این مقاله حاصل تحقیقات مختصر من در مورد دگ‌کوین و درصدد پاسخ به این سوال است که آیا این ارز دیجیتال جدید پر سروصدا قابل‌اعتماد است یا نه؟

پاسخ کوتاه این است که نه. من به این ارز دیجیتال اعتماد ندارم و به نظرم یک کلاهبرداری دیگر مثل وان‌کوین است. بگذارید توضیح دهیم.

دگ‌کوین یک دروغ حرفه‌ای

اگر بخواهید دروغی را باورپذیرتر کنید یک‌راه بسیار موثر این است که آن را با واقعیت‌ها و حقایق ترکیب کنید. در این صورت اگر واقعیات زیاد باشند، شنونده کمتر به‌دروغ بودن اصل قضیه شک می‌کند.

مدتی است که در کنار پای نتورک، ارز دیجیتال دیگری در اینترنت بسیار سروصدا کرده است. آن‌هم دگ‌کوین است. اگر به سایت ‌دگ‌کوین بروید و وایت‌پیپر آن را بخوانید با جزئیات فنی بسیار زیادی روبرو می‌شوید که باعث می‌شود بسیاری از افراد از خواندن آن صرف‌نظر کنند و به این فکر کنند که ادعاهای سایت درست هستند.

ماجرای وان‌کوین (OneCoin) را که شنیده‌اید. اگر هم نشنیده‌اید، مقاله‌ای که در ابتدا مقاله آوردیم به کلاهبرداری ۴ میلیارد دلاری وان‌کوین می‌پردازد.

در کلاهبرداری وان‌کوین فردی به نام روجا ایگناتووا همراه تیمی از افراد بازاریاب و اینفلوئنسرهای موفقیت، یک کمپین تبلیغاتی عریض و طویل راه انداختند. کمپینی که ادعا می‌کرد ارز دیجیتال آن‌ها بیت‌کوین را از صحنه به در خواهد برد و تا دو سال دیگر کسی حرفی از بیت‌کوین نخواهد زد.

تفاوت وان‌کوین با دگ‌کوین این بود که شما نمی‌توانستید خیلی در مورد کارکرد و جزئیات فنی آن اطلاعات کسب کنید. در وان‌کوین بلاک‌چینی در کار نبود. اگر به سایت آن مراجعه می‌کردید آنچه می‌دید این بود که مطالب موجود در سایت نه نوشته‌های یک فرد، بلکه متن‌های تصادفی لورم ایپسوم (Lorem Ipsum) بودند که توسط کامپیوتر برای پر کردن جا تولید شده بودند.

فهمیدن اینکه وان‌کوین یک ارز دیجیتال واقعی نبود و یک کلاهبرداری بزرگ بود، کار سختی نبود. هرکسی که کمی دانش در این مورد داشت می‌توانست به‌راحتی بفهمد که این ارز دیجیتال صرفا قرار بود پول آدم‌های مختلف را جمع کند و در نهایت اگر هم آن‌ را به سرمایه‌گذاران برمی‌گرداند، چیزی زیادی نصیب آن‌ها نشود.

دگ‌کوین یک دروغ باورپذیر

مشخصا این‌یک دروغ‌گویی غیرحرفه‌ای بود؛ زیرا فهمیدن دروغ بودن آن خیلی کار سختی نبود. درست است که بسیاری از کسانی که پول خود را بابت آن دادند و ده‌ها هزار دلار از دست دادند در ابتدا کلاهبرداری بودن وان‌کوین را باور نکردند اما وقتی بنیان‌گذار و کسی که آن را بسیار بیشتر از همه با لباس‌هایی شیک و زیبا تبلیغ می‌کرد ناگهان در سال ۲۰۰۷ غیبش زد و ۴ میلیارد دلار پول را با خود برد و کسی هم نفهمید که کجاست، همه باور کردند که وان‌کوین کلاهبرداری بزرگ است.

حالا دو نفر از اعضای همان تیم که وان‌کوین را تبلیغ می‌کردند و برای آن حرف می‌زدند نمایندگی آن را در دست داشتند  و به شهرهای مختلف می‌رفتند و بر سر بسیاری کلاه گذاشتند، از این واقعه درس گرفته‌اند و امروز با دروغی حرفه‌ای‌تر دوباره به میدان آمده‌اند. دروغین مملو از واقعیت‌ها که به این راحتی نمی‌توان دروغ بودن آن را اثبات کرد. دورغی به نام دگ‌کوین.

دگ‌کوین چیست؟

دگ‌کوین برخلاف تمام این حرف‌ها ظاهری بسیار واقعی و درست دارد؛ زیرا بر مبنای تکنولوژی‌های پذیرفته‌شده بنا شده است یا لااقل در ظاهر این‌گونه است. بااین‌همه اما ادعاهای دگ‌کوین آن‌قدر بزرگ هستند که به نظر نمی‌آید درست از آب درآیند. به قول انگلیسی‌زبان‌ها ادعاهای آن Too good to be true هستند.

دگ‌کوین ارز دیجیتالی است که ادعا می‌کند هزینه تراکنش‌ها در آن مستقل از اندازه آن ۰٫۰۰۰۵ است و سرعت تراکنش‌ها به‌قدری زیاد است که تایید تراکنش‌های تقریبا آنی انجام می‌شود.

 دگ‌کوین چرا به وجود آمد؟

اگر پیش‌ازاین مقالات ما در مورد ارز دیجیتال پای نتورک، گرم تلگرام و دیگر ارزهای دیجیتال نسل سوم را خوانده باشید، می‌دانید که همه آن‌ها حداقل برای حل دو مشکل در ارزهای دیجیتال رایج مثل بیت‌کوین و اتریوم به وجود آمده‌اند.

مشکل اول: کند بودن تراکنش‌ها

پیش‌ازاین بارها گفته‌ایم که در شبکه ارزهای دیجیتال قدیمی یعنی بیت‌کوین و اتریوم سرعت تراکنش‌ها پایین است. چیزی حدود ۱۰ یا ۱۵ تراکنش در ثانیه.

اگر هم مقاله پیشین ما در مورد نحوه عملکرد ارز دیجیتال پای نتورک را خوانده باشید، می‌دانید که چون مثلا شبکه‌ بیت‌کوین «زنده‌بودن» را بر «ایمنی» ترجیح داده شده است، در نتیجه وقتی تراکنش بزرگی در این شبکه‌ها رخ می‌دهد، شما برای اینکه از تایید تراکنش مطمئن شوید و اطمینان حاصل کنید که در بلاک‌چین دوشاخگی به وجود نیامده است، باید پس از تایید تراکنش حدود یک ساعت صبر کنید تا به‌صورت قطعی مطمئن شوید که تراکنش انجام شده است.

پایین بودن سرعت تراکنش‌ها در شبکه‌های این ارزهای دیجیتال مشکل مقیاس‌پذیری را نیز ایجاد می‌کند. مقیاس‌پذیری هم خیلی ساده به این معنی است که کند بودن تراکنش‌ها هم مانع استفاده تعداد زیاد کاربران و هم مانع استفاده گسترده از این ارزها برای تراکنش‌های روزمره می‌شود.

مشکل دوم: ماینینگ انرژی‌بر

ارزهای دیجیتال نسل اول به دلیل استفاده از الگوریتم اثبات کار برای تایید تراکنش‌ها و حل مسئله «خرج کردن دوباره»، قیمت بالای تجهیزات آن‌ها و رقابت ایجادشده بین ماینرها، به وضعیتی رسیده‌اند که تایید تراکنش‌ها در این شبکه‌ها یا همان ماینینگ سخت‌افزار قوی و انرژی زیادی مصرف می‌کند.

چند راه‌حل هم برای رفع این مشکل به‌کاررفته است. یکی از این راه‌حل‌ها تغییر الگوریتم تایید تراکنش‌ها از اثبات کار به «اثبات دارایی» و یا «اثبات صلاحیت» است. این دو روش تا حدی یک سیستم مرکزی درست می‌کنند و کنترل شبکه را در اختیار یک فرد قرار می‌دهند. مثل ارز دیجیتال لیبرای فیسبوک و ارز دیجیتال تلگرام.

ارز دیجیتال پای نتورک نیز با استفاده از پروتکل توافق استلار بدون نیاز به یک واحد مرکزی تایید تراکنش‌ها را با منابع بسیار کمی انجام می‌دهد.

ارز دیجیتال دگ‌کوین

وایت‌پیپر ارز دیجیتال دگ‌کوین برخلاف چیزی که ما قبلا در وان‌کوین دیدیم، بسیار معقول نوشته شده است. طبق این وایت‌پیپر ارز دیجیتال دگ‌کوین قرار است هر دو این مشکلات را با کنار گذاشتن بلاک‌چین و استفاده از چیزی به نام «گراف جهت‌دار غیرمدور» (Direct Acyclic Graph) یا DAG حل کند. ازاین‌روی هم نام آن را DAGcoin گذاشته‌اند.

در این شبکه اتصال بلاک‌ها نه لزوما به‌صورت زنجیری بلکه متناسب با تراکنش‌های داخل هر بلاک صورت می‌گیرد. ازاین‌روی هم به این زنجیره متقاطع بلاک‌ها، دگ‌ چین (DAG chain) می‌گویند.

ارزهای دیجیتال معتبری دیگری هم مثل نانو (NANO)، آیوتا (IOTA) و بایت‌بال (Byteball) نیز از این نوع پیکربندی بلاک‌ها استفاده می‌کنند. از بین این سه، بایت‌بال تنها در اصل یک پلتفرم پیشرفته است که می‌توان ارزهای دیجیتال دیگر را هم بر مبنای آن تولید کرد.

اگر بقیه وایت‌پیپر دگ‌کوین را هم بخوانید می‌بینید که در این سند، علاوه بر توضیحات، کدهای کوتاهی هم وجود دارند که به نظر درست می‌آیند؛ و راستش من دانش و فرصتی که برای نوشتن این مقاله داشتم آن‌قدری نبود که بتوانم درستی این کدها یا عملکرد آن‌ها را بررسی کنم و مثلا متوجه شوم آیا وایت‌پیپر دگ‌کوین یک نسخه کپی‌شده یا تغییر داده‌شده از وایت‌پیپر ارز دیجیتال دیگری است یا نه. هرچند حتی این مسئله هم دلیل برای کلاهبرداری بودن دگ‌کوین نیست.

در ضمن در بخش انتهایی وایت‌پیپر دگ‌کوین فهرست چند منبع به همراه لینک آن‌ها آمده است که غیر از دو لینک ویکی‌پدیا، تنها دو لینک‌ دیگر باز می‌شوند و بقیه معتبر نیستند.

در کنار این‌ها مسائل دیگری هستند که وقتی کنار هم بگذارید، به این می‌رسید که دگ‌کوین هم مثل همین ارزهای دیجیتال یا لااقل مثل پای نتورک می‌تواند قابل‌اعتماد باشد. حداقل اگر در حد ادعایش انقلابی در دنیا ارزهای دیجیتال ایجاد نکند هم می‌تواند یک ارز دیجیتال معمولی باشد و مبادله شود.

بااین‌همه دو دلیل عمده وجود دارد که من نمی‌توانم به دگ‌کوین اعتماد کنم و به نظرم یک کلاهبرداری دیگر از جنس وان‌کوین است.

۱- بنیان‌گذاران دگ‌کوین

بنیان‌گذاران دگ‌کوین دو نفر هستند. نیلز گراسبورگ (Nils Grossberg) و کریس رس (Kriss Ress). نام هر دو این‌ها در پروژه کلاهبرداری وان‌کوین هم وجود داشت.

الف- نیلز گراسبرگ

نیلز گراسبرگ اهل کشور استونی و یک متخصص مالی و بنیان‌گذار چند مجموعه از جمله صرافی سوایپ‌ایکس (SwipeX). این‌ها اطلاعاتی است که در صفحه لینکدین وی وجود دارد.

صرافی سوایپ‌ایکس هم تنها جایی است که شما می‌توانید در آن دگ‌کوین بخرید؛ اما صرافی سوایپ‌ایکس در لیست صرافی‌های تاییدشده و معتبر برای خرید و فرش ارزهای دیجیتال نیست.

همه این‌ها زمانی بسیار عجیب‌تر می‌شود که نیلز گراسبرگ خود یکی از افراد تبلیغ‌کننده و معرفی‌کننده وان‌کوین بوده است. مجموعه وان‌کوین برای تبلیغ و معرفی خود سمینارها و کنفرانس‌های متعددی را در کشورها و شهرهای مختلف دنیا برگزار می‌کرد که نیل گراسبرگ یکی از کسانی بود که در تعدادی از این جلسات سخنران و فرد اصلی بود. به نظر می‌آید او و روجا ایگناتووا، ملکه ارزهای دیجیتال که با ۴ میلیارد دلار پول حاصل از کلاهبرداری وان‌کوین ناپدید شد، رابطه‌ای نزدیک با هم دارند.

ب- کریس رس

کریس رس هیچ صفحه لینکدینی ندارد؛ اما طبق ادعایی که در مصاحبه‌های متعددی که کانال دگ‌کوین در یوتیوب منتشر شده است، او مدیر بخش آینده‌نگری (Chief Visionary Officer) یا CVO دگ‌کوین است.

نکته مهم اینجاست که نام او که در اصل Kristjan Ress و اصالتا اهل لیتوانی است نیز در لیست افرادی که در پروژه کلاهبرداری وان‌کوین فعال بودند، آمده است و او هم مثل مورد قبلی از افراد نزدیک به حلقه روجا ایگناتووا در وان‌کوین بود.

۲- بازاریابی شبکه‌ای برای جلب کاربران

شما کدام ارز دیجیتالی را دیده‌اید که در همان اول کار به دنبال سوددهی به کاربران باشد؟ کدام ارز دیجیتال به این سرعت به سوددهی می‌رسد؟ کدام ارز دیجیتال به‌صورت شبکه‌ای و هرمی بازاریابی می‌کند؟ من یک مورد یادم می‌آید. وان‌کوین.

حالا شاید تعجب کنید اما دگ‌کوین هم به‌صورت شبکه‌ای بازاریابی می‌کند. شما ابتدا یک کیف پول دگ‌کوین درست می‌کنید. سپس از صرافی سوایپ‌ایکس دگ‌کوین می‌خرید. حداقل میزان خرید شما هم ۱۰۰ دلار است.

سرمایه‌گذاری در ۷ سطح صورت می‌گیرد.

• تازه‌وارد: سرمایه‌گذاری ۱۰۰ دلار و دریافت ۱۰۰ دگ‌کوین
• جستجوگر: سرمایه‌گذاری ۵۰۰ دلار و دریافت ۵۰۰ دگ‌کوین
• پیشرفته:‌ سرمایه‌گذاری ۱۰۰۰ دلار و دریافت ۱۰۰۰ دگ‌کوین
• متخصص: سرمایه‌گذاری ۲۵۰۰ دلار و دریافت ۳۰۰۰ دگ‌کوین
• حرفه‌ای: سرمایه‌گذاری ۵۰۰۰ دلار و دریافت ۶۰۰۰ دگ‌کوین
• مربی: سرمایه‌گذاری ۱۲۵۰۰ دلار و دریافت ۱۷۵۰۰ دگ‌کوین
• سرمایه‌گذار: سرمایه‌گذاری ۲۵۰۰۰ دلار و دریافت ۳۵۰۰۰ دگ‌کوین

در ازای این سرمایه‌گذاری‌ها سیستم دگ‌کوین به سرمایه‌گذار متناسب با میزان سرمایه و تعداد کسانی که به زیرمجموعه آن فرد اضافه شده است، سود پرداخت می‌کند. جزئیات نحوه پرداخت و محاسبه این سود‌ها زیاد است؛ اما اگر به‌صورت خلاصه بخواهید منبع این سود را بدانید ساده است. از سرمایه‌گذاری افراد پایین‌دستی‌تر.

یعنی یک سیستم هرمی وجود دارد که در این سیستم هر چه افراد زیرمجموعه که با معرفی یک نفر واردشده‌اند بیشتر باشد، سود بیشتری هم نصیب این فرد می‌گردد. از این طریق مثل هر سیستم هرمی دیگر، بیشتر پول نصیب افراد بالای هرم که بنیان‌گذاران دگ‌کوین است، می‌گردد.

سیستم هرمی مشابهی هم در وان‌کوین استفاده می‌شد.

سایت‌ مشابه دگ‌کوین

یکی از دیگر مسائلی که باعث می‌شود دگ‌کوین ما را کاملا یاد وان‌کوین بیندازد، سایت www.businessforhome.org است. سایتی که اطلاعات درآمد و سود کسانی را که در دگ‌کوین سرمایه‌گذاری کرده‌اند، آورده است. من نتوانستم نسخه‌ کامل دو سال پیش این وب‌سایت را از آرشیو‌های اینترنت پیدا کنم؛ اما خلاصه‌اش این است که دو سال پیش همین سایت سرمایه‌گذاران و رقم‌های سرمایه‌گذاری وان‌‌کوین را هم با همین شکلی که امروزه برای دگ‌کوین نشان می‌دهد، نمایش می‌داد. حتی نام اولین سرمایه‌گذار‌ نیز در دگ‌کوین دقیقا همان‌هایی است که برای وان‌کوین آمده بودند.

به من اعتماد کنید

من وقتی در چند مقاله پیشین ارز دیجیتال پای نتورک را معرفی کرده و آن را قابل‌اعتماد خواندم، علاوه بر چیزهایی که در آن مقاله مطرح کردم، یک مسئله دیگر هم که باعث می‌شد بتوان تا حدی به پای نتورک اعتماد کرد. اینکه وقتی اپلیکیشن ارز دیجیتال پای نتورک را روی گوشی خود نصب کنید، این اپلیکیشن به هیچ‌چیزی دسترسی ندارد. تنها چیزی که می‌تواند برای دسترسی از شما اجازه بگیرد، لیست مخاطبین است. آن‌هم برای دعوت از بقیه در داخل اپلیکیشن تعبیه شده است.

استفاده از پای نتورک و نصب آن روی گوشی هوشمند، عملا ضرری ندارد. به نظر من می‌توان به آن اعتماد کرد. حتی اگر پای نتورک فردا فریب‌کاری از آن دربیاید، نه شما و نه من چیزی را از دست نداده‌ایم.

حال در مورد دگ‌کوین هم نظر من، به‌عنوان فردی که در این زمینه مطالعه می‌کنم این است که دگ‌کوین یک کلاهبرداری هوشمندانه است. شاید شما نخواهد حرف من را بپذیرید و وارد این ارز دیجیتال بشوید؛ اما لااقل این نکته را به خاطر بسپارید که معقول نیست حتی یک ریال هم برای خرید دگ‌کوین صرف کنید.