کاهش تولید، افت صادرات و سقوط واردات، زنجیره فولاد ایران را در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴ با بحران مضاعف مواجه کرده است. بحرانی که ریشه در ناترازی مزمن انرژی، سیاست‌گذاری‌های متناقض و غفلت از زیرساخت‌های صنعتی دارد.
یک منبع دولتی که به‌طور مستقیم از جریان مذاکرات مطلع است، روز پنج‌شنبه به رویترز گفت پس از اعمال تعرفه موقت بر واردات فولاد در هفته جاری، انتظار می‌رود واردات فولاد از چین، کره‌جنوبی و ژاپن کاهش یابد.
با شروع خاموشی‌ها، صنعت فولاد ایران دچار شوکی بزرگ شده است. آن‌طور که رضا شهرستانی، تولیدکننده فولاد، می‌گوید: با ادامه قطعی برق ایران از کشوری صادرکننده تبدیل به واردکننده فولاد می‌شود.
به دستور وزارت دارایی هند، این کشور تعرفه‌هایی بین ۱۲ تا ۳۰ درصد بر برخی از محصولات فولادی وارداتی از چین و ویتنام در تلاش برای محافظت و تقویت صنعت داخلی اعمال خواهد کرد.
آمار انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران از عملکرد فولادی‌ها طی ۱۱ ماهه سال گذشته نشان می‌دهد که جز برای مقاطع تخت فولادی و محصولات فولادی، نیاز کشور به واردات زنجیره آن و فولاد نسبت به سال گذشته کمتر شده و طبق روال واردات آهن اسفنجی و گندله سنگ‌آهن صفر بوده است.
طی نیمه ماه نخست امسال، میزان واردات فولاد حدود ۱.۳ میلیون تن بود. واردات فولادی‌ها در مدت مذکور نسبت به مدت مشابه سال قبل در انواع مقاطع و محصولات فولادی افزایش داشت؛ در مورد شمش تغییری ایجاد نشد و برای آهن اسفنجی همچنان صفر است.
در سال گذشته، فولادسازان کشور در مجموع بالغ بر دو میلیون تن از مقاطع (تخت و طویل) فولادی و همچنین محصولات شمش فولادی وارد کرده‌اند که نسبت به میزان واردات صورت گرفته در مدت مشابه سال ۱۴۰۰، ۲۰ تا ۱۰۵ درصد رشد را تجربه کرده‌اند و بیشترین درصد رشد واردات را مقاطع طویل فولادی به خود اختصاص داده است.
بیشترین میزان واردات فولادی در سه ماهه ابتدایی امسال مختص محصولات فولادی معادل ۱۵۷ هزار تن است که نسبت به میزان واردات آن در مدت مشابه سال گذشته (۱۹۴هزار تن) ۱۹ درصد کمتر شده است.
اولین نشانه‌های وضع عوارض صادراتی برای محصولات فولادی در افت ۱٫۵ درصدی صادرات فولاد در دو ماه ابتدایی سال جاری نمایان شد. این در حالی است که اخیراً رضا شهرستانی، عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد، نسبت احتمال بازشدن پای قاچاقچیان به صنعت فولاد هشدارهایی را مطرح کرد.
در سال‌های اخیر صادرات فولاد اتفاقات ناخوشایندی را تجربه کرده است. برخی از این اتفاقات ناگوار شامل قانون منع صادرات یا سهمیه‌بندی صادراتی و اعمال تعرفه نامناسب در تجارت فولاد بوده است.
بررسی آمار دوره سه ماهه امسال گویای واردات ۱۲ هزار تن مقاطع طویل فولادی (میلگرد، نبشی، ناودانی و سایر مقاطع ) است که در مقایسه با رقم ۲۷ هزار تن دوره مشابه پارسال کاهش ۵۶ درصدی را نشان می‌دهد.
در بحران ارزی، ایران تنها نیست. تعداد زیادی از کشورهای جهان با مساله نوسان ارزش پول ملی‌شان روبه‌رو هستند که در مورد بیشتر آنها یک سر ماجرا به دونالد ترامپ و سیاست‌های قمارگونه‌اش در جنگ تجاری می‌رسد. کشورهای همسایه ایران نیز در مقایسه با یکدیگر اوضاع ضد و نقیضی دارند.
در پی تشدید مناقشه‌های تجاری میان چین و آمریکا و کشیده شدن آن به عرصه انرژی، پکن قصد دارد به جای واشنگتن، میزان خرید گاز طبیعی مایع (ال ان جی) از روسیه را افزایش دهد.
آمریکا علیه تعرفه‌های تلافی‌جویانه چین، اتحادیه اروپا، کانادا، مکزیک و ترکیه که به‌دنبال تعرفه‌های واشنگتن روی واردات آلومینیوم و فولاد وضع شده‌اند، پنج پرونده اعتراض در سازمان تجارت جهانی (WTO) گشود.
رئیس خانه معدن ایران اعلام کرد که با وجود وضع تعرفه آمریکایی برای واردات فولاد و سنگ آهن که تاثیر خود را روی تولیدکنندگان این مواد معدنی از جمله ایران می‌گذارد، با تقویت مصرف داخلی و صادرات می‌توان با این محدودیت‌ها و مشکلات ناشی از تحریم مقابله کرد.
صدراعظم آلمان ضمن ابراز تاسف درباره تصمیم ناگهانی دونالد ترامپ برای پس گرفتن حمایتش از بیانیه گروه ۷ اعلام کرد: اروپا مانند کانادا تدابیر متقابل علیه تعرفه‌های آمریکا روی واردات فولاد و آلومینیوم را اجرا خواهد کرد.
