مالیات بر خانههای خالی در ایران برای مقابله با بحران کمبود مسکن و افزایش قیمت‌ها تصویب شده است.
بنابراین طبق قانون، خانه‌هایی که شرایط خاصی را داشته باشند، مشمول مالیات بر خانههای خالی خواهند شد.
«یک نفر در کشور بیش از ۱۰۰۰ ملک دارد!» این خبری بود که مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی به‌تازگی اعلام کرده و شگفتی بسیاری از افراد را به دنبال داشته است. حالااین سوال مطرح است که آیا این فرد با برخوردهای مالیاتی روبرو خواهد شد؟
مالیات خانه های خالی یکی از پایه‌های مالیاتی است که با هدف مولدسازی بخش راکد بازار مسکن و تعادل‌بخشی میان عرضه و تقاضا در این بازار طراحی شده است. بند ۵ تبصره ۸ ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم روشن کرده است که مالیات خانه های خالی از چه کسانی دریافت می‌شود.
مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه وشهرسازی گفت: تاکنون ۱۵۰ هزار خانه خالی شناسایی و اطلاعات مالکان این واحدهای مسکونی به سازمان امور مالیاتی کشور برای اخذ مالیات ارسال شده است.
وزارت راه و شهرسازی از معرفی ۱۲۰ هزار خانه خالی به سازمان امور مالیاتی برای اخذ مالیات و ثبت ۴۵۰ میلیون رکورد اطلاعاتی در سامانه املاک و اسکان خبر داد.
عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس با گلایه از عدم همکاری دستگاه‌های دولتی و قضایی در شناسایی خانه های خالی گفت :تکمیل سامانه املاک و اسکان می‌تواند نقش بسزایی در افزایش عرضه مسکن و کنترل افسارگسیختگی قیمت مسکن ایفا کند. اما متأسفانه هنوز برخی دستگاه‌ها همکاری لازم را در ارائه اطلاعات ندارند.
عضو انجمن انبوه سازان مسکن کشور با تاکید براینکه سامانه املاک و اسکان مهم‌ترین سامانه در زمینه شناسایی خانههای خالی است گفت :در صورت تکمیل و هماهنگی دستگاه ها شاهد تحول خوبی در بازار مسکن خواهیم بود.
کارنامه ۶ ماهه عملکرد دولت در حوزه مالیات‌‌‌ستانی از خانههای خالی و لوکس نشان‌‌‌دهنده رفوزگی برای سومین سال متوالی است. در نیمسال اول ۱۴۰۳ و در حالی که انتظار می‌رود نیمی از هدف‌گذاری بودجه سالانه کشور در این بخش محقق شده باشد، تنها ۰.۸درصد از هدف مالیاتی خانههای خالی محقق و معادل کمتر از چهار میلیارد تومان وصول شد.
بهروز محبی نجم آبادی از ناکامی طرح‌های مالیاتی خانههای خالی و خودروهای لوکس به‌دلیل ضعف اجرایی انتقاد کرد و درباره FATF خواستار حفظ توازن بین پذیرش شفافیت و اجتناب از تحریم شد.
سامانه ملی املاک و اسکان که با هدف شناسایی ملک‌های خالی و کنترل اجاره‌بها راه‌اندازی شد، حالا پس از سه سال فعالیت، همچنان با مشکلات و ناکارآمدی‌های جدی روبه‌روست. به عقیده برخی از کارشناسان، دخالت دولت در این زمینه، نوعی مداخله غیرمؤثر و تنبیه گونه بوده که در نهایت نیز اثر مثبتی بر بازار مسکن نگذاشته است.
بازندگان مالیات بر عایدی، دو گروهی هستند که اتفاقا باید در امان باشند. این دو گروه دست‌‌‌کم از سال ۹۷ تاکنون از امواج جهش‌‌‌های مکرر قیمت مسکن آسیب فراوان و بعضا جبران‌‌‌ناپذیر دیدند؛ یعنی خانه‌‌‌اولی‌‌‌ها (مصرفی‌‌‌ترین نوع تقاضا) و سازندگان (سرمایه‌گذاران ساختمانی).
مدیرکل دفتراقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی گفت: مرحله ی دوم اطلاعات خانههای خالی برای سال مالیاتی 1401 به تعداد 40 هزار و213 مورد برای اشخاص دارای بیش از 5 واحد مسکونی به سازمان امور مالیاتی فرستاده شده است.
طبق اعلام مسئولان وزارت راه و شهرسازی، ۱۸ هزار خانه خالی به سازمان مالیات معرفی شده و با تکمیل اطلاعات سامانه املاک و اسکان، مالکان سایر خانههای خالی هم باید منتظر برگه مالیاتی باشند.
قانون مالیات بر خانه های خالی برای به تعادل رساندن عرضه و تقاضای بازار مسکن تصویب شد اما دلیل ضعف در اجرا نبود مکانیزم دقیق شناسایی و کمبود اطلاعات از این خانه ها است.
