مینا علیزاده 
تجارت‌نیوز در گفتگو با رئیس کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن بررسی کرد:
موج مهاجرت انبوه‌سازان مسکن به کشورهای همسایه/ چرا ساخت مسکن در ایران جذاب نیست؟
شرایط ساخت و ساز هم مانند دیگر ابعاد حوزه مسکن چند سالی است که با بحران روبه‌روست. به گفته سازندگان مسکن، حاشیه سود انبوه‌سازان به دلیل افزایش هزینه‌های ساخت پایین آمده و در نتیجه میل به مهاجرت برای ساخت و ساز در کشورهای همسایه مانند عراق و عمان را به دنبال داشته است.
به گزارش تجارت‌نیوز ، چندی پیش ایرج رهبر، نایب رئیس انجمن انبوه‌سازان تهران در مصاحبه‌ای عنوان کرده بود که شرایطی که تعدادی از کشورهای همسایه برای سازندگان مسکن فراهم می‌کنند شرایطی مناسب و کافی است.
او در گفت‌وگو با خبرآنلاین بیان کرده بود سیاستگذاران ایرانی باید مطالعه‌ای اجمالی داشته باشند تا دریابند چرا شرکت‌های ساخت و ساز حاضر به کار در این کشورها هستند، اما اینجا پروژه‌های ساخت‌وساز با بحران و کندی روبه‌روست!
بر این اساس، پس از بحران مهاجرت در مشاغلی نظیر پزشکی، مهندسی، فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و پرستاری، حالا موج تازه‌ای از مهاجرت سازندگان مسکن شکل گرفته و انبوه‌سازان را به سمت بازار کشورهای همسایه سوق داده است. گفته می‌شود انبوه پروژه‌های ساخت‌وساز در کشورهای همسایه چون ترکیه و عراق و همچنین سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس سبب شده است، نیاز به نیروی کار متخصص در این کشورها بالا باشد.
به این ترتیب نه‌تنها مهندسان ایرانی به این کشورها مهاجرت می‌کنند بلکه شرکت‌های انبوه‌سازی نیز تمایل بیشتری به سرمایه‌گذاری در کشورهای همسایه دارند. اما انبوه‌سازان با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند و چرا باید تمایل بالایی برای سرمایه‌گذاری در کشورهای همسایه داشته باشند؟
موانع پیش روی انبوه‌سازان رو به افزایش است
فعالان صنعت ساختمان از تورم بالای مصالح و زمین، انواع و اقسام مالیات‌ها در شرایطی که بازار در رکود به سر می‌برد، کاهش قدرت خرید متقاضیان به دلیل تورم جاری، بروکراسی اداری برای تهیه مجوزهای ساخت و طولانی‌شدن فرآیند دریافت پایان کار، به‌عنوان بخشی از چالش‌های ساخت و ساز مسکن در ایران نام می‌برند.
محمد مرتضوی، رئیس کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن در این زمینه به تجارت‌نیوز گفت: «شرایط امروز تولید مسکن در کشور شرایط مطلوبی نیست. بحث فشار قیمت تمام‌شده، فشار تقاضا و کاهش تولید مسکن در مجموع باعث شده است نسبت به سال‌های گذشته سرمایه‌گذاران علاقه و تمایل کمتری برای حضور در بازار تولید مسکن داشته باشند.»
او ادامه داد: «انتظارات هم انتظارات تورمی است و از سوی دیگر بضاعت کسانی که می‌خواهند خانه‌دار شوند و هدف تقاضا در بازار هستند هر روز در حال کاهش است. زیرا در برخی شاخص‌های کلان اقتصادی نیز مشکلاتی وجود دارد.»
تولید مسکن جذابیت خود را از دست داده است
رئیس کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن همچنین در مورد تمایل سازندگان برای ساخت و ساز بیان کرد: «بازار تولید مسکن و بازار معاملات مسکن به شدت جذابیت خود را برای سرمایه‌گذاران از دست داده و طبیعی است که سرمایه‌گذاران سرمایه خود را وارد شرکت حقیقی و حقوقی کنند که امکان پیش‌بینی داشته باشد. یعنی بتوانند قیمت تمام‌شده را حدس بزنند. شرایط تقاضا و میزان تقاضا در این مکان‌ها مشخص است و از مشکل استطاعت‌ناپذیری هم برخوردار نیستند.»
چالش‌های ساخت مسکن در کشورهای خارجی
مرتضوی در مورد سرمایه‌گذاری خارجی توضیح داد: «اگر در برخی کشورها مثل عراق و عمان، بازار متناسب با شرایطی که گفته شد وجود داشته باشد برای سرمایه‌گذار جذاب است، اما یک نکته مهم و اثرگذار نیز وجود دارد؛ اگرچه روال کار، اقدامات اجرایی و ملاحظات بازار مسکن در آن کشورها ملاحظات مثبتی است و روندی رو به جلو دارد، اما چون امکان تبادلات مالی وجود ندارد تهدید بزرگی به حساب می‌آید که باز هم باعث می‌شود آنچنان توسعه‌ای در صادرات خدمات فنی و مهندسی و آنچه به عنوان سرمایه‌گذاری در بازار مسکن از آن یاد می‌کنیم، در حد و اندازه توان و ظرفیت شرکت‌های ما اتفاق نیفتد.»
او در این مورد ادامه داد: «مگر اینکه طرح‌ها و پروژه‌هایی از طریق تهاتر صورت بگیرد و از ابتدا تا انتهای کار را دیده باشند یا شرکت‌هایی با داخلی‌ها پیوند داده می‌شوند و در قالب سرمایه‌گذاری‌های مشترک با کشورهای دیگر شروع به همکاری می‌کنند.»
ظرفیت کشورهای عربی برای پذیرش سازندگان ایرانی
رئیس کانون سراسری انبوه‌سازان در مورد عقد قرارداد تولید مسکن در عراق بیان کرد: «در عراق و در ماه‌های گذشته شاهد اتفاقاتی بودیم که قراردادهایی در حوزه تولید مسکن بسته شده است. این ظرفیت در اتاق بازرگانی ایران و عراق و مجموعه‌های اقتصادی که در دو کشور فعال هستند فراهم شده است.»
او ادامه داد: «عمان هم کشور در حال توسعه‌ای است و اقدامات توسعه‌ای که در آنجا در حال انجام است از شتاب قابل توجهی برخوردار است. برای مثال چند دهه پیش در کشور امارات فضای ساخت و ساز پدیدار شد و به سرعت هم رشد کرد. امروز هم در عربستان سلسله اتفاقاتی قابل توجهی در حوزه ساخت و ساز انجام می‌گیرد. حالا عمان هم به سمت توسعه حرکت می‌کند و طبیعی است که یکی از گزینه‌ها استفاده از ظرفیت‌های شرکت‌های ایرانی است.»
مزایای فراهم کردن مبادلات مالی
مرتضوی در مورد مبادلات مالی بیان کرد: «من روی این قضیه اصرار دارم چنانچه امکان مبادلات مالی به شکل درست را از طریق شبکه بانکی و بدون هیچ محدودیتی فراهم نکنیم این ظرفیت خوب و قابل توجه که می‌تواند برای کشور ارزآور باشد از بین برود.»
او ادامه داد: «این مبادلات مالی مستلزم رفع تحریم‌هاست که امید می‌رود به زودی شاهد آن باشیم و این قفل بزرگی که به اقتصاد کشور زده شده است باز شود.»
رئیس کانون سراسری انبوه‌سازان توضیح داد: «در چند ماه اخیر تلاش شد در روسیه یا سوریه اقداماتی انجام شود و اتاق ایران و روسیه اقدامات مشترکی را دنبال کردند، اما ساخت و ساز در روسیه چندان قابل توجه نیست و حاشیه سود در ساخت مسکن حاشیه سودی پایین است.» مرتضوی افزود: «اساسا حضور در بازارهای روسیه خیلی توصیه نمی‌شود. همچنین طبق بررسی‌هایی که در این کشور صورت گرفته است مشکل مسکن در آن وجود ندارد.»
او ادامه داد: «اینها کشورهایی هستند که به عنوان کشورهای هدف با توجه به نوع روابط دوستانه‌ای که با ایران دارند، حمایت از سرمایه‌گذاران ایرانی در آنجا نسبت به کشورهای غربی یا آنهایی که با آنها تبادل مالی نداریم، بیشتر فراهم است.»
مرتضوی گفت: «بین این کشورها صرفا در عراق و عمان است که می‌توانیم موفقیت‌هایی را شاهد باشیم؛ مشروط بر اینکه آن قفل‌ها و گره‌ها نیز بر طرف شود.»
به نظر می‌رسد بازار مسکن در کشورهای همسایه تبدیل به مقصدی جذاب برای سازندگان ایرانی شده است. در صورتی که دولت نتواند سایه تحریم‌ها را از سر کشور بردارد، ساخت مسکن در کشورهای همسایه به‌معنای حبس سرمایه در آن سوی مرزها خواهد بود چرا که شرکت‌های انبوه‌سازی برای بازگشت سود سرمایه خود با بحران مواجه می‌شوند.
به این ترتیب فرصت طلایی سرمایه‌گذاری در کشورهای خارجی و صدور خدمات فنی و مهندسی، به دلیل تداوم تحریم‌های پولی و بانکی، به فرصت‌سوزی بدل خواهد شد.
آخرین اخبار حوزه مسکن را در صفحه مسکن تجارت‌نیوز بخوانید.
نظرات