ایران و عربستان را آشتی دهید

عربستان سعودی و اسرائیل که از اوباما به دلیل انعقاد توافق هسته‌ای ایران ناامید شده بودند پس از اظهارات ضد ایرانی ترامپ در میتینگ‌های انتخاباتی به وجد آمده بودند. در ماه مه گذشته، دونالد ترامپ در سفر به ریاض مقصر تمام مشکلات منطقه را ایران دانست و بر این تاکید کرد که ایران باید به هر قیمتی متوقف شود. نابودی توافق هسته‌ای ایران اکنون یک راهبرد هماهنگ آمریکا - اسرائیل - عربستان در راستای مقابله و منزوی کردن ایران است.

به گزارش تجارت‌نیوز ، بیشتر تحلیلگران، سیاستگذاران و روزنامه‌نگاران علت منازعه بین ایران و عربستان سعودی را مساله‌ای کهنه می‌دانند. اما مناقشات جهانی علل قطعی ندارند بلکه آن‌ها بیشتر ریشه در منافع استراتژیک بازیگران دارد.

ایران و عربستان سعودی در طول جنگ سرد روابط دوستانه‌ای داشتند و آن‌ها متحد ایالات متحده آمریکا بودند و نقش تعیین‌کننده در منطقه داشتند. برای مثال در طول جنگ داخلی یمن در دهه ۱۹۶۰م، ایران و عربستان سعودی از سلطنت طلبان حمایت کردند. اما انقلاب ایران ۱۹۷۹ این معادله را با تغییر همراه کرد.

عربستان سعودی به دلیل هراس از گسترش اسلام سیاسی، برای تضعیف پیام‌های انقلاب، سرمایه‌گذاری گسترده‌ای انجام داد. سعودی‌ها انقلاب ایران را یک پدیده کاملا شیعه و فارسی و انحرافی از اسلام به تصویر می‌کشیدند.

در نتیجه این امر در دهه ۱۹۸۰ روابط بین اهل سنت و تشیع با تیرگی بیشتری همراه شد. اگر چه الهامات دینی انقلاب ایران از شیعه بود اما مردم خاورمیانه انقلاب ایران را قیام مردمی ضد امپریالیست و ضد سلطنت استبدادی غرب تلقی می‌کردند.

بنابراین، شکل گیری بسیج مردمی در قالب اسلام سیاسی علیه رژیم پادشاهی تحت حمایت غرب، منجر به هراس سعودی ها شده بود. پس از پیروزی انقلاب ایران، حمایت قوی عربستان از صدام حسین در طول جنگ ایران و عراق ؛ دشمنی با تهران را شدت بخشید.

با پایان جنگ در سال ۱۹۸۸م. تنش فیمابین ریاض و تهران کاهش پیدا کرد. در طی دهه ۱۹۹۰ یک صلح سردی بین طرفین شکل گرفت و روابط آن‌ها بهبود یافت.

تهاجم آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ نقطه عطف رقابت بین ایران و عربستان و گسترش فرقه‌گرایی در منطقه شد. سعودی‌ها از این که این تهاجم یک دولت به رهبری شیعیان در عراق حاکم شود و روابط قدرتمندی با ایران داشته باشد هراسان بودند.

هشدارها مبنی بر شکل‌گیری هلال شیعه آغاز شد و هراس کشورهای عربی نسبت به افزایش نفوذ ایران در جهان عرب و منطقه بیشتر شد. در سال ۲۰۰۸م. ملک عبدالله پادشاه سابق عربستان سعودی به ایالات متحده آمریکا توصیه کرد که با حمله نظامی به ایران سر مار را قطع کنند.

اکنون منطقه با خشونت گسترده‌ای روبرو شده و ایران و عربستان سعودی از جمله بازیگران در گیر هستند. اکنون دولت ترامپ به تداوم فرقه‌گرایی در منطقه با حمایت از عربستان در جنگ یمن کمک می‌کند.

راهکار اصلی برای خاتمه دادن به مناقشات در منطقه خاورمیانه تنش‌زدایی بین ایران و عربستان سعودی است. اولین گام برای این است که ما این افسانه که درگیری بین ایران و عربستان ابدی و غیرقابل تغییر است، را کنار بگذاریم.

منبع: انتخاب