چطور کسب‌وکار سنتی خود را دیجیتال کنیم؟

وقتی صحبت از دیجیتالی کردن کسب‌وکار می‌شود یکی از اولین چیزهایی که به ذهن خطور می‌کند، استفاده از ابزارهای دیجیتال مثل شبکه‌های اجتماعی، فروشگاه‌ها آنلاین، وب‌سایت و اپلیکیشن‌های موبایل است.

اما دیجیتالی کردن چیزی فراتر این این‌ها است. این‌ها صرفا ابزارهایی هستند که امکان دیجیتالی کردن کسب‌وکار را فراهم می‌کنند.

دیجیتالی کردن کسب‌وکار تحت یک موضوع مدیریتی با نام تحول دیجیتال (Digital Transformation) یا دگردیسی دیجیتال مطرح می‌شود.

تحول دیجیتال ارائه محصولات و خدمات مبتنی بر فناوری‌های دیجیتال و عرضه آن در بازارها، دیجیتالی کردن فرآیند‌ها و در نهایت وارد کردن کارکنان به این فرآیند‌های دیجیتال است. برای رسیدن به این نقطه، سازمان‌ها باید از بالا به پایین همه‌چیز را از فرهنگ، طر‌ح‌های تجاری، اولویت‌ها و حتی استراتژی‌ها، دیجیتالی کنند.

تحول دیجیتال چگونه آغاز می‌شود؟

برای اینکه ما بتوانیم کسب‌وکار و شرکت خود را دیجیتالی کنیم، لازم است تصویری از آینده دیجیتال شرکت بسازیم. تصویری که به ما می‌گوید ساختار و روند‌های شرکت دیجیتالی آینده چگونه‌اند، خدمات ارائه‌شده به مشتریان به چه شکل هستند و مهم‌تر از آن مدل تجاری و برنامه کسب‌وکار در آن دنیای دیجیتال چگونه خواهند بود.

همچنین برای تحول دیجیتال لازم است فرهنگ‌سازمانی نیز در شرکت‌ها بازتعریف شود. در این فرهنگ‌سازمانی جدید افراد و تیم‌ها باید بتوانند هوشمندانه‌تر و سریع‌تر کار کنند.

همچنین فرهنگ‌سازمانی باید به‌گونه‌ای تعریف شود که افراد و تیم‌ها بتوانند همکاری و چالاکی بیشتری داشته باشند، در تحلیل‌ها بر پایه داده‌ها پیشرو شوند، با استفاده از اتوماسیون بازدهی‌شان بیشتر شود و با جذب و استفاده از تکنولوژی‌های جدید خلاق‌تر شوند.

برای اجرای موفق یک طرح تحول موفق، باید فرهنگ‌سازمانی به‌گونه‌ای باشد که استفاده از ابزارهای دیجیتال را برای همه چیز به‌خصوص کارهای مهمی مثل تنظیم مدل تجاری، تشویق کند.

برای رسیدن به این نقطه و متحول کردن کسب‌وکار با اجرای تحول دیجیتال باید به آموزش کارکنان برای یادگیری ابزارها و روش‌های دیجیتال، استخدام افراد جدید با توانایی‌های جدید و ایجاد ارتباط و همکاری با سازمان‌های دیگری که در حوزه‌های دیجیتال فعال هستند، پرداخت.

چگونه تحول دیجیتال را اجرا کنیم؟

اجرای یک طرح تحول دیجیتال در شرکت برای تبدیل کسب‌وکار سنتی به یک کسب‌وکار دیجیتال نیازمند تغییرات در سه بخش افراد، محصولات و فرآیند‌ها است.

۱- افراد

راستش موفقیت یک طرح تحول دیجیتال پیش از هر چیزی بستگی به افراد دارد. قبل از اینکه سازمان شما دیجیتالی شود، باید افراد شما تغییر کنند؛ اما راستش تغییر افراد سخت است.

آن‌ها می‌ترسند. همه افراد از چیزهای جدید و ناآشنا می‌ترسند. برای تشویق کارکنان به مشارکت بیشتر ، آن‌ها باید بدانند که تغییرات چگونه روی خود آن‌ها و کارشان اثر می‌گذارد. باید اطمینان حاصل کنند که در این سیستم جدید هم می‌توانند عملکرد قابل‌قبول داشته باشند.

در نتیجه شما برای آغاز تغییر باید نقش هر یک از افراد شرکت را در سیستم جدید به‌دقت و روشنی برای خود تعیین و برای آن‌ها تبیین کنید. باید مشخص کنید چه کسی باید تغییر کند. چه کسی باید چیز جدیدی یاد بگیرد. چه کسی می‌تواند در این سیستم جدید بهتر عمل کند.

در نتیجه اگر شما شرکتی دارید که هنوز فکر می‌کنید به‌اندازه کافی دیجیتالی نشده، به این فکر کنید که آیا افرادی با مهارت‌های مناسب دارید؟ آیا لازم است کس جدیدی را استخدام کنید و یا برخی از کارها را به خارج از شرکت واگذار کنید؟ آیا برای انجام این تحول دیجیتال لازم است متخصص‌هایی خارج از شرکت استخدام کنید؟

وقتی این‌ها را تعیین کردید باید به‌روشنی نقش‌ها و جایگاه‌ها را تعریف کنید. بدون داشتن افراد مناسب که در جای مناسب قرار داشته باشند، تحول دیجیتال صرفا در حد همان تصور اولیه از آینده باقی خواهد ماند.

۲- محصولات

در دنیای امروز، محصولات فقط یک کالای فیزیکی نیستند. بلکه تجربه استفاده از آن‌ها نیز مهم‌ است. وقتی شما یک گوشی می‌خواهید بخرید، فقط به سیستم‌عامل یا سخت‌افزار آن دقت نمی‌کنید. بلکه دوست دارید یک گوشی خوش‌دست و خوش‌قیافه داشته باشید. سیستم‌عامل آن‌ گوشی نیز باید علاوه بر قابلیت‌ها مناسب، یک تجربه کاربری خوب که ترکیبی از عملکرد و طراحی خود رابط کاربری است، داشته باشد.

دنیای دیجیتال دنیایی است که در آن محصولات همراه با تجربه کاربری آن‌ها فروخته می‌شود. پس برای تغییر محصولات در یک فرآیند تحول دیجیتال، باید پاسخ این سؤال را بدهید: تحول دیجیتال چه تاثیری روی محصولات شما و تجربه کاربری آن‌ها خواهد گذاشت؟ محصول شما و مهم‌تر از آن تجربه کاربری استفاده از آن در این تحول دیجیتال چگونه تغییر خواهند کرد؟

وقتی درباره تغییر محصولات در فرآیند تحول دیجیتال شرکت فکر می‌کنید، باید تجربه کاربری محصول جدید شما، محور همه تصمیم‌گیری‌هایتان باشد.

وقتی شما افراد را برای تحول دیجیتال آماده کردید، وقت آن است که فناوری لازم برای ایجاد این تحول دیجیتال و بهبود تجارب کاربری را نیز تامین کنید.
مثلا شما باید بتوانید با ابزارهای بیگ‌ دیتا در تجارت اطلاعات کاربران را جمع‌آوری و تحلیل کنید و از نتایج آن برای تصمیم‌گیری، تنظیم استراتژی‌ها و یافتن ترند‌های بازار استفاده کنید.

کاربران امروز بیش از هر زمان دیگری انتظار یک تجربه‌ کاملا شخصی‌سازی‌شده را دارند و شما برای تامین این تجربه شخصی‌سازی‌شده باید بتوانید کاربرانتان را از خودشان نیز بهتر بشناسید.

۳- فرآیند‌ها

واضح‌ترین مسیری که بیشتر شرکت‌ها در اجرای یک تحول دیجیتال طی می‌کنند این است که بازاریابی خود را دیجیتال می‌کنند؛ یعنی همان ورود به شبکه‌های اجتماعی، ارائه وب‌سایت و اپلیکیشن و بازاریابی از این طریق این ابزارها.

اما راستش برای یک تحول دیجیتال، مهم‌ترین چیزی که باید مدنظر قرار بگیرد و در تصمیم‌گیری‌ها تاثیر بگذارد، تجربه کاربر است.

تحول دیجیتال باید در کل سازمان رخ دهد؛ اما یادتان باشد، لازم نیست این تحول در کل سازمان کاملا یک‌باره اتفاق بیفتد. می‌توانید دیجیتالی کردن کسب‌وکار خود را از جایی شروع کنید که شانس موفقیت در آن بیشتر است، انعطاف بیشتری دارد و در صورت شکست تاثیر کمتری روی تجربه مشتری می‌گذارد.

نکته دیگری که در تحول دیجیتال وجود دارد این است که شرکت‌ها ممکن است به علت امیدواری‌های فراوانی که نسبت به آینده فناوری‌های دیجیتال وجود دارد، چشم‌بسته به سراغ هر چیز جدید و هیجان‌انگیز دیجیتالی بروند و بخواهند آن را نیز بیازمایند؛ اما این کار ریسک زیادی دارد.

در نتیجه اگر شما به دنبال ایجاد یک تحول دیجیتال در کسب‌وکار خود هستید، باید تعادلی بین میزان بلوغ آن فناوری جدید، توانایی افراد در اجرا و استفاده از آن‌ و میزان صبر و تحملی که مشتریان در برابر تغییرات شما دارند، ایجاد کنید.

لزوما هم ممکن است اولین گام اجرایی شما، کامپیوتری کردن همه‌چیز یا حتی بازاریابی دیجیتال نباشد، بلکه مثلا در حوزه خدمات مشتریان و ترکیب آن در بازاریابی باشد.

تجربه کاربری، اولین اولویت تحول دیجیتال

ابزارها و تجهیزات دیجیتال مثل وب‌سایت‌، اپلیکیشن موبایل و بازاریابی ایمیل و شبکه‌های اجتماعی اگر تجربه کاربری بسیار شخصی‌سازی‌شده ارائه ندهند و نتوانند همیشه در اختیار کاربر باشند شکست خواهند خورد.

به همین دلیل است که می‌گوییم برای ایجاد هر تحولی خصوصا تحول دیجیتال اولین چیزی که باید مدنظر قرار بگیرد، نحوه تاثیر آن روی تجربه کاربران و میزان تحمل کاربران برای این تغییرات است.