نقدینگی در سال آینده چقدر رشد می‌کند؟ / ادامه سیاست‌های تورم‌زا بانک مرکزی

به گزارش تجارت‌نیوز ، نرخ بیکاری 12 ماهه منتهی به بهمن ماه سال جاری معادل 37 درصد است، همچنین تا فصل پاییز امسال نرخ بیکاری جمعیت کشور به 10.6 درصد رسیده و نرخ رشد اقتصادی نیز در 9 ماهه ابتدایی امسال معادل منفی 7.6 درصد است.

بانک مرکزی نیز در آذر ماه سال جاری، حجم نقدینگی را ۲۲ هزار و ۶۲۳ هزار میلیارد ریال اعلام کرد که نسبت به مدت مشابه سال قبل (آذر ۹۸ نسبت به آذر ۹۷)، ۲۸٫۲ درصد افزایش نشان می‌دهد.

داود سوری، اقتصاددان در گفتگو با تجارت‌نیوز از احتمال کسری بودجه شدید در سال آینده سخن گفت و اظهار کرد: هیچ چشم‌اندازی نیز از حل مشکل در بازار نفت وجود ندارد. شاید یک میلیون بشکه در روز نیز بسیار خوشبینانه باشد و الان صحبت از 300 هزار بشکه است؛ حتی اگر این مقدار هم به فروش برسد مشکل انتقال پول و خالص درآمد آن بسیار متفاوت است.

وی افزود: از این رو مشخصا ما در سال آینده کسری بودجه بسیار زیادی خواهیم داشت که تاثیر خودش را روی هزینه‌های عمرانی دولت خواهد گذاشت. این کم شدن هزینه‌های عمرانی که سال‌هاست از دولت نمی‌بینیم روی بازار نیروی انسانی تاثیر می‌گذارد و تقاضا کل را کاهش می‌دهد.

این اقتصاددان عنوان کرد: بنابراین چشم‌انداز خوبی برای اشتغال به معنی جایی که درآمد مردم از آن حاصل می‌شود نخواهد داشت. از سوی دیگر تامین کسری بودجه که مرسوم است از منابع بانک مرکزی استفاده شود، تورم‌زا خواهد بود و این تورم باعث می‌شود هم سطح رفاه مردم کاهش پیدا کند و هم نابرابری را در جامعه ما افزایش دهد.

به گفته وی، معمولا دولت‌ها سعی می‌کنند اعتراف نکنند که از منابع بانک مرکزی برای پوشش کسری بودجه استفاده می‌شود ولی وقتی رد مخارج دولت را بگیرید هیچ جایی جز منابع بانک مرکزی نیست. شاید برخی بگویند بازار بدهی جایگزین منابع بانک مرکزی می‌شود اما این بازار ظرفیت این را ندارد که مشکل کسری بودجه دولت را حذف کند.

وی معتقد است که شاید این آمارها خیلی وخیم‎تر باشد. مثلا در مورد نرخ بیکاری که 10.6 بوده و نسبت به دوره قبل خود رشد 0.1 درصدی داشته تغییر آنچنانی نیست. طبق تعریف فردی شاغل است که در هفته یک ساعت کار کند با این تعریف 10.6 درصد از نیروی کار ما نتوانسته‌اند حتی یک ساعت در هفته کار کنند. بسیاری از افراد هستند که توانسته‌اند یک ساعت کار کنند اما نتوانسته‌اند به اندازه‌ای کار کنند که مخارج زندگی‌شان را تامن کنند. به عبارت دیگر بیکاری ناقص بسیار بیشتر از این عدد است.

وی در این خصوص ادامه داد: از طرف دیگر ترکیب بیکاران ما نیز مورد توجه است، غالب افرادی که در سن کار هستند نرخ بیکاری حدود 25 درصد را تجربه می‌کنند. این موضوع بسیار مهم است چون در فرایند سن افراد جوانی سن شاغل بودن و درآمد داشتن است تا بتوانند از این درآمد در طول عمر استفاده کنند. وقتی نرخ بیکاری جوانان ما بیش از 25 درصد است نشان می‌دهد که در آینده افرادی را خواهیم داشت که از نظر اقتصادی بسیار ضعیف خواهند بود چون نتوانسته‌اند در زمانی که می‌توانستند کار کنند و این موضوع مشکل ادامه‌داری خواهد بود. خیلی از این افراد تحصیل کرده هستند و باید الان نیروی کاری که هزینه‌های تحمیل شده را جبران و حتی برای آینده نیز سرمایه‌گذاری کنند وهمه این فرصت‌ها در حال ازبین رفتن است. این شاخص 10.6 درصد خیلی گویا نیست که در بازار کار ما چه اتفاقی می‌افتد.

سوری در خصوص نرخ تورم بیان کرد: درباره نرخ تورم نسبت به ماه قبل کاهش پیدا کرده است، اما نرخ تورم نرخ افزایش قیمت‌هاست. اگر در ماه گذشته قیمت‌ها 39 درصد افزایش پیدا کردند در این ماه 37.6 درصد افزایش یافته است. یعنی قیمت‌ها همچنان افزایشی است فقط نرخ رشد آن‌ها در حال کاهش یافته است. جامعه‌ای داریم که در آن کار صورت نمی‌پذیرد، درآمد وجود ندارد اما قیمت‌ها در حال افزایش است. فقط برخی مواقع به علت دلایلی گاها فصلی این روند کندتر یا تندتر می‌شود اما روند افزایش قیمت‌ها وجود دارد که معادل کاهش قدرت خرید مردم است که همچنان اتفاق می‌افت.

براساس اظهارات سوری، پیش‌بینی‌ها برای نرخ رشد امسال حدود منفی 9 درصد بوده که نشان می‌دهد ظرفیت تولید درآمد ما هم در حال کاهش است که با نرخ بیکاری یک مفهوم را می‌رسانند، ما کمتر تولید می‌کنیم و معادل این است که کمتر مصرف کنیم و رفاه ما هر روز در حال کاهش است.

وی تاکید کرد: برای سال آینده هیچ چشم‌انداز مثبتی نمی‌بینیم. افزایش قیمت ارز برخی از فعالیت‌ها را سودآور کرده است، تحرکات کوچکی اتفاق افتاده که می‌تواند مثبت باشد، اما اقتصادی که متکی به فروش چند میلیون بشکه نفت در روز و منبع عمده درآمدش بوده با محدودیت‌هایی که اعمال شده نمی‌تواند با چنین سرعتی خودش را از نفت جدا کند؛ در سال آینده هرچقدر هم محدودیت ما رفع شود و حتی از داخل تلاش‌هایی برای رفع محدودیت‌هایی در اقتصاد داشته باشیم شرایط سخت‌تری را نسبت به امسال خواهیم داشت.

با سه قفله کردن اقتصاد نیز نقدینگی 25 درصد رشد می‌کند

ساختار اقتصاد کشور یعنی ساختار دولت و در کنار بانک‌ها و رابطه آن‌ها بانک مرکزی به گونه‌ای شکل گرفته که حتی اگر دولت هیچ قصدی برای افزایش نقدینگی نداشته باشد و به گفته آقا مظاهری همه چیز را سه قفله کند ما یک نرخ رشد حدود 25 درصدی را برای نقدینگی خواهیم داشت. ساختار نظام بانک بانکی و اقتصادی کشور به شکلی است که نمی‌توانیم رشد 25 درصدی نقدنیگی را نداشته باشیم. و متناظر با آن هم باید منتظر تورم باشیم.

کسری بودجه هر چقدر بیشتر از حدود 25 درصد باشد، باید منتظر باشیم که دولت مجددا به بانک مرکزی مراجعه کند؛ این مراجعه مستقیم نیست و با استفاده از بانک‌های تجاری شکل می‌گیرد بر نرخ رشد 25 درصد اضافه می‌کند و متناسب با آن باید منتظر تورم بیشتری باشیم. ساختار بانکی ما این نرخ 25 درصد را به همه حوزه تحمیل کرده است.