اگرچه بعد از جنگ اقتصاد ایران خصوصیسازی را مد نظر قرار داد اما بسیاری از شرکتها به نهادهای دولتی یا افراد مرتبط با حاکمیت واگذار شدند و اینگونه بخش خصولتی جای خود را در اقتصاد ایران باز کرد.
یک اقتصاددان معتقد است: چالشهای ایران صرفا اقتصادی نیست. درهم پیچیدگی اقتصاد، اجتماع و سیاست کار را کمی مشکل کرده است. اگر بخواهیم بحرانهای ایران را حل کنیم، باید دست به تغییرات اساسی در این سه حوزه بزنیم.
فربگی اقتصاد دولت به گمان بسیاری از اقتصاددانان اصلیترین مشکل اقتصاد ایران این کشور است. حال سئوال اینجاست که آیا میتوان دولت را از اقتصاد بیرون انداخت؟
اقتصاد ایران چالش کم ندارد اما کارشناسان عقیده دارند که برای حل این چالشها ابتدا باید ساختار را اصلاح کنیم. در شرایط فعلی فعلی کفگیر اقتصاد ایران به ته دیگ خورده است.
ادبیات اقتصادی مفهوم رشد را به دو دسته رشد همراه با توسعه و رشد بدون توسعه تقسیم بندی میکند اما یک کارشناس عقیده دارد که رشد اقتصادی در ایران ضد توسعه است.
سالهاست که کارشناسان از اصلاحات اساسی در ساختاری حکمرانی حرف میزنند اما این نسخه اگرچه روی کاغذ جوابگو است اما تا به حال عزمی برای اصلاحات اساسی وجود نداشته است.
یک اقتصاددان معتقد است: درآمد سرانه هر ایرانی در مدت یک دهه از 7.4 میلیون تومان در سال 1390 به 5.2 میلیون تومان در سال 1401 کاهش پیدا کرده است. خط فقر یک خانواده 4 نفری از یک میلیون و 700 هزار تومان به 4 میلیون و 500 هزار تومان رسیده است.
20 میلیون بخاری در ایران بیش از میزان استاندارد سوخت مصرف میکنند و با تعویض این 20 میلیون بخاری میتوانیم بخشی از ناترازی گاز در ایران را جبران کنیم. زمانی دولت قرار بود در این حوزه اقدامی انجام دهد اما بعد از ورود سرمایهگذار، دولت پای کار نیامد.
اگرچه بعد از دو دور مذاکرات ایران و آمریکا، تیم ایرانی ادعا میکند که مسئله مذاکرات صرفا در رابطه با هستهای است اما برخی کارشناسان عقیده دارند که مذاکرات فقط به مسئله هستهای محدود نمیشود.
استدلال طرفداران افزایش قیمت بنزین این است که بهای تولید هر لیتر بنزین از بهای فروش بسیار بیشتر است و یارانهای که دولت بر سر بنزین میدهد هم عادلانه نیست و این شکاف بهای تولید و فروش هر روز بیشتر میشود. حال در چنین شرایطی افزایش قیمت بنزین راهکار مناسبی است؟
یک کارشناس ارشد انرژی معتقد است: تقریبا در همه ابعاد حوزه انرژی به بحران رسیدیم و ناترازی سراسر این حوزه را در برگرفته است. دو راهکار برای حل مسئله ناترازی وجود دارد. اول اینکه تولید را افزایش دهیم و دوم اینکه مصرف را کنترل کنیم.
ماجرای کرسنت در مناظرات انتخاباتی به شدت سر و صدا کرد و هر طرف مناظره انگشت اتهام را سمت طرف دیگر میگرفت و آخر هم مشخص نشد که مقصران قرارداد کرسنت چه کسانی بودند؟
دور اول مذاکرات ایران با آمریکا انجام شده و اخبار از مثبت بودن دور اول حکایت دارند اما تجربه تاریخی نشان میدهد که مخالفان توافق در بزنگاه نیش خود را میزنند.
یک کارشناس ارشد انرژی معتقد است: ناترازی امروز ایران کاملا قابل پیشبینی بود. این ناترازی ناشی از این است که ما در بخش انرژی دچار فقدان دستگاه حکمرانی هستیم. حکمرانی به معنای سیاستگذاری، برنامهریزی، کنترل و نظارت یکپارچه است.
در این قسمت از برنامه مقتصاد با غلامحسین حسنتاش، کارشناس ارشد انرژی، به بررسی دلایل ایجاد ناترازی در صنعت انرژی ایران و راهکارهای برطرف کردن ناترازی به گفتوگو نشستیم.