عضو هیئت علمی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران:
ابزار اصلاح قیمت بنزین ایجاد بازار متشکل ریالی انرژی است
به گفته عضو هیئت علمی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران راه‌حل رفع ناترازی بنزین ایجاد بازار متشکل ریالی انرژی است، بین مصرف‌کننده و ارائه‌دهنده بنزین بازاری شکل می‌گیرد که قیمت بنزین را خود تعیین کرده و تبادل مالی مستقیم بین آنها رخ می‌دهد.
به گزارش تجارت‌نیوز، در حال حاضر خودروی تولید داخل در هر 100 کیلومتر، نزدیک به متوسط 10 لیتر بنزین مصرف می‌کند، با توجه به مصرف بالای بنزین در کشور، باید به سمت اصلاح نظام صنعت خودرو حرکت کنیم.
زمانی که سیگنال مناسب قیمتی داده شود، مصرف‌کننده خود به خود به سمت خرید خودروهایی با مصرف کمتر تمایل داشته و خودروساز ملزم به تغییر رویه خواهد شد، تولیدکنندگان داخلی خودرو شاید با اجبار دولت برای کوتاه‌مدت تغییر رویه دهند اما در بلندمدت باز هم فروش خود را خواهند داشت زیرا دغدغه‌ای برای تولید خودروی کم‌مصرف ندارد و تولیدشان با هر کیفیتی نه تنها فروش بلکه پیش‌فروش هم دارد.
به عقیده بسیاری از کارشناسان، ریشه مشکلات اقتصادی کشور در حال حاضر تحریم‌ها نیست، بلکه تشدید ناترازی انرژی به‌ویژه ناترازی در حوزه بنزین مهم‌ترین چالش این روزهاست، به‌طوری که در بودجه 1403، تخمین زده شده که کشور نیازمند حدود 3 میلیارد دلار معادل 120 هزار میلیارد تومان واردات بنزین خواهد بود و پیش‌بینی این حجم از واردات به معنای تشدید ناترازی بنزین است.
در راستای بررسی بیشتر ابعاد ناترازی انرژی در کشورمان، گفت‌وگویی با سید مسلم موسوی، عضو هیئت علمی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران و مدیرعامل انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر داریم.
اصلاح نشدن قیمت بنزین مشوقی برای مصرف‌بی‌رویه
موسوی در رابطه با حجم واردات پیش‌بینی شده بنزین در سال 1403 بیان کرد: طبق اخبار این رقم واردات بنزین پیش‌بینی شده برای سال آینده، همین امسال هم با وجود پیک مصرف در اواخر تابستان و ایام اربعین، به وقوع پیوسته که در سال آینده قطعا شاهد افزایش آن هم خواهیم بود.
مدیرعامل انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر با تشریح اقدامات ضروری برای کنترل تشدید ناترازی بنزین، افزود: مهم‌ترین اقدام که در این حوزه باید تاکنون اجرا می‌شد ولی به آن پرداخته نشده است، اصلاح قیمت است. از سال ۹۸ تاکنون که حدود ۴ سال می‌گذرد، به دلیل اتفاقات ناشی از بی‌تدبیری دولت قبل در این حوزه و همینطور اتفاقات اجتماعی که سال گذشته شاهد آن بودیم، دولت جسارت حرکت به سمت افزایش قیمت بنزین را ندارد. ما از سال ۹۸ تا کنون تورم‌های تا 50 درصد سالیانه در حوزه‌های مختلف را تجربه کرده‌ایم، سطح عمومی قیمت کالاها به طور متوسط بالا رفته ولی قیمت بنزین از آن زمان تاکنون ثابت مانده است. این روند به این معنا است که قیمت بنزین به نسبت قیمت سایر کالاها کاهش پیدا کرده، به عبارتی به مصرف‌کننده سیگنال داده شده که بنزین بیشتری مصرف کند و به این ترتیب مصرف بنزین افزایش یافته است.
وی ادامه داد: از طرفی قیمت بنزین در کشور ما به نسبت کشورهای همسایه به شدت پایین است، بنابراین انگیزه‌های اقتصادی زیادی برای قاچاق معکوس و فساد سیستماتیک صورت گرفته است. این کارشناس انرژی اضافه کرد: در شرایطی که در جهت مدیریت مصرف بنزین اقدامی صورت نگرفته، هرمیزان هم که بنزین تولید و پالایشگاه احداث کنیم سرعت مصرف به قدری بالاست که به پای تولید نخواهیم رسید و همچنان با ناترازی مواجه خواهیم بود.
راه‌اندازی بازار متشکل ریالی در حوزه انرژی ضرورت است
موسوی معتقد است: بهترین راهکار در این حوزه، اصلاح قیمت است اما نه به این معنا که دولت همانند گذشته، خود به یکباره قیمت را افزایش دهد. متاسفانه اینگونه افزایش قیمت یکباره توسط دولت‌ها که قبلا هم تجربه شده، اسباب تورم بوده و شاید در کوتاه‌مدت مصرف بنزین را کاهش دهد، اما در بلندمدت و میان‌مدت اثر معکوس به دنبال داشته است. دولت باید بتواند قیمت حاملان انرژی از جمله بنزین، گاز و برق را طوری اصلاح کند که یارانه به نفع اقشار کم‌بضاعت جامعه بوده و تا حدی مصرف افسار گسیخته کنترل شود.
او افزود: راه‌حل اصلی در واقع ایجاد یک بازار متشکل ریالی نه فقط در حوزه بنزین بلکه در حوزه انرژی است به این معنا که می‌توان بین مصرف‌کننده و ارائه‌دهنده بنزین بازاری ایجاد کرد که قیمت بنزین را خودشان تعیین کرده و تبادل مالی مستقیم بین آنها شکل گیرد. از این طریق هم فردی که صرفه‌جویی کرده بهره‌مندی اقتصادی خواهد داشت و هم فردی که نیاز به بنزین بیشتری دارد با پرداخت هزینه، بنزین موردنیازش را تامین خواهد کرد. این راهکار در مجموع به نفع کشور است چرا که سبب تورم نمی‌شود، مصرف را کنترل کرده و ناترازی نیز به دنبال نخواهد داشت.
خودروساز داخلی متعهد به ساخت خودرو کم‌مصرف نیست
عضو هیئت علمی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی کشور در رابطه با نقش پررنگ خودروهای داخلی در ناترازی بنزین بیان کرد: در حال حاضر خودروی تولید داخل در هر 100 کیلومتر، حداقل 10 لیتر بنزین مصرف می‌کند بنابراین کشور باید به سمت اصلاح نظام صنعت خودرو حرکت کند. زمانی که سیگنال مناسب قیمتی داده شود؛ مصرف‌کننده خود به خود به سمت خرید خودروهایی با مصرف کمتر تمایل داشته و خودروساز ملزم به تغییر رویه خواهد شد. تولیدکنندگان داخلی خودرو شاید با اجبار دولت برای کوتاه مدت تغییر رویه دهند اما در بلندمدت باز هم فروش خود را خواهند داشت زیرا دغدغه‌ای برای تولید خودروی کم‌مصرف ندارد و تولیدشان با هر کیفیتی نه تنها فروش بلکه پیش‌فروش هم دارد.
موسوی درباره استفاده از خودروهای برقی در کشور گفت: در حال حاضر اتحادیه اروپا ابلاغ کرده است که از سال ۲۰۳۵ به بعد خودروهای فسیلی را پلاک نخواهد کرد و شانگهای چین در سال ۲۰۲۵ یعنی تا دو سال دیگر چنین هدفی را دنبال می‌کند.به گفته وی، در کشور خودروی برقی زیرساخت می‌خواهد، این راهکاری طولانی‌مدت است و میزان عرضه خودروهای برقی تا چندسال آینده به‌قدری بالا نخواهد بود که تاثیر شگرفی روی کاهش مصرف بنزین بگذارد اما به عر حال کشور باید به سمت استفاده از خودروهای برقی حرکت کند و مسئولان باید به فکر توسعه درون‌زای صنعت خودروی برقی و انتقال تکونولوژی آن به داخل کشور باشند.
نظرات