بسیاری از کارشناسان براین باورند که با آغاز فصل برداشت و عرضه برنج نو قیمت روند نزولی به خود گرفته که با رسیدن به پیک برداشت در کنار لغو دوره ممنوعیت بازار به تعادل خواهد رسید.
یک مسئول صنفی با اشاره به عرضه برنج در سامانه بازارگاه گفت:با توجه به پیش‌بینی تولید ۱.۸میلیون تن برنج در کشور، حداقل ۱.۴هزار تن باید وارد شود که از این مقدار تاکنون ۵۵۰هزار تن وارد شده است.
در شش ماه گذشته، قیمت برنج ایرانی به‌طور متوسط ۵۰ درصد افزایش یافته است. جهشی که از مهر ۱۴۰۳ آغاز شد و تحت تأثیر عواملی چون سیاست‌های وارداتی، التهابات ارزی و نقش پررنگ واسطه‌ها، بازار این کالای اساسی را به شدت متلاطم کرده است.
اختلال در سیاست‌های وارداتی، قیمت‌گذاری غیرشفاف و حضور پررنگ دلالان، بازار برنج ایران را به میدان رقابت نابرابر میان تولیدکنندگان داخلی و واردکنندگان تبدیل کرده است. رقابتی که در آن کشاورزان متضرر، مصرف‌کنندگان سرگردان و واسطه‌گران برنده اصلی‌اند.
با وجود اظهارات مقامات صنفی مبنی بر شفاف بودن روند واردات و توزیع برنج خارجی، آمارها و تجربه بازار از افزایش چشمگیر و بی‌سابقه قیمت برنج ایرانی و خارجی حکایت دارد. این در حالی است که اختلافات آماری و نبود نظارت کافی، همچنان سرنوشت میلیون‌ها تن برنج وارداتی را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.
عضو انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران با انتقاد از ارائه آمار اشتباه توسط برخی نهادهای دولتی، اعلام کرد که تولید واقعی برنج در کشور کمتر از ارقام رسمی است. او هشدار داد که سهم بالای واسطه‌های بی‌هویت در بسته‌بندی برنج، بازار این محصول را با مشکل شفافیت و افزایش قیمت مواجه کرده است.
خشکسالی نیمی از برنج امسال را وارداتی کرد به طوری که وزیرکشاورزی خبر داده که نیمی از برنج مصرفی امسال از محل واردات تامین می‌شود که معادل رقم بی سابقه بی‌سابقه ۱.۴ میلیون تن تا ۱.۶ میلیون تن است.
رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی، با اشاره به کمبود برنج پاکستانی و عرضه آن با قیمت‌های غیرمصوب تا ۱۵۰ هزار تومان، از سوءاستفاده سودجویان در بسته‌بندی این محصول به جای برنج ایرانی خبر داد و خواستار توقف کامل واردات برنج پاکستانی و تداوم واردات برنج هندی برای کنترل بازار شد.
یک مسئول صنفی گفت: با توجه به تغییر سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی در حوزه‌های بازرگانی و زراعی، روند صعودی افزایش قیمت برنج متوقف و در میان‌مدت شاهد کاهش قیمت‌ها در بازار خواهیم بود.
دبیر انجمن برنج ایران با انتقاد از وضعیت بازار، اعلام کرد در حالی که افزایش قیمت‌ها به شکل زنجیره‌ای از یک کالا به دیگر کالاها سرایت می‌کند، هیچ نظارت مؤثری بر قیمت‌گذاری و عرضه برنج ایرانی صورت نمی‌گیرد و سازمان‌های مسئول در این زمینه اقدامی انجام نداده‌اند.
معاون امور برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی از آغاز فصل برداشت برنج در کشور و ثبت‌سفارش‌های گسترده برای واردات خبر داد و تأکید کرد که این دو عامل می‌تواند تب‌وتاب قیمتی اخیر در بازار برنج را کنترل و تعدیل کند.
با وجود وفور برنج در بازار، قیمت این کالای اساسی طی هفته‌های اخیر روندی صعودی داشته است. به گفته رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی، درباره وضعیت افزایش قیمت برنج جلساتی برگزار شده و پیشنهادهای لازم برای کنترل بازار ارائه شده است.
قیمت برنج، یک ماه مانده به ورود برنج محصول امسال به بازار، وارد فاز افزایشی شده و در سطح جدیدی قرار گرفته است. گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که قیمت برنج هاشمی درجه یک در بازار تهران حتی تا ۳۵۰ هزار تومان نیز رشد کرده که به گفته فعالان این بازار، نشان دهنده نوعی کمبود کالا است.
قیمت برنج ایرانی در دو ماه گذشته تا ۳۶ درصد افزایش یافته و از مرز ۲۳۰ هزار تومان عبور کرده است؛ روندی که نه به سود کشاورز تمام شده و نه به نفع مصرف‌کننده، بلکه تنها واسطه‌ها و دلالان از آن منتفع شده‌اند.
یک کارشناس گفت: دولت برای ذخایر استراتژیک و بازار برنج از ارز ۲۸.۵۰۰ تومان استفاده می‌کند درحالی که کشاورز محصول را با ارز آزاد تولید می‌کند در نتیجه بهای تمام‌شده برنج ایرانی دو برابر می‌شود.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران، در توضیح دلایل نوسانات بازار برنج، به چند عامل اصلی اشاره کرد که شامل بیش‌برآورد تولید داخلی، مشکلات ارزی و رسوب بیش از ۲۰۰ هزار تن برنج در گمرکات است و هشدار داد که ادامه این روند می‌تواند جریان تأمین برنج را با چالش‌های جدی مواجه کند.
