به گفته یک کارشناس اقتصادی دلیل افزایش دوباره تورم، شکست سیاست تثبیتی نیست بلکه چون هماهنگی کافی میان بانک مرکزی، وزارت اقتصاد، سازمان برنامه و وزارت صمت وجود ندارد، سیاستگذاریها پیش از دستیابی به نتیجه نهایی، منحرف میشوند.
نایب رئیس اتحادیه فروشندگان خودرو تهران اظهار کرد: حذف ارز نیمایی برای خودروهایی که اختلاف قیمت بسیاری میان قیمت کارخانهای و بازار آن وجود دارد؛ نمیتواند در قیمت بازار چندان موثر باشد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: آقای همتی به سمت تکنرخی کردن ارز پیش میروند و تلاششان این است که به خاطر اعتراضاتی که واردکنندگان و صادرکنندگان در بحث تعهد ارزی داشتند فضایی برای ثبات ایجاد کنند.
آرای کارشناسان اقتصادی درباره تکنرخی شدن ارز در اقتصاد ایران متفاوت است؛ در حالی که بسیاری از صاحبنظران، ارز تکنرخی را به نفع اقتصاد میدانند، برخی دیگر با ادله قابل اعتنایی، مخالف تکنرخی شدن ارز، دستکم در شرایط فعلی هستند. اما مزایا و معایب تکنرخی شدن ارز چیست؟
همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه گفت :نظرات وزیر اقتصاد درباره کاهش فاصله نرخ دلار نیما و آزاد با توجه به سابقه حضور در ریاستهای بیمه مرکزی و بانک مرکزی و حالا هم در قامت وزیر اقتصاد و تجربه و دانشی که دراین حوزه دارند، کارشناسیتر است.
رئیس اسبق بانک مرکزی، تحقق تک نرخی شدن ارز را آرزوی دیرینه بانک مرکزی دانست و گفت: افزایش فاصله بین ارز نیمایی و بازار آزاد به ایجاد رانت در اقتصاد منجر می شود، بنابراین باید تلاش کرد تا فاصله این نرخها به صورت آهسته در مسیر کاهشی قرار بگیرد.
نرخ دلار بازار آزاد در حالی طی روزهای گذشته در کانال پایانی کریدور پنجم درجا زده که قیمت دلار حواله مدتی است با رشد روبروست و از مرز 46 هزار تومان هم عبور کرده است. به نظر میرسد دولت قصد دارد سیاست نظام از تک نرخی را بهتدریج پیاده کند. سجاد بوربور در گفتوگو با تجارتنیوز این نکته را مطرح کرده است که تنها در صورت رفع تحریم و بهبود سیاست خارجه میتوان به تک نرخی شدن ارز امیدوار بود.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: افزایش صادرات، صادرات نفت، تشویق به صادرات انواع و اقسام کالاها میتواند برای کشور تامین ارز کند. پیشنهادی که من دارم این است که برای هر استانی سهمیه میزان صادرات تعیین کنند. بگویند استان x، شما با توجه به صنایع امکانات و کالاها و پتانسیلی که دارید این میزان سهم صادرات دارید.
سیستم چندنرخی ارز که در آن چند نرخ ارز رسمی و غیررسمی برای مصارف مختلف تعریف میشود، عمدتا در کشورهایی دیده میشود که دچار مشکلات اقتصادی، تورم بالا یا کمبود ارز هستند.
بازار ارز ایران طی سالهای اخیر شاهد اختلاف قیمت قابل توجهی میان نرخ دلار نیما و دلار آزاد بوده است؛ اختلاف فاحشی که منجر به ناترازیهای اقتصادی و ایجاد رانتهای بزرگ در اقتصاد ایران شده است. بر همین اساس، فعالان اقتصادی همواره خواستار ایجاد نظام تکنرخی ارز یا دست کم کاهش فشار دولت بر قیمت دلار مبادلهای بودهاند. آیا «تالار مبادلات ارز توافقی» راهکاری برای نیل به این هدف است؟ هومن عمیدی، کارشناس بازار سرمایه در این باره به تجارتنیوز گفته است که کاهش فاصله نرخ دلار دولتی و آزاد میتوان فشار را از روی سودآوری گروههای صادراتی بازار سرمایه بردارد و از تضییع حقوق صادرکنندگان جلوگیری کند.
بیست و چهارم تیرماه امسال بود که رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد، در راستای اجرای سیاست محدودسازی تخصیص ارز ترجیحی، از سال گذشته تاکنون، بیش از ۴۸۵ قلم کالا از شمول ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی خارج شده است. این موضوع انتقاد کارشناسان را برانگیخت و برخی آن را آغازگر موج جدید گرانی و تورم قلمداد کردند. با وجود این، سجاد بوربور، کارشناس اقتصادی، معتقد است این اقدام، حیف و میل ارزی را کاهش میدهد و منجر به افت محدود قیمت دلار خواهد شد.
ماه گذشته علی طیب نیا؛ مشاور اقتصادی رئیس جمهور منتخب در گرماگرم انتخابات در یک پیام ویدیویی راهکار رشد اقتصادی را تک نرخی کردن ارز دانست. او در این ویدیو ارز ترجیحی و دو نرخی را عاملی برای سودجویی افراد خاص و اندک عنوان کرد که موجب افزایش افسار گسیخته تورم شده است.
قیمت دلار در حالی گرفتار محدودهای مشخص شده که کارشناسان اقتصادی باور دارند منطقه فعلی، خواست سیاستگذار است. به اعتقاد آنها قیمت دلار بیش از ۱۲ سال است با تورم همبستگی بالایی پیدا کرده و این موضوع را مربوط به تحریمهای بانک مرکزی میدانند. میثم رادپور، تحلیلگر اقتصادی، معتقد است عقبماندگی دلار از تورم، کمتر از ۱۰ هزار تومان است و در بلندمدت این مقدار جبران میشود.
رئیس کل بانک مرکزی گفت: در شرایط فعلی و در شرایط تحریم به دلایل محدودیت ها، امکان تک نرخی کردن ارز وجود ندارد. از سوی دیگر ایجاد انتظارات تورمی منفی از طریق کانال های غیر رسمی و بازار قاچاق، موجب اثرگذاری بر نرخ ارز شده و التهاب آفرینی از طریق نرخ گذاری های غیررسمی نیز در این شرایط مزید بر علت شده است تا به همراه شوک ها و مخاطرات سیاسی، نرخ ارز بعضی اوقات دچار تلاطم شود؛ بنابراین برای تامین واردات نیازهای ضروری مردم و حفظ هویت پیش بینی پذیری بازار، چاره ای جز اجرای سیاست تثبیت نداریم اما در عین حال باید فاصله میان نرخ ها به حداقل برسد چون ایجاد فاصله در نرخ ها بستر ساز رانت است.
دیروز قیمت دلار در بازار به دلار نیمایی نزدیک شد که شنیدهها حاکی از تک نرخی کردن نرخ ارز توسط بانک مرکزی است، با این حال باید دید این روند تا کجا ادامه خواهد داشت.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه بانک مرکزی ۱۲ میلیارد دلار ارز نیمایی برای واردات تأمین کرده، گفت: ما نیز خواهان تکنرخی شدن ارز هستیم، در حال حاضر کشور در شرایط ثبات اقتصادی قرار دارد و بر هم زدن این آرامش عاقلانه نیست، بنابراین تصمیم دولت ادامه سیاست ارز دو نرخی است.
طبق اعلام مرکز پژوهشهای مجلس، سیاست اعطای ارز 4200 تومانی به کالاهای اساسی و سیاستهای منجر به هدر رفت منابع ارزی میتواند مجددا کشور را دچار کمبود منابع ارزی کرده و نوسان شدید نرخ ارز را در پی داشته باشد.