا پایان سال جاری ۱۰ هزار واحد در قالب مجموعه‌سازی مسکن روستایی در کشور احداث خواهد شد که پیش‌بینی می‌شود این میزان سال آینده به ۲۰ هزار واحد برسد.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری از آغاز ساخت مسکن برای دانشگاهیان از بهمن ماه امسال خبر داد و گفت: برای ساخت خوابگاه‌های متاهلی در پردیس‌های اصلی و برای احداث مسکن اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه، اراضی خارج از دانشگاه‌ها برنامه‌ریزی شده است.
وزارت راه و شهرسازی به‌تازگی داده‌هایی را منتشر کرده که مدعی است، پروژه نهضت ملی مسکن در استان تهران کلید خورده و در حال حاضر ۵۰ هزار واحد مسکن دولتی در این استان در حال ساخت است؛ این در حالی‌ست که تاکنون ۱۶۰ هزار متقاضی واجد شرایط در استان تهران شناسایی شدهاند. به این ترتیب حتی در حال حاضر و در صورتی که این داده‌ها مستند نیز باشند، نهضت ملی مسکن همچنان از تقاضای غربال‌شده هم عقب است.
چهاردهمین اجلاس سازندگان و طراحان برای پنجمین بار در تهران با هدف همفکری بین بخش خصوصی و دولتی برای حل بحران مسکن با رونمایی از طرح ساخت 100 هزار واحد مسکونی برگزار می‌شود.
