تجارت‌نیوز گزارش می‌دهد:
سود صنعت هوایی در جیب دلالان/ قیمت‌گذاری دستوری و یارانه سوخت هواپیما قطع می‌شود؟
بسیاری از ایرلاین‌ها نسبت به قیمت‌گذاری دستوری اعتراض دارند و به دلیل متعادل نبودن عرضه و تقاضا، مردم هم معمولا به بلیت با قیمت مصوب دسترسی ندارند و ذی‌نفعان اصلی این فرآیند واسطه‌ها و دلالان هستند؛ اما به نظر می‌رسد با حذف یارانه سوخت و تخصیص منابع آن به نوسازی ناوگان هوایی، می‌توان بخشی از این مشکلات را حل کرد.
به گزارش تجارت‌نیوز، بررسی‌ها نشان می‌دهد که در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد ناوگان هوایی کشور فرسوده شده که نتیجه آن کمبود بلیت هواپیما و تاخیرهای طولانی است که مدت‌هاست مردم با آن‌ها مواجه هستند. اما به نظر می‌رسد حذف تدریجی سوخت می‌تواند بخشی از این مشکلات را برطرف کند.
در حال حاضر نه‌تنها عرضه و تقاضای بلیت متعادل نیست، بلکه قیمت بلیت با اطلاعیه‌ای که سازمان هواپیمایی منتشر کرده فاصله زیادی دارد و ایرلاین‌های خصوصی با روش‌هایی نظیر فروش چارتری، بلیت را به قیمت‌های بسیار بالاتر می‌فروشند. در این شرایط واسطه‌ها بیشترین منفعت را می‌برند و ایرلاین‌هایی که درست کار می‌کنند و مردم متضرر می‌شوند. با این حال برخی کارشناسان معتقدند اگر یارانه سوخت به یک صندوق حمایتی از صنعت هوانوردی واریز و قیمت سوخت آزاد شود و از طرف دیگر به ایرلاین‌ها تسهیلات بالا برای تامین ناوگان اختصاص دهند، بخشی از این مشکلات برطرف خواهد شد.
این پیشنهاد در شرایطی است که طبق گفته‌های رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در اوایل سال جاری، حدود ۳۳۰ فروند هواپیما در کشور هست که از این تعداد ۱۷۳ فروند عملیاتی است. دلیل عمده زمین‌گیر شدن ناوگان هوایی به موتور هواپیما و بخشی از آن به تامین اقلام و قطعات دیگر برمی‌گردد. این در حالی است که در شرایط کنونی باید حداقل ۳۵۰ فروند ناوگان فعال برای جمعیت کنونی و تعداد فرودگاه‌های فعلی کشور وجود داشته باشد تا پاسخگوی نیاز موجود در حوزه هوانوردی به ویژه در بخش مسافری باشد. البته این نیاز بدون درنظر گرفتن توسعه در این بخش و افزایش پروازهای بین‌المللی است.
به عبارت دقیق‌تر با نگاه بلند و برنامه‌ریزی شده برای ایفای نقش کشور به عنوان هاب منطقه‌ای و توسعه پروازهای بین‌المللی و کارگو، این نیاز به ۵۰۰ فروند هواپیما خواهد رسید. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد بررسی موانع و راهکارهای نوسازی ناوگان هوایی ضروری است.
در این رابطه محمدرضا ابراهیم‌پور، کارشناس صنعت حمل و نقل هوایی، در گفتگو با تجارت‌نیوز با بیان اینکه در حال حاضر مسئله اصلی صنعت هوایی، کمبود صندلی است، عنوان کرد: افزایش تعداد صندلی‌های هواپیما به نفع صنعت است. اما باید دید سیاست‌های کلان دولت که باعث شرایط فعلی ناوگان هوایی شده، چیست؟
به گفته وی اولین دلیل این وضعیت قیمت سوخت است. قیمت سوخت ۶۰۰ تومانی باعث می‌شود ایرلاین‌ها به موضوع هواپیمای نو یا کم‌مصرف و انتخاب انواعی که هزینه تمام شده سوخت آن‌ها کمتر است، هیچ توجهی نکنند.این موضوع ارتباط مستقیمی با عمر ناوگان دارد.
ابراهیم‌پور با بیان اینکه با بیان اینکه یک سیاست کلان در کشور وجود دارد و آن پرداخت یارانه سوخت است، تصریح کرد: با توجه به اینکه دولت به حمل و نقل جاده‌ای سوبسید می‌دهد و بنزین را ۱۵۰۰ تومان توزیع می‌کند، معتقد است حمل و نقل هوایی هم باید از این یارانه استفاده کند. بر این اساس قیمت سوخت هواپیما که بیش از ۲۰ هزار تومان تمام می‌شود، به قیمت ۶۰۰ عرضه می‌کند.
این کارشناس با بیان اینکه اصلاح این وضعیت باعث می‌شود ایرلاین‌ها در مطالعات اقتصادی خود به این جمع‌بندی برسند که ناوگانی با مصرف کمتر تهیه کنند، اظهار کرد: با توجه به ظرفیت و شرایط تحریم، خرید ناوگان نو سخت است. اما می‌توان گفت قیمت هواپیمای ۱۰ ساله تقریبا نصف قیمت هواپیمای نو است و ممکن است پایین‌تر از این همه پیدا شود. ایرلاین‌های ضعیف معمولاً دنبال همین نوع هواپیماها می‌روند که هزینه تعمیر نگهداری بالایی ندارند و همچنین بتواند با ضریب بهره‌وری بالا در طول روز بیشتر پرواز کند.
تعداد پروازهای روزانه یک هواپیما در ایران، نصف استاندارد دنیا
ابراهیم‌پور با بیان اینکه تعداد پروازهای یک هواپیما در طول روز در ایران نسبت به استانداردهای دنیا نصف است، تصریح کرد: از طرف دیگر ایرلاین‌های ایرانی از یک نوع مشخص هواپیما نمی‌گیرند و تایپ‌های مختلف دارند که باعث میشه وقتی مشکلی برای یکی از هواپیما ایجاد شوند ناچار شوند از هر نوع یکی را در استندبای قرار دهند. پس تعداد هواپیماهایی که پرواز نمی‌کنند تا در صورت بروز مشکل بتواند پرواز دیگری را پوشش دهد، زیاد شود. مشکل دیگر این است که نسبت به همان تعداد ناوگان موجود هم صندلی در طول روز عرضه نمی‌شود.
واسطه‌ها سود می‌برند، مردم و ایرلاین‌ها متضرر می‌شوند
این کارشناس صنعت هوایی با بیان اینکه بحث آزادسازی سوبسید سوخت، حداقل به صورت تدریجی در بخش‌های مختلف مطرح است، گفت: در بخش حمل و نقل هوایی شاهدیم قیمت بلیت با چیزی که سازمان هواپیمایی اعلام کرده فاصله زیادی دارد. البته ایرلاین‌های دولتی نمی‌توانند این کار را انجام دهند، اما ایرلاین‌های خصوصی با دست به دست کردن صندلی، فروش چارتری و غیره بازار را مختل کرده‌اند و بلیت را هم به قیمت‌های خیلی بالاتر می‌فروشند. بنابراین در این شرایط واسطه‌ها بیشترین منفعت را می‌برند و ایرلاین‌هایی که درست کار می‌کنند و مردم متضرر می‌شوند.
پیشنهادی برای توقف هدررفت کردن سوبسید سوخت
به گفته وی اگر سوبسید سوخت که در حال حاضر دود می‌شود و به هوا می‌رود به یک صندوق حمایتی از صنعت هوانوردی واریز و قیمت سوخت را آزاد کنند و از طرف دیگر به ایرلاین‌ها به واسطه توقف پرداخت سوبسید، با معیارهایی تسهیلات بالا برای تامین ناوگان اختصاص دهند، عملا قیمت بلیت بالا می‌رود. اما می‌دانیم که در حال حاضر عرضه و تقاضا تناسب ندارد، بنابراین یا بلیت‌ها غیررسمی گران‌تر فروخته می‌شود یا مصرف‌کننده از دو ماه قبل پرواز باید برای خرید بلیت اقدام کند. این در حالی است که جنس پرواز هوایی این است که برای سفرهای کاری یا مشکلات فوری استفاده شود. اما شرایط کشور با این فرآیند تطابق ندارد. بنابراین باید تعادل عرضه و تقاضا با قیمت‌گذاری درست برقرار شود.
ابراهیم‌پور با بیان اینکه قیمت‌گذاری دستوری باید برداشته و سوبسید سوخت حذف شود، تصریح کرد: در این شرایط ممکن است قیمت بلیت نوسان شدیدی را تجربه کند، بنابراین بهتر است یک سقف نرخی از سوی دولت اعلام شود تا قیمت‌ها از حد مشخصی بالاتر نرود تا زمانی که عرضه و تقاضا متعادل شود. البته با تصمیمات یاد شده ممکن است قیمت بلیت در مسیرهای یک ساعته حدود ۸۰۰ هرار تومان افزایش یابد. این در حالی است که همین الآن سیاست‌گذاری اشتباه باعث شده بلیت بیش از این مقدار گران‌تر فروخته شود. برای مثال پرواز یک میلیون ۳۰۰ هزار تومانی تهران-مشهد تا دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان هم فروخته می‌شود.
برای مطالعه بیشتر در این رابطه صفحه صنعت را در تجارت‌نیوز دنبال کنید.
نظرات