چند روز قبل مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد: سال آینده دانشگاه‌های ما پیشتاز نهضت تولید مسکن برای استادان، کارکنان دانشگاه‌ها و خوابگاه‌های متاهلی خواهند شد. اظهارات وزیر در حالی مطرح می‌شود که ساخت چهار میلیون مسکن دولت رئیسی همچنان وضعیتی مبهم دارد.
ابراهیم رئیسی در آغاز عملیات اجرایی ساخت 23 هزار و 600 واحد مسکن ویلایی در مهریز یزد شرکت کرد. اما تا تحویل این واحدهای ویلایی زمان زیادی مانده است و به نظر می‌رسد دولت سیزدهم برای پیشبرد آن با مشکلات زیادی روبه‌روست.
بر اساس قانون جهش تولید مسکن، بانک‌ها موظف شده‌اند برای پیشبرد ساخت مسکن در کشور و کمک به طرح دولت، تسهیلات پرداخت کنند. با این حال پرداخت این تسهیلات تا کنون با حاشیه‌های زیادی روبرو بوده است. حالا اما شواهد نشان می‌دهد دست کم 20 بانک هیچ سهمی در پرداخت تسهیلات مسکن ندارند!
با توجه به آماری که اخیرا درباره میزان پیشرفت یکی از پروژه‌های نهضت ملی مسکن شهر جدید پردیس ارائه شده، از خرداد امسال تا امروز کار خاصی در پروژه ۲۰۴۳ واحدی صورت نگرفته و در مرحله ۴۰ درصد متوقف مانده است.
محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهوری اعلام کرده است که پیشبرد پروژه مسکن ملی بر عهده دولت نیست! این در حالی است که دولت سیزدهم وعده داده بود در قالب پروژه نهضت ملی مسکن، هر سال یک میلیون مسکن بسازد. فرشید پورحاجت دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان در گفت و گو با تجارت‌نیوز چالش‌های ساخت مسکن دولتی را بررسی کرده است.
یکی از مشکلات آغاز طرح نهضت ملی مسکن که حدود یک سال از وعده شروع ساخت آن می‌گذرد تامین منابع مالی است. حالا دولت در این جهت بسته حمایتی جدیدی را تدارک دیده است که بر اساس آن بانک‌ها از محل فروش سهام، منابع مورد نیاز برای پرداخت تسهیلات را تامین می‌کنند. اما آیا این طرح با توجه به وضعیت فعلی بورس قابل اجراست یا این بار نیز بسته مسکن در حد شعار و طرح‌های کاغذی باقی خواهد ماند؟
با گذشت بیش از یک سال از عمر دولت سیزدهم، هنوز هم وعده ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی در قالب طرح نهضت ملی مسکن محقق نشده است؛ در این میان اما مسئولان دولتی با نادیده گرفتن این خلف وعده، مانور تازه‌ای را روی طرح ساخت خانه‌های ویلایی آغاز کرده‌اند که بر اساس آن در برخی شهرها خانه‌های ویلایی نیمه‌ساخته به متقاضیان مسکن ملی تحویل شود. اما با توجه به شرایط به نظر می‌آید موانع زیادی برای این کار وجود داشته باشد.
خانه‌دار کردن مردم یکی از وعده‌های اصلی دولت سیزدهم بود و طرح نهضت ملی مسکن نیز بر همین اساس برنامه‌ریزی شده است. اما با توجه به مشکلات کنونی کشور، موانع زیادی بر سر راه این ابرپروژه وجود دارد؛ موانعی که عموما از سوی مسئولان وزارت راه و شهرسازی انکار می‌شود.
ابراهیم رئیسی به تازگی در توئیتی بر عزم دولت برای تحقق وعده مسکن تاکید کرده و گفته است که هم زمین موجود است و هم مصالح در حال آماده شدن! وزیر تازه‌وارد راه و شهرسازی هم به بانک‌ها اولتیماتوم داده که از امروز برای پرداخت تسهیلات و تعریف تعهدات مالی وارد میدان شوند. اما آیا مسکن ملی با این شعارها ساخته خواهد شد؟
در حالی که بعد از گذشت بیش از یک سال از آغاز به کار دولت سیزدهم و کلیدخوردن نهضت ملی مسکن، هنوز حتی یک واحد از این پرژه هم ساخته و تحویل نشده، معاون مسکن شهری بنیاد مسکن گفته است دور تازه ثبت نام برای مسکن ملی به زودی آغاز می‌شود!
رئیس کانون انبوه‌سازان کشور معتقد است اصلی‌ترین چالشی که در حال حاضر بازار مسکن از آن رنج می‌برد، مدیریت جزیره‌ای است. سیدمحمد مرتضوی بر همین اساس تاکید می‌کند یکی از تکالیف مهم در حوزه وزارت راه‌وشهرسازی، نگاه جامع و درازمدت به حوزه مسکن است و در همین راستا باید برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای انجام شود که مردم بتوانند با حداقل‌هایی که دارند از نعمت خانه‌دار شدن بهره‌مند شوند.
دولت در نظر دارد در قالب نهضت ملی مسکن، ساخت خانه‌های ویلایی را در دستور کار قرار دهد؛ طرحی که البته با چالش‌های زیادی مواجه است. با این حال یک کارشناس مسکن با تاکید بر افزایش سرعت ساخت مسکن به صورت ویلایی معتقد است ساخت مسکن یک طبقه منجر به کاهش ۳۰ درصدی هزینه ساخت می‌شود.
بخش مسکن با چالش‌های زیادی مواجه است؛ وزارتخانه متولی این بخش بدون وزیر مانده و نهضت ملی مسکن نیز به عنوان اصلی‌ترین برنامه عمرانی کشور در سایه کمبود منابع مالی و زمین، به خواب فرو رفته است. به گفته سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس، بانک‌ها هم توان تامین مالی این ابرپروژه را ندارند و بر همین اساس، فشار بر سیستم بانکی برای پرداخت تسهیلات مسکن کاری غیرکارشناسی است.
دولت سیزدهم وعده داده بود که سالانه یک میلیون مسکن در قالب مسکن ملی می‌سازد. اما نه تنها تاکنون این وعده عملی نشده بلکه تامین مسکن با مشکلات جدی نیز روبه‌رو شده است.
در حالی که سازندگان و دست‌اندرکاران صنعت ساختمان‌سازی بیان می‌کنند هزینه ساخت هر متر مربع از واحد مسکونی در تابستان سال جاری به 13 تا 14 میلیون تومان رسیده است، یک عضو شورای عالی مسکن اعلام کرده است که این شورا هزینه ساخت هر متر مربع واحد مسکونی نهضت ملی مسکن را 8 میلیون تومان تخمین زده است. سرچشمه این تفاوت قیمت‌ها چیست؟
در حالی دولت به دنبال ساخت مسکن جدید است که آمارها از خالی ماندن دست‌کم 2.5 میلیون واحد مسکونی خبر می‌دهند. این میزان واحد مسکونی خالی به معنای انباشت سرمایه‌ای عظیم با بهره‌وری صفر در بخش مسکن است.
طرح مسکن‌سازی دولت در پله اول متوقف شده و دولت نه پولی برای اجرای آن دارد نه توانسته است از فشار بر شبکه بانکی دستاوردی حاصل کند. در این بین رئیس کمیسیون عمران مجلس امروز بانک‌ها را تهدید کرده است در صورتی که تسهیلات گفته‌شده در قانون جهش تولید مسکن را پرداخت نکنند تا هفته آینده به قوه فضائیه معرفی خواهند شد. اما ریشه این اختلاف چیست و کدام طرف پیروز این جدال خواهد بود؟
دولت قصد دارد در راستای اجرای طرح نهضت ملی مسکن، خانه‌های ویلایی بسازد. خانه‌هایی که نام آنها را مسکن «تدریجی» گذاشته اما در واقع، خانه‌های نیمه‌ساخته‌ای است که خود متقاضیان باید آن را تکمیل کنند!
در حالی که هنوز پرونده مسکن مهر باز است و واحدهای تکمیل نشده طرح مسکن‌سازی دولت نهم روی دست دولت سیزدهم مانده، طرح نهضت ملی مسکن هم کلید خورده و به معضل تازه‌ای از حیث تامین منابع مالی و زمین مناسب برای ساخت تبدیل شده است.
