به گزارش تجارت نیوز، هفتمین دوره نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی ایران، موسوم به ایران اکسپو ۲۰۲۵، از هشتم اردیبهشت در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران آغاز شده است. این رویداد با حضور بیش از ۲۵۰۰ تاجر و نماینده از ۱۱۰ کشور، ازجمله ۴۱ کشور آسیایی، ۲۱ کشور اروپایی، ۳۹ کشور آفریقایی، هشت کشور از قاره آمریکا و یک کشور از اقیانوسیه برگزار می‌شود.
علاوه بر این، مقامات دولتی، سفیران، شرکت‌های تجاری و فعالان اقتصادی هم در این رویداد حضور دارند. حضوری که از دید مسئولان، نشانه بهبود دیپلماسی اقتصادی ایران است.
هدف اصلی این نمایشگاه، معرفی توانمندی‌های صادراتی ایران و جذب سرمایه‌گذاران خارجی عنوان شده است. در شرایطی که اقتصاد ایران با چالش‌هایی چون تحریم‌های بین‌المللی، محدودیت‌های ارزی، کاهش دسترسی به بازارهای جهانی و موانع بانکی مواجه است، برگزاری اکسپو بیش از پیش مورد توجه قرار می‌گیرد.
در میان آمار و ارقامی که هرساله ار دستاوردهای ایران اکسپو منتشر می‌شود، یک پرسش مهم وجود دارد و آن، این است که آیا برگزاری ایران اکسپو در بهبود وضعیت سرمایه‌گذاری خارجی، صادرات، تراز تجاری کشور نقش دارد یا صرقا به‌عنوان تکرار یک رویداد نمادین برگزار می‌شود؟
تحریم مانع اصلی رشد و پیشرفت تجارت خارجی ایران است
اولین و مهم‌ترین مشکل موجود در تجارت خارجی ایران به موضوع تحریم‌های آمریکا علیه ایران بازمی‌گردد. علاوه بر این، قرار گرفتن ایران در فهرست سیاه FATF، محدودیت‌های ارزی و موانع بانکی ازجمله مشکلاتی هستند که ایران در زمینه تجارت خارحی با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کندو این چالش‌ها به‌طور مستقیم اهداف اصلی نمایشگاه را که جذب سرمایه‌گذار خارجی و صادرات کالاهای ایرانی است را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
چالش‌های ساختاری ایران سد راه پیشرفت تجارت خارجی
مشکلاتی نظیر سیاست‌گذاری‌های نادرست در زمینه تجارت خارجی، وجود ارز چندنرخی، مشکلات زیرساختی همچون نبود فناوری به‌روز و ناترازی انرژی، نبود تنوع در تولیدات و … باعث می‌شود که ایران نتواند از فرصت‌های پیش‌آمده استقادده کند.
علاوه بر این موارد، فساد اقتصادی در بخش‌های مختلف و ضعف‌های مدیریتی باعث شده سرمایه‌گذاران خارجی نتوانند به‌راحتی سرمایه خود را به اقتصاد ایران تزریق کنند.
همچنین مشکلات حقوقی و پیچیدگی‌های بروکراسی اداری هم بر کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و بهبود شرایط تجارت خارجی نقش دارند.
غیبت ایران در اکسپو ژاپن پیام منفی به جهان مخابره می‌کند
گرچه اکسپو به شکل مستقل در ایران برگزار می‌شود، اما مسئولان کشور ترجیح داده‌اند از حضور در اکسپو 2025 ژاپن که در شهر اوزاکا برگزار می‌شود، انصراف دهند. طبق گفته فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت چهاردم، در نتیجه بررسی‌های داخلی و موانع موجود، تصمیم بر انصراف از شرکت در اکسپو ژاپن گرفته شد.
انصراف ایران از حضور در نمایشگاه جهانی اکسپو ۲۰۲۵ ژاپن که یکی از مهم‌ترین رویدادهای بین‌المللی برای نمایش قدرت اقتصادی و برند ملی کشورهاست، درعمل نقطه‌ضعفی جدی در کارنامه دیپلماسی اقتصادی کشور به شمار می‌رود.
این انصراف، در حالی اتفاق افتاد که بسیاری از کشورهای در حال توسعه با صرف هزینه‌های بالا، از اکسپو جهانی برای معرفی اقتصاد، فرهنگ و فرصت‌های سرمایه‌گذاری خود بهره می‌برند؛ اما ایران حتی نتوانسته حضور نمادین خود را حفظ کند. این موضوع، جایگاه کشور را در ذهنیت فعالان اقتصادی بین‌المللی تضعیف می‌کند.
اقتصاد ایران از بی‌اعتمادی رنج می‌برد
نمایشگاه ایران اکسپو، گرچه می‌تواند در فضای داخلی فضایی برای تقویت روحیه صادراتی و تبلیغ سیاست‌های اقتصادی باشد، اما تا زمانی که گره‌های ساختاری تجارت خارجی باز نشود، تبدیل این نمایشگاه به نتایج عینی دور از دسترس است.
ضعف در برندینگ ملی، ناهماهنگی نهادی میان وزارت‌خانه‌ها، فرسودگی زیرساخت‌های حمل‌ونقل و بی‌ثباتی مقررات، همگی از عواملی هستند که مانع تحقق هدف نمایشگاه در سطح بین‌المللی می‌شوند.
از سوی دیگر، اقتصاد ایران از بحران اعتماد رنج می‌برد. نه‌تنها بخش خصوصی داخلی، بلکه شرکای خارجی نیز به دلیل سابقه تغییر مداوم سیاست‌ها، وعده‌های بی‌سرانجام و مداخلات دستوری، تمایلی به ورود بلندمدت به بازار ایران ندارند. این امر را به‌صورت واضح می‌توان در خروج هایپراستار و صافولا از ایران مشاهده کرد.
درنهایت آنکه ایران اکسپو 2025، تلاشی برای بازنمایی ظرفیت‌های صادراتی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری ایران است و شاید در حاشیه نمایشگاه قراردادهای تجاری زیادی منعقد شوند؛ اما در عمل به‌دلیل شرایط موجود، این قراردادها به همکاری بلندمدت منجر نمی‌شوند. بنابراین پیش از هر اتفاقی، باید مشکلات سیاسی و موانع اقتصادی داخلی و خارجی رفع شوند. در غیر این صورت، برگزاری این نمایشگاه نتیجه مثبتی به‌دنبال نخواهد داشت.
برای مطالعه بیشتر به گزارش استقبال ۱۱۰ کشور از نمایشگاه ایران اکسپو ۲۰۲۵ در تجارتنیوز مراجعه کنید.
