یک اقتصاددان هشدار داد: اقتصاد ایران با کمبود شدید منابع سرمایه‌گذاری مواجه است که تحقق شعار سال یعنی سرمایه‌گذاری برای تولید را با چالش جدی روبرو کرده است.
در حالی اکنون صحبت از هزار میلیارد دلار سرمایه گذاری می‌شود که حتی یک میلیارد دلار نیز برای ما رقم بزرگی به‌شمار می‌رود، چه برسد به هزار میلیارد. اگر نگاهی به کشورهای پیشرفته و موفق در جذب سرمایه‌گذاری بیندازیم، می‌بینیم آنها با وجود زیرساخت‌های قوی، هنوز نتوانسته‌اند به چنین ارقامی دست پیدا کنند.
طبق اطلاعات و داده‌های مرکز نظارت بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری و اداره تحلیل‌های اقتصادی و ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار، در هفته دوم سال ۱۴۰۴ بالاترین بازده در میان همه بازارهای دارایی به بازار سهام با ۰.۹۲ درصد رشد تعلق گرفت.
«رشد بزرگ» رویای امروز و فردای ایران است؛ اما تحقق این رویا قواعدی دارد. مرور تجارب موفق در زمینه توسعه اقتصادی نشان می‌دهد ثبات رشد اقتصادی در بلندمدت، یک قاعده جهانی برای دستیابی به توسعه است. تجارب چین، هند، کره‌جنوبی و مالزی نشان می‌دهد نیل به رشد اقتصادی باثبات و بلندمدت مدیون «روابط خارجی معقول» و «سیاستگذاری اقتصادی باکیفیت» است. مواردی که در کنار یکدیگر ریسک را از چهره اقتصاد زدوده و انگیزه‌ها برای سرمایه‌گذاری به‌ویژه در بخش تولید را تقویت کرده است.
اعتباردهی در بورس تهران، به جای آنکه یک ابزار حمایتی و ساختاریافته باشد، در بسیاری مواقع به‌ویژه در روندهای نزولی، سرمایه‌گذار را تنها می‌گذارد. در حالی که در بورس‌های پیشرفته مانند آمریکا، آلمان و ژاپن، معاملات اعتباری نه‌تنها با شفافیت و نرخ‌های معقول انجام می‌شود، بلکه با سیاست‌های حمایتی و مدیریت ریسک همراه است. امین شجاعی، تحلیلگر ارشد بازار سرمایه در بخش سوم از سلسله یادداشت‌های اختصاصی برای تجارت‌نیوز، که به بررسی شکاف بازار سرمایه ایران با اقتصادهای پیشرفته می‌پردازد، چالش‌های اعتباردهی در بورس تهران را در مقایسه با الگوهای جهانی مورد واکاوی قرار داده است.
در عصری که بحران‌های محیط‌زیستی و نیاز به انرژی پاک به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های جهانی تبدیل شده، پروژه‌های بین‌المللی در حوزه انرژی سبز می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در آینده اقتصاد و محیط زیست کشورها ایفا کنند. یکی از جدیدترین و مهم‌ترین این همکاری‌ها، قرارداد میان مصر و فرانسه برای ساخت یک مجتمع عظیم تولید هیدروژن و آمونیاک سبز در منطقه رأس شوخیر، در سواحل دریای سرخ است.
در شرایطی که مردم همواره نسبت به کاهش ارزش دارایی ریالی‌شان نگرانی دارند، به اعتقاد تحلیلگران بازارهای مالی، طلا همچنان به‌عنوان پناهگاه امن سرمایه‌گذاران در ایران شناخته می‌شود. اگرچه دلار نیز طرفداران خود را دارد و برخی به این ارز خارجی به‌عنوان سرمایه می‌نگرند. با این حال اما مجتبی دیبا، کارشناس اقتصادی، به تجارت‌نیوز می‌گوید، طلا همچنان سکاندار اصلی سرمایه‌گذاری در میان مردم است و نقش پررنگ‌تری نسبت به دلار و رمزارزها ایفا میکند.
یک کارشناس انرژی گفت: جذب سرمایه گذار نفتی در شرایط تحریم، ایران میتواند با کشورهای غیرغربی مانند چین، عراق، و ونزوئلا همکاری کند تا از طریق مبادلات تجاری و انرژی، منابع مالی را تأمین کند.
رقابت منفی داخلی و لیست‌های غیرمنسجم سرمایه‌گذاری، مانع بهره‌برداری از ظرفیت‌های اقتصادی چین در ایران شده است. توجه به منافع مشترک میتواند مسیری تازه برای جذب سرمایه در حوزه حمل‌ونقل و انرژی‌های تجدیدپذیر بگشاید.
با وجود اینکه دولت‌ها مدعی سیاستگذاری برای جذب سرمایه هستند، آمارها و ارزیابی فعالان اقتصادی حاکی از آن است که عملکرد دولت بزرگترین تهدید برای سرمایه گذاری در ایران است. به همین دلیل تغییر ریل سیاستگذاری در این زمینه، یکی از مهم‌ترین پیش‌نیازهای تحقق رشد اقتصادی هشت درصدی محسوب می‌شود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی در پیامی به‌مناسبت آغاز سال ۱۴۰۴، سال جدید را سال «سرمایه گذاری برای تولید» نامگذاری کردند و مقدّماتی را برای تحقق آن ذکر کردند: «یکی از مسائل مهمّ اقتصاد در کشور سرمایه‌گذاری‌های تولیدی است. تولید آن وقتی جهش پیدا میکند که سرمایه‌گذاری انجام بگیرد. البتّه سرمایه‌گذاری عمدتاً از سوی مردم باید انجام بگیرد ــ و دولت شیوه‌های مختلفش را برنامه‌ریزی کند ــ لکن در آن جایی که مردم یا انگیزه‌ای ندارند یا توانایی سرمایه‌گذاری ندارند، دولت هم میتواند در این میدان وارد بشود؛ نه به عنوان رقابت با مردم، بلکه به عنوان جایگزین مردم؛ آنجایی که مردم نمی‌آیند، دولت وارد میدان بشود و سرمایه‌گذاری کند. به هر حال سرمایه‌گذاری تولید یکی از مسائل لازم برای اقتصاد کشور و برطرف کردن مشکل معیشت مردم است. اصلاح معیشت مردم برنامه‌ریزی میخواهد لکن این برنامه‌ریزی بدون مقدّماتی از این قبیل امکانپذیر نیست. بایستی حتماً هم دولت و هم مردم با عزم و انگیزه‌ی فراوان، سرمایه‌گذاری برای تولید را جدّی بگیرند و دنبال کنند. کار دولت، فراهم کردن زمینه‌ها است، برداشتن موانع تولید است؛ کار مردم هم این است که سرمایه‌های خُرد و سرمایه‌های بزرگ خود را بتوانند در راه تولید به کار ببرند.» ۱۴۰۳/۱۲/۳۰
بخش قابل توجهی از منابع مالی مردم خارج از چرخه تولید قرار دارند. این سرمایه‌ها عمدتاً در قالب طلا، ارز، خودرو یا زمین نگهداری می‌شوند؛ دارایی‌هایی که نه در تولید نقش دارند، نه در اشتغال‌زایی و نه در رشد اقتصادی. در واقع، حفظ سرمایه به شکل دارایی‌های غیرمولد به یکی از موانع جدی بر سر راه رشد اقتصادی کشور تبدیل شده است.
اگرچه بورس ایران طی سال‌های اخیر بیش از پیش مورد توجه قرار سرمایه‌گذاران خرد و کلان قرار گرفته و حتی از منظر سازمانی و ارکان بازار توسعه یافته است اما همچنان با استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد. اما این تفاوت‌ها در چه جنبه‌هایی نهفته است؟ این سوالی‌ست که امین شجاعی، تحلیلگر ارشد بازار سرمایه در سلسله یادداشت‌های اختصاصی برای تجارت‌نیوز، پاسخ آن را تشریح کرده است. در بخش دوم این یادداشت‌ها زیرساخت‌های فناوری در بازار سهام ایران و کشورهای توسعه‌یافته مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است.
سال۱۴۰۴ با عنوان «سرمایه گذاری برای تولید» نامگذاری شده است. این امر حاکی از به رسمیت شناخته شدن اهمیت سرمایه گذاری در رشد اقتصادی توسط ساختار تصمیم‌گیری کشور است.
سرمایه گذاری در معادن ایران به کمترین میزان خود رسیده است. این در حالی است که کشورهای همسایه با جذب سرمایه‌های کلان در این بخش به دنبال تبدیل شدن به قدرت‌های جهانی مواد معدنی هستند، ایران به دلیل تحریم‌ها، بی‌ثباتی اقتصادی و نبود زیرساخت‌های مناسب، همچنان از فرصت‌های طلایی این بخش محروم مانده است.
با افزایش چالش‌های زیست‌محیطی، بحران انرژی و تغییرات اقلیمی، توجه به انرژی‌های تجدیدپذیر به عنوان یک راه‌حل پایدار و اقتصادی بیش از پیش ضرورت یافته است. تجارت‌نیوز در این گزارش به بررسی فرصت‌های اقتصادی و اجتماعی ناشی از سرمایه گذاری در انرژی های تجدیدپذیر در ایران می‌پردازد و نقش این حوزه را در ایجاد اشتغال، کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و تقویت اقتصاد کشور مورد تحلیل قرار می‌دهد.
شرط اولش این است که اقتصاد پیش بینی پذیر باشد یعنی کسی که میخواهد سرمایه گذاری کند حداقل بتواند پنج سال آینده اش را را حساب کند که برود ریسک کند و تامین سرمایه کند یک کار آفرین چی کار میکند؟
وزیر جهاد کشاورزی با تاکید بر ضرورت تقویت بخش کشاورزی و امنیت غذایی، گفت: بنا داریم زمینه‌های سرمایه‌گذاری را احصا و به سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی معرفی کنیم تا از این فرصت‌ها بهره‌مند شوند.
وزیر ارتباطات با اشاره به ضرورت تحقق نامگذاری شعار سال از سوی مقام معظم رهبری گفت: وزارت ارتباطات برنامه های مفصلی تدارک دیده است تا سرمایه‌گذاری در این حوزه به صورت ویژه تقویت شود.
