بر اساس قانون ساماندهی بازار زمین، مسکن و اجاره‌بها بانک‌ها مکلف هستند برای افتتاح حساب بانکی و صدور دسته چک کد ملی و اطلاعات اقامتگاه در سامانه املاک و اسکان را بررسی کنند.
«سامانه املاک و اسکان» مهمترین ابزار مبارزه با احتکار مسکن است. این سامانه بستری مناسب برای جمع‌آوری اطلاعات است تا سیاست‌گذاری‌های صحیح در حوزه مسکن انجام شود. شناسایی خانه‌های خالی، مبارزه با احتکار و اخذ مالیات از خانه‌های خالی مهمترین اهداف تکمیل «سامانه املاک و اسکان» هستند.
بر اساس قانون ساماندهی بازار زمین، مسکن و اجاره‌بها، دستگاه‌ها اجرایی مکلفند استعلامات مورد نیاز اقامت مردم را صرفا از طریق سامانه ملی املاک و اسکان کشور و رایگان انجام دهند.
نماینده اراک، خنداب و کمیجان در مجلس گفت: راه‌اندازی سامانه خودنویس یکی از مهمترین مصوبات قانونی در جهت اصلاح وضیت عقد قرارداد در بین مردم است؛ همچنین این سامانه هزینه عقد قرارداد اجاره یا خرید ملک را برای مردم رایگان کرده است. تعیین نرخ وظیفه مشاور املاک نیست. برخی مشاورین املاک خودشان طرف معامله هستند و متأسفانه با انجام اقدامات مخرب، زمینه سودجویی را فراهم می کنند. با استفاده از سامانه خودنویس می‌توان تا حد قابل قبولی جلوی این امور را گرفت. یکی از اثرات مثبت این سامانه این است که از نرخ‌گذاری‌های صوری جلوگیری می‌کند.
معاون بازآفرینی شهری اداره‌کل راه و شهرسازی خوزستان گفت: عدم ثبت اقامتگاه شهروندان در سامانه ملی املاک و اسکان، منجر به عدم دریافت خدمات برای آنها خواهد شد.
در حالی که مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی به سکوهای اینترنتی برای اتصال به سامانه املاک و اسکان فرصت یک هفته‌ای داده، اما همچنان این سامانه‌ها برای عدم اتصال پافشاری می‌کنند.
معاون مرکز فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش گفت: ثبت‌نام دانش‌آموزان در مدارس، مشروط به تایید اطلاعات محل سکونت توسط والدین در سامانه ملی املاک و اسکان وزارت راه و شهرسازی به آدرس amlak.mrud.ir است.
به گفته مسئولان بانک مرکزی، بزودی صدور دسته چک منوط به ثبت اطلاعات در سامانه املاک و اسکان خواهد شد اقدامی که می‌تواند در شناسایی خانه‌های خالی نقش آفرینی کند.
علی‌رغم آنکه قانونگذار، مسیر دستیابی به اطلاعات قابل اتکا برای مدیریت صحیح و کامل حوزه مسکن را سامانه املاک و اسکان تعیین کرده است اما به دلیل عدم همکاری برخی سازمان‌ها این سامانه کامل نیست.
معاونت مسکن و ساختمان اعلام کرده است که برای سال ۱۴۰۱، در فاز اول فهرست مالکانی که بیش از ۲۰ واحد خالی داشته‌اند به سازمان امور مالیاتی کشور معرفی شدند.
سرپرست دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه با اشاره به مشترکان پرمصرف برق گفت: از ابتدای آبان، به آن دسته از مشترکان پرمصرفی که اطلاعات سکونت و مالکیت واحد مسکونی خود را در سامانه ملی املاک و اسکان ثبت نکردهاند، پیامک زده می‌شود و در صورت عدم ثبت اطلاعات، تعرفه برق این مشترکان در گران‌ترین پله قیمتی محاسبه خواهد شد.
عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی از الزامی‌شدن ثبت کد رهگیری معاملات مسکن در سامانه املاک و اسکان خبر داد و گفت: اگر مشاوران املاک این کار را انجام ندهند جواز آنها باطل می‌شود.
معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: تاکنون ۱۵ هزار و ۸۸ قرارداد اجاره با کد رهگیری رایگان به ثبت رسیده و استقبال از سامانه املاک و مستغلات در حال افزایش است.
سرپرست دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی گفت: حدود ۳۰۰ هزار واحد مسکونی در سامانه املاک و اسکان خود اظهاری نکرده بودند که با هماهنگی ستاد اقتصادی دولت به سازمان امور مالیاتی معرفی کرده‌ایم.
وزارت راه و شهرسازی، آدرس محل سکونت 73 میلیون ایرانی را تا کنون در سامانه ملی املاک و اسکان جمع‌آوری کرده است. این وزارتخانه به کسانی که اطلاعات خود را در این سامانه ثبت نکردهاند هشدار داد که از برخی خدمات محروم می‌شوند.
سامانه املاک و مستغلات صرفا برای کسانی قابل استفاده است که قصد ایجاد قرارداد اجاره جدید یا دریافت کد رهگیری دارند. اما چگونه می‌توان برای این قراردادها، کد رهگیری رایگان دریافت کرد؟
سرپرست دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی از آغاز به کار رسمی سامانه ثبت قرارداد اجاره و دریافت کد رهگیری رایگان از فردا (سوم خرداد ماه) به صورت رسمی خبر داد.
سامانه معاملات املاک و مستغلات کشور راه‌اندازی شد و از این پس امکان دریافت کد رهگیری قرارداد اجاره بدون مراجعه موجر یا مستاجر به بنگاه معاملات املاک، به صورت رایگان فراهم شده است.
