بانکی که بیشتر از دارایی خود بدهی دارد/ ۸ هزار میلیارد تومان زیان انباشته بانک تجارت

بدهی 140 هزار میلیارد تومانی (معادل 101 درصد دارایی)، مطالبه 33 هزار میلیارد تومانی از دولت، داشتن 1.7 هزار میلیارد تومان مطالبات مشکوک‌الوصول، رشد 753 درصدی زیان خالص و رسیدن آن به 6.5 هزار میلیارد تومان و رشد 394 درصدی زیان انباشته و رسیدن این رقم به هشت هزار میلیارد تومان از نکات قابل توجه عملکرد بانک تجارت در سال گذشته است.

همچنین بانک تجارت در سال 1396 توانست حدود 12 هزار میلیارد تومان سپرده بلندمدت جذب کند. این در حالی است که بانک پارسیان سه برابر و بانک آینده حدود دو برابر این مقدار را در سال 1396 جذب کرده‌اند.

بانک تجارت در سال 1358 از ادغام 11 بانک ایران و انگلیس، بین‌المللی ایران و ژاپن، تجارتی ایران و هلند، ایران و خاورمیانه، اعتبارات ایران، بازرگانی ایران، ایرانشهر، صنایع ایران، شهریار، ایرانیان و کار با سرمایه‌ای حدود چهار میلیارد تومان در قالب یک بانک دولتی فعالیت خود را آغاز کرد. در سال 1388 براساس اصل 44 قانون اساسی تعدادی از سهام بانک تجارت در دستور کار سازمان خصوصی‌سازی قرار گرفت و با گشایش نماد آن در بورس اوراق بهادار سهام آن به دولت، شرکت تدبیرگران کارکنان بانک تجارت، سازمان بیمه سلامت ایران، سهام عدالت و … داده شد.

با وجود این در حالی که بانک مرکزی از بانک تجارت به عنوان یک بانک غیردولتی نام برده است اکثر کارشناسان و اقتصاددانان معتقدند که با واگذاری سهام بانک تجارت به برخی نهادهای دولتی در حقیقت خصوصی‌سازی معنایی ندارد و سهام این بانک نزد ارگان‌های دولتی دست به دست شده ‌و تغییری در ماهیت دولتی بودن این بانک ایجاد نشده است.

تجارت‌نیوز در سلسله گزارش‌هایی با عنوان «کارنامه» با نگاهی نقادانه به بررسی کارنامه عملکرد بانک‌ها و شرکت‌های مختلف می‌پردازد. کارنامه سال ۱۳۹۶ بانک تجارت حاوی نکات قابل توجهی است.

بانک تجارت با در اختیار داشتن شبکه‌ای از 1659 شعبه بانکداری و 533 باجه به عنوان یکی از بانک‌های تجاری ایران شناخته می‌شود.

33 هزار میلیارد تومان بدهی دولت به بانک تجارت

بانک تجارت جزو دسته معدودی از بانک‌ها است که به دولت و اشخاص دولتی تسهیلات داده است.

بانک تجارت در سال گذشته بیش از 33 هزار میلیارد تومان از دولت مطالبه داشته و به اشخاص دولتی 79 میلیارد تومان تسهیلات داده است.

مطالبات بانک تجارت از دولت در سال گذشته در مقایسه با سال 1395 معادل 20 درصد رشد داشته است.

بر اساس گزارش حسابررس و بازرس قانونی مطالبات بانک تجارت از دولت شامل سود و جرایم بيش از نرخ‌های مورد پذيرش دولت، اصل و سود مربوط به تسهيلات اعطایی و اوراق مشارکت و مابه‎التفاوت ناشی از يکسان‎سازی نرخ ارز بوده که تاکنون شواهدی حاکی از پذيرش آن از سوی دولت، به سازمان حسابرسی ارائه نشده است.

از جمله شرکت‌های بزرگ و مهم زیرمجموعه بانک تجارت می‌توان کارگزاری بانک تجارت، شرکت صرافی تجارت، شرکت خدمات تجارت، شرکت مهندسین مشاور تجارت، شرکت سرمایه‌گذاری وساختمانی تجارت و شرکت کارت اعتباری ایران کیش را نام برد.

کاهش درآمد بانک از کانال وام‌های پرداختی

به گزارش تجارت‌نیوز، بر اساس گزارش‌های منتشره از سوی سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران (کدال)، بانک تجارت طبق گزارش عملکرد واقعی منتهی به پایان سال 1396 معادل 4.5 هزار میلیارد تومان سرمایه را به ثبت رسانده است.

طبق صورت‌های مالی منتشره، بانک تجارت در پایان سال 1396 دارای 139 هزار میلیارد تومان دارایی بوده که در مقایسه با سال 1395 با 16 درصد رشد مواجه بوده است.

بازده دارایی‌ها در بخش سود تسهیلات اعطایی نشان داده‌ می‌شود که برای بانک تجارت در پایان سال 1396 با 21 درصد کاهش نسبت به سال 1395 به 11.5 هزار میلیارد تومان رسیده است.

از 139 هزار میلیارد تومان دارایی بانک تجارت تا پایان سال 1396، معادل 24 درصد از آن (33 هزار میلیارد تومان) به صورت وام‌ و مطالبات در دست دولت، 0.05 درصد از آن (79 میلیارد تومان) در دست اشخاص دولتی و حدود 40 درصد (55.4 هزار میلیارد تومان) در دست اشخاص غیردولتی است.

همچنین بانک تجارت در سال گذشته 946 میلیارد تومان از بانک‌ها و موسسات اعتباری مطالبه داشته (وام بین بانکی) که این میزان در مقایسه با سال 1395 معادل پنج درصد کاهش داشته است.

پروژه‌های عظیم بانک تجارت

بانک تجارت در سال 1396 هیچ نوع سرمایه‌گذاری در بخش املاک نداشته اما از جمله پروژه‌های مهم این بانک می‌توان به شرکت پتروشیمی فجر، شرکت پتروشیمی خراسان، راه آهن سراسری تهران و حومه (مترو) به ارزش 100 میلیارد تومان و پروژه‌های ساختمانی هم‌چون پروژه اداری تجاری مروارید شریعتی، پروژه مسکونی بوکان، پروژه تجاری - اداری مروارید ولیعصر و پروژه تجاری - اداری گل فرمانیه اشاره کرد.

همچنین این بانک تا پایان سال 1396 در قسمت دارایی‌های خود چهار هزار میلیارد تومان در بخش بازار سهام و سایر اوراق بهادار سرمایه‌گذاری داشته که نسبت به سال 1395 به میزان 11 درصد آن را افزایش داده است.

4.2 درصد دارایی بانک تجارت (معادل 5.8 هزار میلیارد تومان) به‌ عنوان ذخیره نقد در اختیار این بانک است.

موجودی نقد بانک تجارت در سال گذشته روند رو به رشدی داشته، به طوری که موجودی نقد این بانک در دوره مذکور در مقایسه با سال 1395 معادل 48 درصد افزایش داشته است.

در بخش سود و زیان، درآمد مشاع بانک (درآمد به پشتوانه سپرده‌های مردم) در پایان سال گذشته به 12.4 هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به سال 1395 با کاهش 22 درصدی مواجه بوده است.

سهم سود سپرده‌گذاران از درآمدهای مشاع بانک بیش از 15.3 هزار میلیارد تومان بوده که به علت کسری به وجود آمده (معادل 2.8 میلیارد تومان) بانک متحمل زیان شده و از محل سرمایه یا درآمدهای دیگرش این کسری را جبران کرده است.

قسمتی از درآمد مشاع که مربوط به سود به دست آمده و دریافت جریمه‌های دیرکرد از دریافت‌کنندگان وام‌های بانکی است در سال 1396 نسبت به سال 1395 معادل 21 درصد کاهش داشته است. این درحالی‌ است که این مقدار سود به دست آمده از پرداخت وام‌های بانکی بیش از 12 برابر سودی است که بانک از سرمایه‌گذاری و سپرده‌گذاری‌هایش به دست آورده است.

سود حاصل از سرمایه‌گذاری و سپرده‌گذاری‌های بانک تجارت در سال 1396 حدود 927 میلیارد تومان بوده که نسبت به سال 1395 کاهش 29 درصدی داشته است.

بدهی‌ای فراتر از دارایی‌‌

در مجموع کل درآمدهایی که در سال 1396 مختص به بانک تجارت بوده به 223 میلیارد تومان می‌رسد که در مقایسه با سال 1395 معادل 95 درصد کاهش داشته است.

صورت مالی بانک تجارت نشان می‌دهد این بانک در پایان سال گذشته معادل 101 درصد دارایی خود یعنی 140 هزار میلیارد تومان بدهی داشته است.

بانک تجارت در دوره مذکور به بانک‌ها و موسسات اعتباری 2.8 هزار میلیارد تومان بدهی داشته که نسبت به سال 1395 معادل 83 درصد افزایش داشته است.

بدهی بانک تجارت به بانک مرکزی در سال 1396 بیش از 10 هزار میلیارد تومان بوده که در نسبت به سال 1395 بیش از 66 درصد افزایش داشته است.

بیشترین سهم از بدهی‌های تجارت مربوط به سپرده‌های بلندمدتی است که افراد حقیقی و حقوقی در قالب سرمایه‌گذاری در اختیار این بانک قرار داده‌اند.

بانک تجارت توانسته در سال 1396 حدود 12 هزار میلیارد تومان سپرده بلندمدت را جذب کند. این در حالی است که بانک پارسیان سه برابر و بانک آینده حدود دو برابر این مقدار را در سال 1396 جذب کرده‌اند.

مجموع سپرده‌گذاری بلندمدت بانک تجارت تا پایان سال 1396 حدود 89 هزار میلیارد تومان بوده که در مقایسه با سال 1395 معادل 16 درصد رشد داشته است.

همچنین سهم قابل توجهی از بدهی‌های بانک تجارت که حدود 13 درصد و معادل 18 هزار میلیارد تومان است متعلق به سپرده‌های دیداری و پس‌انداز افراد بوده که در سال گذشته نسبت به سال 1395 با رشد 22 درصدی همراه بوده است.

در مجموع سپرده جمع‌آوری شده بانک تجارت تا پایان سال گذشته 111 هزار و 702 میلیارد تومان بوده که بر اساس این میزان سپرده بانک تجارت حدود 13 هزار میلیارد تومان سپرده قانونی نزد بانک مرکزی نگهداری کرده تا تمامی سپرده‌های مردم نزد این بانک توسط بانک مرکزی تضمین شده باشد.

در صورت سود و زیان بانک تجارت میزان انتقال به اندوخته قانونی صفر بوده که نشان می‌دهد این میزان سپرده قانونی در بانک مرکزی از محل استقراض از خود بانک مرکزی تامین شده است.

تسهیلات پرداختی بانک به اشخاص دولتی و غیر دولتی (به غیر از بانک‌ها) در سال گذشته بیش از 55 هزار میلیارد تومان بوده که از این محل حدود 11.5 هزار میلیارد تومان عایدی نصیب بانک شده است.

تسهیلات پرداختی بانک در پایان سال 1396 نسبت به سال 1395 با رشد 15 درصدی همراه بود.

1.7 هزار میلیارد تومان مطالبات مشکوک‌الوصول

به میزان مطالباتی که احتمال وصول آن تشخیص داده نشود ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول در نظر گرفته می‌شود که در بانک تجارت در پایان سال گذشته 1.7 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده که در مقایسه با سال 1395 معادل هشت درصد افزایش داشته است.

حجم ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول بانک تجارت حدود 15 برابر بانک پارسیان است.

از متغییر هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول به عنوان نقطه ابهام بانک‌ها نام برده می‌شود زیرا بانک‌ها باید براساس میزان تعهد مشتریان در بازپرداخت وام‌ها ذخیره در نظر بگیرند. به گفته کارشناسان بانکی، برخی بانک‌ها برای اینکه سود بالاتری را اعلام کنند این میزان ذخیره را در نظر نمی‌گیرند و با نرخ سود بالاتر قرارداد مشتریان را تمدید و بحران را به آینده منتقل می‌کنند.

در بخش سرمایه و حقوق صاحبان سهام، بانک تجارت تا پایان سال 1396 دارای 4.5 هزار میلیارد تومان سرمایه بوده که نسبت به سال 1395 تغییری نداشته است.

بانک تجارت در سال 1396 با توجه به درآمد 223 میلیارد تومانی و هزینه 6.5 هزار میلیارد تومانی بیش از 6.5 هزار میلیارد تومان زیان خالص در سال 1396 ایجاد کرد که در مقایسه با سال 1395 معادل 753 درصد افزایش داشته است.

مطابق آخرین اطلاعات مالی، این بانک در سال گذشته حدود هشت هزار میلیارد تومان زیان انباشته داشته که نسبت سال 1395 معادل 394 درصد رشد داشته است.

نسبت کفايت سرمايه بانک معادل 9.5 درصد منفی و کمتر از 8 درصد حد نصاب مقرر در الزامات بانک مرکزی بوده است.

این بانک با نماد معاملاتی «وتجارت» با سرمایه‌ای به حجم 4.5 هزار میلیارد تومان در بورس اوراق بهادار در حال فعالیت است.