اقتصاد سیاسی چه مزیت‌ها و موانعی برای کربن زدایی دارد؟

به گزارش تجارت‌نیوز، گزارش تازه‌ای از بانک جهانی که با عنوان «تحولات اقتصاد سیاسی کربن زدایی» در نوامبر 2023 منتشر شد، نشان می‌دهد که اقتصاد سیاسی عاملی کلیدی برای توسعه و اجرای سیاست‌های اقلیمی است. این گزارش موانع اقتصاد سیاسی بر سر راه کربن زدایی را شناسایی و راهکارهایی را برای غلبه بر این موانع ارائه می‌دهد.

موانع اقتصاد سیاسی برای کربن زدایی

بر اساس گزارش بانک جهانی، اقتصاد سیاسی در مسیر کربن زدایی سیستمی پیچیده و پویا محسوب می‌شود که توسعه و اجرای سیاست‌های اقلیمی را شکل می‌دهد اما در عین حال می‌تواند موانعی نیز برای آن ایجاد کند. 

موانع اقتصاد سیاسی بر سر راه کربن زدایی طیفی از عوامل را شامل می‌شود، از جمله:

منافع خصوصی

صنایعی که از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند ممکن است از سیاست‌های کربن زدایی آسیب ببینند و بنابراین احتمالا از اجرای این سیاست‌ها جلوگیری می‌کنند.

محدودیت‌های نهادی

چارچوب های نهادی موجود در مواردی برای حمایت از کربن زدایی کافی نیست. 

تأثیرات توزیعی

کربن زدایی ممکن است منجر به افزایش هزینه‌ها شود که مقاومت در برابر تغییر را افزایش می‌دهد. 

راهکارهای غلبه بر موانع کربن زدایی

غلبه بر موانع اقتصاد سیاسی در مسیر کرین زدایی، نیازمند رویکردی جامع است که چهار مولفه را مورد توجه قرار دهد: نهادها، منافع، ایده ها و نفوذ.

1- دولت‌ها می‌توانند چارچوب نهادی خود را با اقتصاد سیاسی موجود تطبیق و نهادهای مدیریت آب و هوایی راهبردی و پایدار را ارتقا دهند. همچنین ایجاد ظرفیت نهادی قوی برای اجرای موثر سیاست‌های اقلیمی ضروری است.

2- سیاست‌های طراحی شده به صورت منسجم در ترکیب با اقدامات جبرانی کافی می‌تواند به کاهش اثرات توزیع کربن زدایی و ایجاد اجماع کمک کند.

3- تعامل زودهنگام با همه ذینفعان برای ایجاد اعتماد، مدیریت انتظارات و رسیدگی به نگرانی‌ها بسیار مهم است. انتقال مزایای کربن زدایی به روشی واضح و جذاب می‌تواند به غلبه بر مقاومت در برابر تغییر کمک کند. پرداختن به نگرانی‌های مربوط به برابری و انصاف برای تضمین‌ گذاری عادلانه به اقتصاد کم کربن ضروری است.

4- استفاده از اهرم همکاری بین‌المللی و فشار همتایان می‌تواند به کشورها در غلبه بر موانع اقتصاد سیاسی داخلی کمک کند.

5- اصلاحات مالی منابع لازم را برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های آب و هوایی فراهم می‌کند و اتکا به منابع درآمدی ناشی از ذخیره‌سازی کربن را کاهش می‌دهد. همچنین، ابزارهای مبتنی بر بازار، مانند قیمت‌گذاری کربن، می‌توانند انگیزه سرمایه‌گذاری در تولید با کربن پایین و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را فراهم کنند.

6- سرمایه‌گذاری در تحقیق، توسعه و استقرار فناوری‌های کم کربن برای کربن زدایی ضروری است. حمایت از نوآوری و کارآفرینی نیز در بخش فناوری پاک می‌تواند باعث پیشرفت بیشتر فناوری شود.

7- توانمندسازی جوامع و افراد برای اقدام در مورد تغییرات اقلیمی، می‌تواند پیشرانه‌ جدیدی را برای کربن زدایی ایجاد کند. آموزش و افزایش آگاهی می‌تواند به ایجاد فرهنگ اقدام اقلیمی کمک کند. مداخلات رفتاری افراد و مشاغل را به سمت انتخاب‌های پایدارتر سوق می‌دهد.

8- رهبری و هماهنگی جهانی برای رسیدگی به چالش جهانی آب و هوا ضروری است. موافقت نامه‌ها و نهادهای چندجانبه می‌توانند چارچوبی برای همکاری بین‌المللی در زمینه تغییرات آب و هوایی فراهم کنند.

9- تأمین مالی برای اقدامات آب و هوایی در کشورهای در حال توسعه برای قادر ساختن آنها به گذار به اقتصادهای کم کربن حیاتی است.

10- غلبه بر موانع اقتصاد سیاسی برای کربن زدایی شرط لازم اما ناکافی برای دستیابی به اهداف توافق نامه پاریس است. تلاش‌های بیشتری برای تسریع نوآوری فناورانه، بسیج مالی و ایجاد ظرفیت در کشورهای در حال توسعه مورد نیاز است.