ارز ترجیحی دارو حذف شد/ ثروتمندان بیشترین یارانه دارو را گرفتند!

به گزارش تجارت‌نیوز ، اردیبهشت ماه بود که عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی، ادعا کرد؛ از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا اردیبهشت، ۵۰۰ میلیون دلار ارز ترجیحی به دارو اختصاص داده شده. با این حال محمد عبده‌زاده، رئیس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، کمی بعد با رد ادعای رئیس بانک مرکزی، به تجارت‌نیوز گفت که از ابتدای سال تا ۲۰ اردیبهشت جمعا فقط ۱۱ میلیون دلار برای مجموع واردات مواد اولیه و کالای نهایی و واکسن کرونا پرداخت شده است.

شب گذشته اما در یکی از اتاق‌های کلاب هاوس وحید محلاتی، مدیرعامل هلدینگ داروپخش، عنوان کرد که از ابتدای سال تاکنون رقمی نزدیک به صفر، ارز به دارو تخصیص داده شده است.

مرتضی خیرآبادی، نمایندهٔ دورهٔ ششم مجلس و مدیرعامل شرکت داروسازی هما فارمد، نیز ادعا کرد که از ۲۰ اسفندماه ۹۹ تا ۲۹ ازدیبهشت ماه ۱۴۰۰ بانک مرکزی هیچ ارزی به دارو اختصاص نداده است.

طبق روایت او از روز ۳۰ اردیبهشت ماه ۱۲۰ میلیون دلار ارز به دارویی‌ها تخصیص داده شده که آن هم یورو بوده نه روپیه هند و یوان چین که مورد نیاز شرکت‌های دارویی است. به همین دلیل هم دارویی‌ها تلاش کرده‌اند تا با رایزنی با شرکت‌های پتروشیمی، روپیه این شرکت‌ها را دریافت کنند و ظاهرا موفق نشده‌اند.

با این حال به نظر می‌رسد با این که مدت زمان عدم تخصیص ارز عنوان شده از سوی هر یک از فعالان صنعت دارو متفاوت است، تمام آن‌ها در قطع ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو دست کم در چند ماه اخیر متفق‌القول هستند. پیش‌از این نیز تعدادی از فعالان صنعت دارو در گفتگو با تجارت‌نیوز عدم تخصیص ارز را عامل کمبود برخی داروها از جمله انسولین قلمی در چند ماه گذشته اعلام کرده‌ بودند.

اما حالا ظاهرا وخامت اوضاع بانک مرکزی برای دسترسی به ارز و تامین آن در داخل تا آنجا پیش رفته که قرار شده روش جدیدی برای تامین ارز مورد نیاز مواد دارویی مورد استفاده قرار بگیرد!

سهم هر دهک از ارز دارو چقدر بود؟

کاهش شدید دسترسی بانک مرکزی به ارز از یکسو و اخبار فساد و نابرابری ناشی از تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی از سوی دیگرموجب شده تقریبا تمام فعالان صنعت دارو بر سر لزوم حذف این ارز به توافق برسند.

در این راستا علی مروی، مدیر اندیشکده حکمرانی شریف، آماری را درباره میزان استفاده هر دهک از یارانه دارو مطرح می‌کند که به گفته خودش حاصل تحقیقات سازمان برنامه و بودجه بوده است.

طبق این آمار ثروتمندترین دهک درآمدی کشور ۳۸٫۹ درصد از یارانه دارو بهره بردند درحالی سهم فقیرترین دهک از این یارانه فقط ۲٫۵ درصد بوده است.

اما حالا که لزوم حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی مسلم است چطور باید جلوی چند برابر شدن ناگهانی قیمت را گرفت؟

محتمل‌ترین راه جایگزین تا اینجای کار پرداخت مابه‌التفاوت به شرکت‌های بیمه بوده است. طبق اظهارات شب گذشته فعالان صنعت دارو، براساس بررسی‌ها با جایگزین کردن ارز ۴۲۰۰ تومانی با نیمایی اگر آخرین آمار در دسترس بازار دارو که مربوط به سال ۹۸ است را در نظر بگیریم، ۹۵ تا ۱۰۰ هزارمیلیارد تومان مابه‌التفاوت تغییر نرخ ارز خواهد شد.

باتوجه به این که پوشش بیمه‌ای دارو ۷۰ درصد است، سهم پوشش بیمه از این مابه‌التفاوت حدود ۲۷ هزار میلیارد تومان می‌شود و مابقی سهم پرداخت مردم است که باید مورد حمایت دولت قرار بگیرد. صمن این که باید توجه داشت یک چهارم اقلام دارویی در حال حاضر تحت پوشش بیمه نیستند و باید به زودی حتما تحت پوشش قرار بگیرد.

نگرانی از احتمال بدقولی دولت

با جایگزینی این راه با تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی احتمالا بسیاری از مشکلات حل می‌شود اما نگرانی تازه‌ای نیز ایجاد می‌شود؛ احتمال بدقولی دولت!

کاظم میکائیلی، رئیس اداره پوشش بیمه‌ای دبیرخانه شورای عالی بیمه، می‌گوید: نگرانم ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو حذف شود و سازمان برنامه و بودجه هم مابه التفاوت را پرداخت نکند. اما اگر حاضر به پرداخت شوند تا ۹ ماه آینده با ۲۰ هزار میلیارد تومان می‌توانیم بازار را کنترل و حتی بدهی انباشته بیمه‌ها را هم پرداخت کنیم.

آغاز خرید اعتباری دارو!

ظاهرا حذف تخصیص ارز ترجیحی به دارو با روش پلکانی آغاز شده و هر شش ماه یک گروه از اقلام دارویی از شمولیت تخصیص ارز خارج می‌شوند. حالا سوال اینجاست که حرکت از سمت ارز ترجیحی به نیمایی چطور قرار است اتفاق بیفتد؟

خیرآبادی شب گذشته خبر داد که تصمیم بر آن شده که فعلا ارزی به دارو تخصیص داده نشود، شرکت‌ها به صورت اعتباری خرید کنند و ارز مورد نیازشان چند ماه بعد به بانک‌های عاملشان پرداخت شود.

او تصریح کرد: «از هفته آینده نه تنها ارزی نمی‌دهند، بلکه واردکننده باید ریال پرداخت کند تا ارز بخرد اما به جای ارز، فقط کاغذی به دست آن‌ها می‌دهند که با آن دارو وارد کنند. بعد در طول سه تا چهار ماه آینده ارز به آن‌ها داده می‌شود».

ناصر ریاحی، رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو نیز توضیح می‌دهد که چند هفته پیش پیشنهادی درباره چگونگی حذف ارز ترجیحی دارو داده که رئیس جمهور با نامه‌ای به معاون اقتصادی آن را تایید کرده است.

به گفته او قرار شده دولت یا بانک مرکزی ارز دولتی خود را ابتدا در سامانه نیما عرضه کند و الویت خرید آن با شرکت‌های دارویی باشد. شرکت‌های دارویی برای استفاده از این ارز باید معادل ارز ۴۲۰۰ تومانی ریال پرداخت کنند و مابه التفاوت تا نرخ نیما را را به بیمه بدهکار بشوند. بعد بدهی‌شان را با طلبی که از قبل دارند، تهاتر کنند. برخی اقلام مثل داروهای وارداتی که مشابه داخلی دارند، هم از لیست ارز دولتی حذف شوند.