در سالهای اخیر، توجه ویژهای به فناوری میکروراکتورها بهعنوان نسل جدید تولید انرژی جلب شده است. این راکتورها به دلیل اندازه کوچک، انعطافپذیری بالا و ایمنی بیشتر، گزینهای جذاب برای تأمین انرژی پاک و پایدار محسوب میشوند. اکنون یک معامله مهم میان دو شرکت آمریکایی و بریتانیایی میتواند سرآغاز تحولی تازه در بازار میکروراکتورها باشد.
منطقه جنوب شرقی آسیا یکی از سریعترین اقتصادهای در حال رشد جهان است؛ جایی که تقاضا برای انرژی به شکل مداوم رو به افزایش است. در حال حاضر بخش عمده برق این کشورها از طریق سوختهای فسیلی بهویژه زغالسنگ و گاز تأمین میشود؛ منابعی که هم هزینههای بالایی دارند و هم به شدت آلاینده محیط زیست هستند. اکنون، در شرایطی که بسیاری از کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه به سمت انرژیهای نو و هستهای حرکت کردهاند، تب انرژی هستهای به این منطقه نیز رسیده است. کشورهایی مانند ویتنام، اندونزی، فیلیپین و تایلند با وجود نداشتن حتی یک نیروگاه هستهای فعال، به دنبال برنامهریزی برای ورود به این عرصه هستند.
ایالات متحده تقریبا ۳۰ درصد از تولید برق هسته ای جهان را به خود اختصاص داده است. چین دومین تولیدکننده بزرگ است و پس از آن فرانسه قرار دارد. در مجموع، برق هسته ای حدود ۱۰ درصد از کل تولید برق جهان را تامین میکند.
در دنیای امروز که تقاضا برای انرژی، بهویژه از سوی مراکز داده هوش مصنوعی، به شکلی بیسابقه در حال افزایش است، صنعت هستهای به دنبال راهحلهای نوآورانه است.
جهان در سال ۲۰۲۴ شاهد رکوردی تاریخی در تولید برق از انرژی هسته ای بود. طبق گزارش جدید انجمن جهانی هستهای (WNA)، نیروگاههای هستهای جهان موفق شدند ۲۶۶۷ تراوات ساعت برق تولید کنند؛ رقمی که رکورد پیشین ۲۶۶۰ تراوات ساعت در سال ۲۰۰۶ را شکست. این دستاورد نشاندهنده رشد پایدار صنعت هستهای و نقش کلیدی آن در تأمین انرژی کمکربن برای مقابله با بحران اقلیمی است.
روزنامه کیهان در یادداشتی با انتقاد از برخی مواضع داخلی درباره مکانیسم ماشه نوشت که این رویکردها ایران قدرتمند را ضعیف جلوه میدهد و مسیر را برای فشارهای غرب هموار میکند.
در سالهای اخیر، رشد شتابان هوش مصنوعی و خدمات ابری، تقاضای بیسابقهای برای انرژی ایجاد کرده است. مراکز دادهای که قلب تپنده این فناوریها هستند، به سرعت به یکی از بزرگترین مصرفکنندگان برق در جهان تبدیل شدهاند. در این میان، انرژی هستهای به ویژه در قالب راکتورهای مدولار کوچک (SMR) به عنوان یک راهحل آیندهنگرانه مطرح شده است. شرکت آمازون با همکاری غولهای انرژی جهان، گام بزرگی برای تحقق این آینده برداشته است.
موضوع انرژی هستهای و آینده آن یکی از پرچالشترین مباحث در دنیای علم و فناوری است. از یک سو، نیروگاههای هستهای فعلی با تکیه بر شکافت هستهای انرژی تولید میکنند اما در عوض حجم عظیمی از زبالههای رادیواکتیو باقی میگذارند که نگهداری و مدیریت آنها پرهزینه و خطرناک است. اکنون گروهی از دانشمندان آمریکایی راهکاری نوآورانه پیشنهاد کردهاند: تبدیل زبالههای هستهای به منبعی برای تولید تریتیوم.
دولت بریتانیا سرانجام پس از سالها انتظار، تصمیم نهایی برای سرمایهگذاری در بزرگترین پروژه هستهای کشور را اعلام کرد. نیروگاه هسته ای سایزول سی، با بودجهای بالغ بر ۵۱ میلیارد دلار (معادل ۳۸ میلیارد پوند)، قرار است انرژی پاک و پایدار را برای بیش از شش میلیون خانوار بریتانیایی تا بیش از ۶۰ سال آینده تأمین کند.
در یکی از پیشرفتهای چشمگیر در حوزه مدیریت پسماند هستهای، مهندسان آمریکایی با استفاده از یک آلیاژ جدید موفق شدند فرآیند دفع سوخت هستهای مصرفشده را به طرز چشمگیری بهینه کنند. این نوآوری که در سایت مشهور «ساوانا ریور» (SRS) متعلق به وزارت انرژی آمریکا پیادهسازی شده، میتواند بیش از ۲۰ سال در زمان و ۴ میلیارد دلار در هزینههای بلندمدت صرفهجویی کند.
در نیمه دوم دهه ۸۰، تمسخر واکنشهای غرب به مسئله هسته ای و نادیده گرفتنِ اراده جامعه بینالمللی، قطعهای از پازل محبوبیت پوشالی رئیسجمهور وقت و اسباب موجسواری سیاسی او محسوب میشد. در سالیان دهه ۹۰ نیز، حل اختلاف هستهای با غرب و انتفاع عموم مردم از آثار اقتصادی آن به متغییری تعدیلکننده بدل شد و حسن روحانی هشتسال اقامت خود را در پاستور بدان مدیون است.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در نشست فوقالعاده شورای حکام اعلام کرد که هیچگونه خسارتی در تأسیسات فردو و راکتور آبسنگین خنداب مشاهده نشده است، نیروگاه هستهای بوشهر و راکتور تحقیقاتی تهران هدف قرار نگرفته و سطح تشعشعات در سایتهای نطنز و اصفهان نیز در حد عادی باقی مانده است.
در یک حرکت استراتژیک و بحثبرانگیز، آمازون اکنون با سرمایهگذاری تاریخی ۲۰ میلیارد دلاری در ایالت پنسیلوانیا، بزرگترین پروژه زیرساختی خصوصی در تاریخ این ایالت را آغاز کرده است. این سرمایهگذاری شامل ساخت دو مجتمع عظیم مرکز داده است که یکی از آنها به طور مستقیم به نیروگاه هستهای ساسکوهانا متصل خواهد شد و ۹۶۰ مگاوات برق از آن را تأمین میکند. این اقدام نه تنها پاسخ به افزایش تقاضای هوش مصنوعی و خدمات ابری است، بلکه سوالاتی جدی را درباره عدالت در دسترسی به انرژی و نقش شرکتهای خصوصی در بازار برق مطرح میکند.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس با اشاره تصویب قطعنامه آژانس انرژی اتمی گفت پاسخهایی که تاکنون از سوی ایران به این قطعنامه داده شده، از جمله راهاندازی مجتمع سوم هستهای، تنها بخشی از اقدامات جمهوری اسلامی خواهد بود. وی تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران ضمن حفظ حق پاسخ فنی و غیرفنی، در صورت تداوم این روند، بررسی گزینه خروج از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) را به طور جدی در دستور کار خود و مجلس شورای اسلامی قرار خواهد داد.
رئیس اسبق سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه پایبندی ایران به تعهداتش در آژانس انرژی اتمی و عدم همراهی چین و روسیه با تروئیکای اروپایی عملا کارآیی مکانیسم ماشه را از بین برده است، گفت: نگران اسنپبک نباشیم، اما کنسرسیوم هسته ای حاکمیت ما را به خطر میاندازد.
در مسیر جهانی برای دستیابی به انرژی پاک و پایدار، چین با توسعه و نصب اولین راکتور هستهای مدولار کوچک (SMR) تجاری جهان، "لینگلانگ-۱" (Linglong-1)، گامی بلند برداشته است. این راکتور ۱۲۵ مگاواتی، نه تنها نقطه عطفی در صنعت هستهای محسوب میشود، بلکه با قابلیت تولید یک میلیارد کیلوواتساعت برق در سال، میتواند انرژی ارزان و کمکربن را برای حدود ۵۲۶ هزار خانه تأمین کرده و سالانه ۸۸۰ هزار تن دیاکسید کربن را کاهش دهد. این نوآوری، با ابعاد کوچک، ایمنی پیشرفته و سرعت ساخت بالا، الگویی برای آینده انرژی هسته ای خواهد بود.
یک منبع سعودی نزدیک به دربار سلطنتی به شبکه i24NEWS گفته است که مذاکرات میان آمریکا و عربستان برای توسعه برنامه هستهای غیرنظامی عربستان به حالت تعلیق درآمده، چرا که ایالات متحده همچنان درگیر مذاکرات هستهای با ایران است.
