ارزش صادرات ایران کاهش یافت/ سنگینی تولید روی دوش صنایع واردات‌محور

به گزارش تجارت‌نیوز ، صادرات ایران جریان نزولی دارد. نمودارهای ترسیم‌شده در گزارش ماهانه تولید صنعتی که پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی منتشر کرده حکایت از آن دارد که ارزش تولید شرکت‌های صادرات‌محور ایران از سال 1397 تاکنون کاهشی و در مقابل ارزش تولید شرکت‌های واردات‌محور افزایشی بوده است.

داده‌های این گزارش که مبتنی بر اطلاعات شرکت‌های بورسی تهیه شده همچنین نشان‌دهنده جریان قوی خروج و جریان ضعیف ورود ارز به کشور در سال‌های یادشده است.

افت ارزش تولید مبتنی بر صادرات ایران

نمودار زیر یکی از نمودارهای منتشرشده در گزارش پژوهشکده پولی و بانکی است. منحنی سبز در نمودار درصد رشد ارزش تولید شرکت‌های صادرات‌محوری را نشان می‌دهد که وابستگی زیادی بر صادرات دارند.

بازه زمانی نمودار از اواسط سال 1397 تا اواسط سال جاری تعریف شده و حکایت از آن دارد که ارزش تولید این دسته از شرکت‌ها از سال 1397 تاکنون در بیشتر زمان‌ها منفی بوده و در صورت رشد مثبت هم مقدار آن از پنج درصد بیشتر نشده است. جریانی که حاکی از ضعف صادرات ایران است.

همچنین شرکت‌های صادرات‌محور با وابستگی کم به صادرات ایران نیز در این بازه زمانی از رشد چشمگیری برخوردار نبودند. منحنی آبی‌رنگ نمودار گویای ارزش تولید این شرکت‌ها از سال 1397 تا کنون است. ارزش تولید این شرکت‌ها نیز از اواسط 1397 تا اواسط 1399 خورشیدی به‌طور پیوسته کاهش داشته و این رشد منفی در دو نقطه به نزدیک 20درصد هم رسیده است.

با این حال رشد تولید شرکت‌های صادرات‌محور با وابستگی کم به صادرات ایران از نیمه دوم سال 1399 افرایشی شده و جریان افزایشی خود را تاکنون حفظ کرده است. بیشترین ارزش رشد تولید این دسته از شرکت‌ها حدود 12درصد بوده و در ماه‌های نخست سال گذشته حاصل شده است.

داده‌های نمودار به‌طورکلی این نتیجه را به ذهن می‌رساند که ارزش تولید شرکت‌های صادرات‌محور با وابستگی شدید و کم به صادرات در بازه زمانی اواسط سال 1397 تا اواسط 1401 رشد قابل‌توجهی را تجربه نکرده است.

رشد ارزش تولید واردات‌محور

پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی در ادامه گزارش به ارزش تولید شرکت‌های واردات‌محور پرداخته و در نمودار زیر رشد ارزش تولید این شرکت‌ها را از اواسط 1397 تا اواسط سال جاری خورشیدی نشان داده است.

منحنی سبز نمودار حکایت از آن دارد که شرکت‌های واردات محور با وابستگی شدید به وارادت از اوایل سال 1399 برخلاف ماه‌های پیش از آن جریان روبه‌رشدی را در ارزش تولید شروع کردند. این جریان مستمر رشد ارزش تولید از ابتدای سال جاری جهش چشمگیری داشته و همان طور که در نمودار پیداست در مهر ماه سال جاری به نزدیک20درصد رسیده است. این میزان بالاترین رشد ارزش تولید شرکت‌های واردات محور از اواسط سال 1379 تاکنون بوده است.

همچنین شرکت‌هایی که وابستگی کم به واردات دارند از اواسط 1399 تا اواسط 1400 دوره‌ای از رشد ارزش تولید را تجربه کردند با این حال ارزش این شرکت‌ها از اواسط سال گذشته تا اواسط سال جاری صفر یا منفی بوده است.

داده‌های نمودار به طور کلی نشان می‌دهد که جریان ارزش تولید شرکت‌های واردات‌محور با وابستگی شدید به واردات در دو سال گذشته صعودی بوده است و این اتفاق شرایط مطلوبی برای صادرات ایران دربرندارد.

صادرات ایران کم است

مقایسه منحنی‌های سبز در دو نمودار که افت‌وخیز ارزش تولید شرکت‌های صادرات‌محور و واردات‌محور را به تصویر می‌کشند، نشان می‌دهد که در چهار سال گذشته ارزش تولید صادراتی‌ها کاهشی و وارداتی‌ها افزایشی بوده است.

رشد ضعیف ارزش تولید شرکت‌های صادرات‌محور و در مقابل آن رشد قوی ارزش تولید واردات‌محور به این معناست که صادرات‌محورها کالای کمتری تولید و صادر کرده‌اند و در نتیجه در این سال‌ها ارز کمتری به کشور وارد شده است.

همچنین رشد قوی واردات‌محورها نشان می‌دهد که در سال‌های یادشده ارز زیادی برای تامین اقلام وارداتی موردنیاز آنها از کشور خارج شده است.

این جریان ورود ضعیف و خروج قوی ارز در کشور در حالی اتفاق می‌افتد که به دلیل تنگنای برآمده از اعمال تحریم‌ها بر صادرات ایران تامین ارز یک چالش همیشگی و یکی از اصلی‌ترین راهکارهای رویارویی با آن تقویت تولید و صادرات و در پی آن تامین ارز است، اتفاقی که بنا بر داده‌های پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی ایران اتفاق نیفتاده است، آن هم در حالی که ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری به تازگی در آئین گرامیداشت روز ملی صادرات از رشد ۴۰ درصدی صادرات ایران در سال گذشته و رشد ۱۳ درصدی صادرات غیرنفتی در سال جاری خبر داده بود.

برای مطالعه بیشتر خبر تنگنای شکاف نرخ ارز آزاد و نیمایی برای صادرکنندگان را بخوانید.