به گزارش تجارت نیوز، جنوب شرقی آسیا یکی از پررشدترین مناطق جهان از نظر تقاضای انرژی است. اقتصادهای در حال توسعه این منطقه سالها به زغالسنگ و گاز وابسته بودهاند، اما افزایش سریع نیاز به برق و فشارهای جهانی برای کاهش انتشار کربن، آنها را به فکر استفاده از انرژیهای نو انداخته است. در حالی که انرژی خورشیدی و بادی در برخی کشورها مانند ویتنام رشد خوبی داشته، همچنان زغالسنگ اصلیترین منبع تأمین برق است. حالا تب هستهای به این منطقه رسیده و کشورهای جنوب شرقی آسیا در حال بررسی سرمایهگذاریهای عظیم برای توسعه نیروگاههای هستهای، بهویژه راکتورهای کوچک مدولار (SMR) هستند.
انرژی هستهای؛ راهی برای کاهش وابستگی به زغالسنگ
پیشبینی میشود کشورهای جنوب شرقی آسیا تا سال ۲۰۵۰ بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار در توسعه ۲۵ گیگاوات ظرفیت تولید برق هستهای سرمایهگذاری کنند. این ظرفیت عمدتاً از طریق راکتورهای کوچک مدولار (SMR) تأمین خواهد شد.
راکتورهای کوچک مدولار به دلیل ابعاد کوچکتر، هزینه کمتر و سرعت بالاتر ساخت، مورد توجه دولتها قرار گرفتهاند. برخلاف نیروگاههای بزرگ هستهای که تکمیل آنها ممکن است ۱۰ تا ۳۰ سال طول بکشد، SMRها میتوانند تنها در عرض ۲ تا ۳ سال پس از تصویب، وارد مدار شوند؛ به شرط آنکه چارچوبهای قانونی و حمایتی مناسب از قبل وجود داشته باشد.
ویتنام؛ پیشتاز هستهای در منطقه
ویتنام در حال حاضر پیشگام انرژی تجدیدپذیر در منطقه است و ظرفیت بالایی در توسعه خورشیدی و بادی دارد. اما واقعیت این است که تقاضای برق در ویتنام طی یک دهه گذشته بیش از دو برابر شده و این کشور برای پاسخگویی به این نیاز، مجبور شده تولید زغالسنگ خود را دو برابر کند. همین موضوع باعث شده انتشار گازهای گلخانهای در ویتنام سه برابر افزایش یابد.
طبق دادههای Global Energy Monitor (GEM)، ویتنام از سال ۲۰۱۵ تاکنون ۱۴ گیگاوات به ظرفیت زغالسنگ خود افزوده و پیشبینی میشود تا پایان سال ۲۰۲۴ ظرفیت کل زغالسنگ آن به ۲۷.۲ گیگاوات برسد. همچنین ۵.۹ گیگاوات دیگر نیز در دست احداث است.
با این حال، ویتنام در حوزه هستهای نیز پیشتاز است. بر اساس گزارش مؤسسه مشاوره انرژی وود مکنزی، این کشور احتمالاً نخستین کشوری خواهد بود که در اوایل دهه ۲۰۳۰ یک راکتور آب تحت فشار متعارف (PWR) را راهاندازی میکند؛ موضوعی که آن را از سایر همسایگان متمایز میسازد.
سایر کشورهای منطقه؛ مسیرهای متفاوت
دیگر کشورهای جنوب شرقی آسیا نیز به دنبال سهمی از انرژی هستهای هستند:
اندونزی
به عنوان بزرگترین اقتصاد منطقه، در برنامه ۱۰ ساله برقرسانی خود دو واحد SMR با ظرفیت هرکدام ۲۵۰ مگاوات گنجانده است. هدف اندونزی این است که تا سال ۲۰۴۰ حدود ۵ درصد از برق خود را از هستهای تأمین کند.
فیلیپین
در حال بررسی استقرار ۲.۴ گیگاوات SMR تا سال ۲۰۵۰ است، اما وود مکنزی پیشبینی میکند که تنها نیمی از این ظرفیت به مرحله اجرا برسد.
تایلند
قصد دارد تا سال ۲۰۳۷ یک نیروگاه هستهای با ظرفیت ۶۰۰ مگاوات احداث کند و این ظرفیت را تا سال ۲۰۵۰ به ۳ گیگاوات برساند. در این صورت، هستهای حدود ۵ درصد از برق تولیدی این کشور را تشکیل خواهد داد.
چالشهای بزرگ در مسیر هستهای
با وجود این برنامهها، مسیر توسعه هستهای در جنوب شرقی آسیا ساده نخواهد بود. موسسه سیاست عمومی جنوب شرقی آسیا در گزارشی اعلام کرده است که مشکلاتی چون شکافهای نظارتی، تردید عمومی، حساسیتهای ژئوپلیتیکی و ظرفیت فنی محدود موانع اصلی این مسیر هستند.
از سوی دیگر، هزینههای بالای سرمایهگذاری نیز چالش بزرگی به شمار میآید. برآورد وود مکنزی نشان میدهد که برای دستیابی به ۲۵ گیگاوات ظرفیت هستهای تا سال ۲۰۵۰، حدود ۲۰۸ میلیارد دلار سرمایهگذاری لازم است. همچنین توسعه نیروگاههای متعارف بزرگ ممکن است ۱۰ تا ۳۰ سال طول بکشد؛ موضوعی که باعث شده بسیاری از کشورها به سمت SMRها روی بیاورند.
جنوب شرقی آسیا در آستانه یک تغییر مهم در بخش انرژی قرار دارد. حرکت به سمت انرژی هستهای نهتنها میتواند وابستگی شدید این کشورها به زغالسنگ و گاز را کاهش دهد، بلکه نقش مهمی در تحقق اهداف کاهش انتشار کربن ایفا خواهد کرد. با این حال، تحقق این رؤیا نیازمند چارچوبهای نظارتی قوی، همکاریهای بینالمللی و تعهد سیاسی پایدار است. راکتورهای کوچک مدولار میتوانند راهحلی سریعتر و کارآمدتر باشند، اما به تنهایی قادر به حل تمام مشکلات ساختاری نخواهند بود. در نهایت، آینده انرژی هستهای در این منطقه به میزان اراده سیاسی و توانایی کشورها در جذب سرمایهگذاری و مدیریت چالشهای فنی بستگی دارد.
