بحران قدیمی بازار کاغذ که از سال‌ها پیش آغاز شده، حالا با موج تازه گرانی، صنعت نشر را به رکود کشانده و با ۶۰ درصد افزایش قیمت، خرید کتاب درسی را هم برای بسیاری ناممکن کرده است. دلیل افزایش نرخ کاغذ و کتاب به کدام عامل مهم وابسته است؟
دبیر سندیکای کاغذ با نقد عملکرد دستگاه‌های مربوط در روند تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه، این موضوع را یکی از اصلی‌ترین موانع پیش‌روی صنعت کاغذ کشور دانست و ضمن تأکید بر اینکه با مدیریت و برنامه‌ریزی صحیح، تولیدکنندگان فعلی قادر به تأمین نیاز داخلی هستند، اعلام کرد که نیازی به احداث کارخانه‌های جدید در این حوزه وجود ندارد.
در حالی که سال تحصیلی به پایان رسیده و فرآیند چاپ و آماده‌سازی کتاب‌های درسی برای مهر سال آینده باید آغاز شود، بحران تأمین کاغذ همچنان حل نشده است. تولید داخل پاسخگوی نیاز نیست و در بحث واردات هم مشکلاتی وجود دارد. با این حال، دولت همچنان بر خودکفایی در این حوزه تاکید دارد.
کاغذ ایرانی این روزها در مرکز توجه تولیدکنندگان، ناشران و سیاست‌گذاران قرار گرفته و با وجود مشکلات زیرساختی، اختلاف‌نظرها درباره کیفیت، سود پایین و بی‌توجهی به حمایت از تولید داخلی، تصمیم‌گیری میان ادامه تولید یا رجوع به واردات همچنان محل بحث است.
رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران با بیان اینکه حدود ۴۲۵ میلیون تن کاغذ در دنیا تولید می‌شود و چین بالاترین سهم را در این حوزه دارد، گفت: سهم ایران نیز ۱.۶ میلیون تن کاغذ است.
مدیرعامل شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران گفت: برای نخستین بار پس از انقلاب در سال ۱۴۰۱، ۷۰ درصد کتاب‌های دانش‌آموزان را از کاغذ ایرانی تهیه کردیم و این رقم در سال گذشته به ۱۰۰ درصد رسیده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه کشور از لحاظ کاغذ یارانه ای به خودکفایی رسیده است، گفت: تولید کاغذ یارانه ای از پنج هزار تن به ۸۰ هزار تن افزایش یافته است.
بابک عابدینی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ ایران، با بیان اینکه برای تولید هر برگه A4 حدود 20 لیتر آب مصرف می‌شود، عنوان کرد: «با توجه به آلایندگی این حوزه و همچنین کمبود منابع آبی، نباید بیش از این در حوزه سلولزی در صنعت چاپ سرمایه‌گذاری شود.». بدین ترتیب به نظر می‌رسد واردات کاغذ به‌صرفه‌تر از تولید آن باشد.
خرید و فروش کاغذ باطله رواج یافت. پس از افزایش دوباره قیمت کاغذ، حالا کاغذهای بازیافتی حکم طلا را پیدا کرده‌اند. طوری که برخی خریداران برای خرید یک رول کاغذ حاضرند تا ۲۵ هزار تومان هزینه کنند. گویا با کاهش قدرت خرید، مردم بیش از پیش سعی بر درآمدزایی از ضایعات دارند.
رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران کمبود عرضه را مهمترین علت افزایش قیمت کاغذ در روزهای اخیر دانست و از حمایت نکردن تولید داخلی و عدم تخصیص ارز برای واردات گلایه کرد.
شاخص قيمت توليدكننده در تمامی زيربخش‌های صنعتی در تابستان سال جاری نسبت به تابستان سال گذشته با افزايش روبرو بوده است. تورم (تولیدکننده) در بخش تولید دخانیات و تولید کاغذ به بیش از 100 درصد رسیده است.
