محمود احمدی‌نژاد سال ۸۴ اقتصاد را در شرایط مطلوبی از دولت پیشین تحویل گرفته بود. نرخ تورم ۱۰ درصد و نرخ رشد اقتصاد ۷ درصد بود. قیمت دلار ۱۰۰۰ تومان بود و اقتصاد ایران اگرچه همچنان نفتی بود اما مسیر توسعه به مسیری جز نفت، ریل‌گذاری شده بود.

به گزارش تجارت‌نیوز، بخت هم با دولت احمدی‌نژاد یار بود. او مالک بالاترین درآمد نفتی از ابتدای انقلاب و قبل از آن بود. دولتی با دلارها و درآمدهای نفتی بسیار که می‌توانست اقتصاد ایران را رشد دهد. اگرچه نتیجه معکوس شد و دولت روحانی زمانی که روی کار آمد گفت یک خرابه تحویل گرفته و سال‌ها باید آواربرداری کند.

دولت اصلاحات هم فضای بین‌الملل را با ایران همسو کرده بود و هم شرایط اقتصادی رو به بهبود بود. اما احمدی‌نژاد در یک دوره ۸ ساله تاریخی هم قطعنامه و تحریم‌های جهانی را علیه ایران به راه انداخت و هم دستاوردهای اقتصادی را بر باد داد.

مجموع درآمد نفتی احمدی نژاد در ۸ سال دولت‌های نهم و دهم حدود ۷۰۰ میلیارد دلار بود، اما وضعیت تورم و نرخ رشد اصلا تناسبی با این میزان درآمد نفتی نداشت.

در عوض احمدی نژاد با استفاده از وفور درآمدهای ارزی از محل فروش نفت، سیاست پول‌پاشی را با شدت بسیاری دنبال کرد. طرح وام‌های زودبازده به بنگاه‌ها، برنامه هدفمندی یارانه‌ها، ساخت مسکن مهر، وعده پرداخت سهام عدالت و بسیاری دیگر از برنامه‌ها سبب تزریق پول بدون پشتوانه به جامعه شد و بدهی دولت به بانک مرکزی افزایش یافت.

نتیجه این سیاست‌ها تورم فزاینده ۳۵ درصدی در دولت دوم احمدی نژاد بود، ضمن آنکه نرخ رشد اقتصادی هم به پایین‌ترین حد تاریخی خود در چهار دهه گذشته رسید و عدد منفی ۶٫۷ درصدی را در سال ۹۱ ثبت کرد.[imp content=”مجموع درآمد نفتی احمدی نژاد در ۸ سال دولت‌های نهم و دهم حدود ۷۰۰ میلیارد دلار بود، اما وضعیت تورم و نرخ رشد اصلا تناسبی با این میزان درآمد نفتی نداشت. تورم به ۳۵ درصد رسید و نرخ رشد اقتصادی عدد منفی ۶٫۷ درصدی را در سال ۹۱ ثبت کرد.”]

نتایج پول‌پاشی احمدی نژاد

نتیجه پول‌پاشی‌های احمدی‌نژاد یکی از بزرگترین شوک‌های ارزی چند دهه گذشته در سال ۹۰ و ۹۱ بود. یعنی زمانی که نرخ ارز از ۱۲۰۰ تومان به ۲۶۰۰ تومان و بعد بالای ۳۵۰۰ تومان رسید. نرخ دلار در این دولت ۲۰۰ درصد رشد کرد. همزمانی این شوک ارزی با افزایش تورم و تحریم‌های خارجی شرایط معشیتی را برای مردم سخت کرد و فشار به طبقات ضعیف زیاد شد. این در حالی بود که احمدی‌نژاد با شعار مهرورزی بر سر کار آمده و خود را دولت مهرورز خطاب کرده بود.

اگرچه عملکرد او در آن دوران از نگاه مردم قابل دفاع بود. او سفرهای استانی را آغاز کرد. سفرهایی که گفته می‌شد هیچ هزینه‌ای برای هیات دولت ندارد که قطعا داشت. در این سفرها بود که احمدی‌نژاد طرح‌های عمرانی بسیاری را کلنگ زد. طرح‌هایی که یکی دو سالی بودجه گرفتند و سپس نیمه‌کاره رها شدند.

بخش مهمی از درآمدهای ارزی ایران در این دوره «حیف» شد و از دست رفت. اقدام دیگر احمدی‌نژاد اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها بود. طرحی که بسیاری از اصل آن دفاع می‌کردند اما شیوه اجرای آن را غیرکارشناسی می‌دانستند.

اما اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها یا اجرای ابرپروژه مسکن مهر، تنها اقدامات غیرکارشناسی احمدی‌نژاد نبود. او اساسا به کار کارشناسی اعتقادی نداشت. تا جایی که شبانه دستور انحلال سازمان برنامه و بودجه را داد. سازمانی که قرار بود مغز برنامه‌ریزی اقتصادی و توزیع بودجه کشور باشد. او این سازمان را انحلال کرد. بعد از آن هم او ۲۸ شورای عالی را حذف و در چهار شورا ادغام کرد که از جمله مهمترین آنها شورای عالی اقتصاد بود. نتیجه‌ این اقدامات آشفتگی در نظام بودجه‌ریزی کشور بود.

[imp content=”نتیجه پول‌پاشی‌های احمدی‌نژاد یکی از بزرگترین شوک‌های ارزی چند دهه گذشته بود. نرخ دلار در این دولت ۲۰۰ درصد رشد کرد و شرایط معشیتی را برای مردم سخت کرد و فشار به طبقات ضعیف زیاد شد.”]

عزل ۱۳ وزیر در دولت

اما بی‌اعتقادی احمدی‌نژاد به مسائل کارشناسی به همین موارد محدود نمی‌شد. او در دولتش حداقل ۱۳ وزیر را عزل کرد و سه وزیر هم توسط مجلس استیضاج شدند. این تعداد برکناری وزرا توسط رئیس جمهور تا آن زمان بی‌سابقه بود. ضمن اینکه گفته می‌شد احمدی نژاد با نهادهای مستقل دولتی و بخش خصوصی مثل بانک مرکزی و اتاق بازرگانی نیز به شدت اختلاف‌نظر داشت.

در میان وزاری او برکناری داوو دانش جعفری، ‌وزیر اقتصاد، استیضاح علی کردان، وزیر کشور، برکناری مرضیه وحید دستجردی وزیر بهداشت دولت دهم و عزل منوچهر متکی وزیر امور خارجه دولت نهم و دهم بیش از سایر برکناری‌ها و استیضاح‌ها جنجالی شد.

منوچهر متکی با ۵ سال و ۴ ماه سابقه وزارت در دولت‌های نهم و دهم طولانی‌ترین دوره وزارت را در زمان احمدی نژاد به خود اختصاص داده بود. او در آذر ماه سال ۸۹ زمانی که در سفر سنگال و دیدار با رئیس جمهور این کشور بود توسط رئیس دولت عزل شد. او در همان زمان سفر کاریش به سنگال از برکناری خود مطلع شد.

رویکرد ماجراجویانه در سیاست خارجی

جدا از عملکرد اقتصادی دولت احمدی‌نژاد، عمکرد او در حوزه سیاست خارجی از سوی بسیاری رفتاری ماجراجویانه تلقی می‌شد که نتیجه‌اش تحریم‌های کم‌سابقه و صدور قطعنامه‌های بی‌سابقه شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران بود. در آبان سال ۸۴ او در یک اظهارنظر جنجالی هولوکاست را نفی کرد و آن را یک افسانه خواند. کاری که بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌المللی داشت.

شرایط رو به بهبود ایران در جهان در این دولت رو به وخامت گذاشت. طی سال‌های ۸۴ تا ۹۲ شش قطعنامه علیه برنامه هسته‌ای ایران اعمال شد و پرونده ایران ذیل فصل هفتم شورای امنیت قرار گرفت. اما واکنش احمدی‌نژاد به این مساله هم مانند قبل او. او تحریم‌های سازمان ملل را کاغذ پاره خواند و گفت «آنقدر قطعنامه بدهند که قطعنامه‌دانشان پاره شود.»

۱۱ روز خانه نشینی و پخش فیلم در مجلس

اما شاید جنجالی‌ترین تصمیم احمدی‌نژاد در دو دولتش ۱۱ روز خانه نشینی او در فروردین سال ۹۰ بود. در آن زمان حیدر مصلحی، وزیر اطلاعات دولت دهم از سمت خود استعفا داد و احمدی‌نژاد با آن موافقت کرد. در آن زمان احمدی‌نژاد به دلیل برخی اختلافات بر سر وزیر اطلاعات یازده روز خانه‌نشینی کرد و به جلسات هیات دولت نرفت. این رفتار احمدی‌نژاد از سوی برخی به عنوان نوعی قهر تلقی شد.

[imp content=”شرایط رو به بهبود ایران در جهان در این دولت رو به وخامت گذاشت. طی سال‌های ۸۴ تا ۹۲ شش قطعنامه علیه برنامه هسته‌ای ایران اعمال شد و پرونده ایران ذیل فصل هفتم شورای امنیت قرار گرفت. احمدی‌نژاد تحریم‌های سازمان ملل را کاغذ پاره خواند و گفت «آنقدر قطعنامه بدهند که قطعنامه‌دانشان پاره شود.»”]

اما در اواخر سال ۹۱ نیز در جریان استیضاح یکی از وزاری کابیته دولت دهم، احمدی نژاد در حضور نمایندگان مجلس فیلمی از برادر علی لاریجانی رئیس وقت مجلس پخش کرد که باعث درگیری لفظی میان احمدی نژاد و لاریجانی در مجلس شد و حاشیه‌های زیادی را در آن جلسه به دنبال داشت.