کد مطلب: ۴۶۹۳۴۷

بورس عامل تورم نیست / تحلیل وضعیت بازارها در ۳۰ سال اخیر

بورس عامل تورم نیست / تحلیل وضعیت بازارها در 30 سال اخیر

بررسی‌ها نشان می‌دهد در ۳۰ سال گذشته، صعود بورس هیچ‌گاه به تورم منجر نشده؛ اما پس از هر دوره رشد شارپی نرخ در بازارهای دلار و سکه، افزایش شاخص تورم را شاهد بوده‌ایم.

به گزارش تجارت‌نیوز ، با بررسی عملکرد سه بازار سهام، سکه و دلار در سه دهه اخیر، سعی داریم به این سوال مهم پاسخ دهیم که نوسان در کدام بازار بیشترین تاثیر را بر روند منحنی شاخص تورم برجا می‌گذارد؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد در ۳۰ سال گذشته، صعود بورس هیچ‌گاه به تورم منجر نشده؛ اما پس از هر دوره رشد شارپی نرخ در بازارهای دلار و سکه، افزایش شاخص تورم را شاهد بوده‌ایم.

این بررسی‌ها تایید می‌کند انتظارات تورمی است که پول‌ها را روانه بازار سهام می‌کند و گزاره عکس آن صادق نیست.

با افزایش انتظارات تورمی صاحبان نقدینگی و همزمان با افزایش سهم پول از نقدینگی کل کشور، این روزها تالار سهام با هجوم سیلی از پول‌های سرگردان مواجه شده است. در این شرایط شاخص سهام بازده حدود ۳۰۰ درصدی را نیز تجربه کرد و در بازار دلار و سکه نیز شاهد افزایش قیمت‌های ۴۰ و ۸۰ درصدی بودیم. روانه شدن پول‌های سرگردان به سمت بازار‌ سرمایه سبب شده برخی این موضوع را عامل افزایش تورم و حتی رسیدن به یک ابرتورم بدانند. «دنیای اقتصاد» با بررسی عملکرد سه بازار سهام، سکه و دلار در سه دهه اخیر، سعی دارد به این سوال مهم پاسخ دهد که کدام بازار بیشترین تاثیر را بر تورم برجا می‌گذارد؟ ضمن آنکه در یک اقتصاد تورمی، کدام بازار تورم را بیشتر پوشش می‌دهد؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد این انتظارات تورمی است که پول‌ها را روانه بازار سهام می‌کند و به عبارتی صاحبان نقدینگی برای در امان ماندن از اثرات تورم به این بازار پناه می‌آورد. در عین حال پس از هر دوره صعودی در بازار سهام، تورمی ایجاد نشده است. در مقابل اما با گسیل نقدینگی به سمت بازارهای رقیب همچون دلار وسکه تورم نیز رو به افزایش گذاشته است.

آغاز توفانی شاخص کل در دهه ۷۰

شاخص کل بورس تهران در سال ۶۹ با عدد پایه ۱۰۰ استارت خورد و پس از فراز‌و‌فرودهای متعدد در ۳۰ سال اخیر، اکنون به دو‌میلیون واحد رسیده؛ نماگری که دماسنج اقتصاد است و صعود و نزول آن حال اقتصاد را به نمایش می‌گذارد. بورس تهران در آغاز به کار شاخص با رشد ۸۹درصدی در سال ۶۹ و ۱۵۰ درصدی در سال ۷۰ همراه شد. در سال ۷۱ با تک نرخی شدن ارز بعد از رشدهای پیاپی زمان جنگ، جهش عجیب دلار و افزایش نرخ رسمی آن از۷تومان به ۱۴۵ تومان رقم خورد. در مقابل بورس با افت نماگر اصلی خود مواجه شد.

در سال ۷۳ نیز التهاب در بازار طلا، افزایش قیمت سکه از ۱۶ هزار تومان به بیش از ۳۰ هزار تومان را موجب شد. یکی از مهم‌ترین بحران‌های بورس در سال‌های ۱۳۷۶ و ۱۳۷۷ رخ داد. جایی که بورس با ترکیدن حباب قیمتی مواجه شد. در این دو سال، شاخص بورس شاهد یک سال و نیم روز منفی در تقویم کاری خود بود و در مجموع افتی ۷/ ۲۰ درصدی را ثبت کرد. این دو سال رکودی بورس تهران پس از ثبت رشد ۱۲۳ درصدی در سال ۷۴ و ۲۵ درصدی در سال ۷۵ رقم خورد. سالی که تورم به عدد تاریخی ۴/ ۴۹ درصد رسیده بود. تعداد شرکت‌ها از ۵۶ در سال ۶۷ به ۲۴۹ شرکت در سال ۷۵ رسید.

حجم معاملات در سال ۷۵ به مبلغ ۴۳۸۱ میلیارد ریال رسید، یعنی ۳۹۱ برابر شد. در سال ۷۴، تورم شدیدی به میزان ۴/ ۴۹ درصد، فضای کشور را در برگرفته بود و همین شرایط تورمی، پول‌ها را به سمت بازار سهام سوق داد. در این فضای تورمی اما تنها بازار سهام نبود که مورد استقبال قرار گرفت، بلکه دلار و سکه نیز شاهد ورود پول‌های تازه بودند و رشد‌های بیش از ۶۰درصدی را ثبت کردند. در بازه زمانی سال ۶۹ تا ۷۹ اما مجموعا شاهد رشد ۲۸۷۸ درصدی شاخص سهام و همزمان ثبت رشد ۵۴۰ و ۴۵۰ درصدی برای دلار و سکه بودیم. با این حال تورم‌های ثبت شده در اواسط دهه ۷۰ سبب شد تا بازده واقعی بورس تهران به ۸۳ درصد محدود شود. دلار و سکه اما با احتساب نرخ تورم، بازده منفی ثبت کردند.

افت و خیز بورس در دهه ۸۰

پس از رکود سال‌های ۷۶ و ۷۷، شاخص سهام برای ۶ سال متوالی صعودی ماند. در سال‌های ابتدای دهه ۸۰، شاخص سهام با شیب ملایمی رشد کرد، اما در سال ۸۲ بار‌دیگر شاهد افزایش افسارگسیخته قیمت سهام بدون رشد سودآوری شرکت‌ها بودیم.

گفته می‌شود گره خوردن برخی افراد با سوابق سیاسی به بازار سرمایه در آن سال‌ها و بهره‌برداری ناصواب این گروه از فضای سرمایه‌گذاری در کشور عامل مهمی در حبابی شدن قیمت سهام بود. رشد بازار که برای مردم عادی در آن سال‌ها بسیار جذاب بود سبب شد تا افراد بیشتری برای سرمایه‌گذاری به بورس مراجعه کنند. این شرایط پرسود اما دوام چندانی نیافت و پس از یک دوره کم‌رمق در سال ۸۳، شاهد ریزش حدود ۲۲ درصدی شاخص کل در سال ۸۴ بودیم. پس از دوره یاد شده و تخریب اعتماد مردم نسبت به این بازار، بورس وارد فاز رکود شد که دامنه آن تا سال ۸۷ نیز ادامه یافت.

در این سال علاوه بر تداوم رکود بورس تهران، با آغاز بحران مالی در جهان و سقوط بورس‌های مختلف در اکثر کشورها و کاهش قیمت‌ها در بازارهای مختلف جهانی شرایط وخیم‌تر شد و نماگر اصلی تالار شیشه‌ای ۲۱ درصد افت کرد. در سال ۸۸ بار دیگر روند صعودی را درپیش گرفت، به‌طوری که در پایان این سال، رقم شاخص با ثبت رشد ۴/ ۵۷ درصدی، به ۱۲هزار و ۵۳۷ واحد رسید.

ورود ابزارهای جدید مالی، تنوع محصولات بازار، شکل‌گیری صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، بازگشت اعتماد به بازار، رکود بازارهای موازی و ورود نقدینگی به بورس در کنار رشد قیمت فلزات اساسی در بازارهای جهانی، از مهم‌ترین عوامل روند صعودی بازار در این سال به شمار می‌رود. از ابتدای سال ۸۹ با افزایش قیمت‌های جهانی مواد اولیه و خروج نسبی کشورهای اروپایی و آمریکایی از بحران مالی جهانی، شاخص به سرعت صعودی خود افزود و با شتاب بیشتری رکوردهای جدید را ثبت کرد. قطعا روز سی ام فروردین ماه سال ۸۹ هیچ‌گاه از ذهن مسوولان، فعالان و بازیگران بازار سرمایه نخواهد رفت، زیرا در این روز با گذشت فقط ۱۲ روز از ورود شاخص کل به عدد ۱۳ هزار واحد در سال جدید، این شاخص بیش از هزار واحد رشد کرد و برای اولین بار در طول تاریخ فعالیت خود به عدد ۱۴ هزار واحد رسید.

در مجموع دهه ۸۰ در بورس تهران با رشد ۶۸۲ درصدی شاخص سهام به پایان رسید. سکه نیز همپای بورس صعود کرد و با رشد ۶۱۹ درصدی همراه شد. دلار اما به افزایش ۳۵ درصدی بسنده کرد.

دهه ۹۰ و تحولات سیاسی و اقتصادی

دهه ۹۰ با تحریم‌های بین‌المللی آغاز شد. به‌طور همزمان بانک مرکزی و نفت ایران از جانب آمریکا تحریم شدند و به تبع آن درآمد ارزی ایران از فروش نفت نصف شد و همین ارز نیز قابل انتقال نبود.

در پی تحریم بانک‌های تجاری کشور و سیستم انتقال ارز، مبادلات تجاری کشور نیز در همین زمان محدود شد. نرخ دلار در پایان سال ۸۹ در بازار آزاد ۱۰۳۳۷ ریال بود. از مهر سال ۹۰ افزایش بهای ارز شروع شد و تا پایان سال ۹۰ به ۱۸۹۲۶ ریال رسید. این رقم در پایان شهریور ۹۱ به ۲۳۰۰۰ ریال رسید و نقطه اوج این افزایش قیمت طی ۱۱ روز بعد رخ داد و قیمت دلار را در ۱۱ مهر ۹۱ به ۳۶۰۰۰ ریال رساند. بورس تهران نیز دو سال کم‌رمق را تجربه کرد. در پایان سال ۹۱، دلار نسبت به انتهای سال ۸۹ رشد ۱۰۶ درصدی را ثبت کرد اما بازده اسمی بورس به ۸/ ۴۶ درصد رسید. بر خلاف ثبات تورم پس از دوره‌های صعودی بورس، این بار رشد نرخ دلار سبب شد تا نرخ تورم در سال ۹۱ از ۳۰ درصد فراتر رود و انتظارات تورمی نیز اوج گیرد. در سال ۹۲ با تغییر فضای سیاسی و روی کار آمدن دولت یازدهم، شاهد افزایش اعتماد عمومی به سیاست‌گذار و چرخش انتظارات بودیم. این مهم در کنار جهش نرخ دلار و افزایش تورم سبب شد تا شاهد افزایش اقبال به بازار سهام باشیم. در سال ۹۲ شاخص سهام با رشد ۷/ ۱۰۷ درصدی همراه شد و دلار مسیری معکوس را برگزید و کاهش ۵‌درصدی را تجربه کرد.

در این سال P/ E بورس تهران به ارقامی بیش از ۵/ ۸ مرتبه رسید و شاهد رشد دسته‌جمعی سهام شرکت‌های کوچک و بزرگ بازار بودیم. این رشد‌های حبابی پس از یکسال متوقف شدند و در سال ۹۳ شاهد ریزش ۲۱ درصد شاخص سهام بودیم. رشد سال ۹۲ بورس نیز به رشد تورم نینجامید و در سال ۹۳، تورم سالانه از ۷/ ۳۴ درصد به ۶/ ۱۵ درصد کاهش پیدا کرد. خلاف این موضوع را در سال ۹۷ شاهد بودیم. درست پس از رشد بیش از ۱۰۰ درصدی قیمت دلار و سکه در سال ۹۶، نرخ تورم تک‌رقمی به ۶/ ۲۶ درصد در سال ۹۷ رسید. در مجموع تا به اینجای کار دهه ۹۰ با رشد بیش از ۸۷۰۰درصدی شاخص سهام، ۲۵۰۰ درصدی سکه و ۲۰۰۰ درصدی دلار دنبال شده است. هر چند بازده واقعی بورس در این دهه ۱۵۰۰ درصد است.

منبع: دنیای اقتصاد

11 8

آخرین اخبار از وضعیت بازار سهام را در صفحه بورس تجارت‌نیوز دنبال کنید.

نظرات

مخاطب گرامی توجه فرمایید:
نظرات حاوی الفاظ نامناسب، تهمت و افترا منتشر نخواهد شد.

  • ناشناس

    بورسی که تو این وضعیت اقتصادی و تحریم تو ۳ سال ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تا رشد داشته اما تو روز عادیش نداشته اگر تورم نداره و دروغی نیست شاخصش پس چیه؟

  • عاملی

    اع واقعا عجب تحلیلی!!!!! چطور بورس عامل تورم نیست!!!!! چطور قیمت سهام سیمان و فولاد و کاشی برقی و بره بالا بعد تو قیمت تمام شده کالا تاثیر نگذارد!!!! بعد انتظار دارید مسکن بیاد پایین!!! همین چند وقت پیش شرکت های فلزی و سیمانی تعدیل مثبت دادند بابت افزایش نرخی که گرفتند برای فروش محصولات پس چطور انتظار دارید قیمت تمام شده مسکن بیاد پایین!!!!بورس در یکسال گذشته عامل اصلی تورم و گرانی است چون باعث چندین برابر شدن پول ها ی سفته بازان شده است بورس شده کازینو و قمارخانه و همه دنبال فقط مثبت شدن شاخص هستند!!!!!!عین قمارخانه که همه میخواهند برنده باشند!!! نتیجه اینکه حباب بورس قطعا خواهد ترکید و باعث حرج و مرج خواهد شد. تمام

  • جواد

    تمام گرانی و تورم عامل اصلی ش بورس

  • ناشناس

    اینها که بورس را به تورم ربط میدهن یا از بورس چیزی نمیداند یا از تورم و اقتصاد یا از هر دو .شاید هم مغرض و یا متعصب هستند و نمیخواهند بفهمند.
    نقدینگی همانطور که بین بازارها جابجا میشود در داخل بورس نقدینگی بین خریدار و فروشنده و بین سهام مختلف جابجا میشه و مقداریش جذب صنایع میشه ولی نقدینگی اضافه نمیشه .بورس پول چاپ نمیکند.اکثرا هم پول کلان تو بورس گیرشون نیومده بعضی مقداری سود کردند بعضی هم در مقابل به عللی مثل عدم آموزش و تجربه ضرر کردند. یعنی اگر بجاش ارز خریده بودند شده بود ۵۰ تومان . پول از تورم ارز و سکه پول نبود؟ باعث تورم هم نبود؟ . اگر ارزی هم وارد کشور شده که از افزایش دلار و بی ارزش شدن ریال جلوگیری کرده از همین صادرات کارخانجات بورسی حاصل شده افزایش قیمتها در بورس خود معلول تورم است و نه علت آن
    وقتی تورم شروع شد شامل همه چیز میشود شروع آنهم در کشور مختص جند ماه چند سال اخیر نیست برای بازاری دیرتر و کمتر و یکی زودتر و بیشتر فقط این چند ماه قرعه به بورس افتاده و جزو زودتر و بیشترها بوده و آینده را نمیدانیم. آیا تورم مختص همین چند ماهه است که بورس افزایشی شده؟
    اما موضوع اصلی علت تورم چیست؟ افزایش نقدینگی و در مقابل کاهش کالا و خدمات به قیمت مناسب است که البته برای عده ای قدرت خرید را کم میکند که باعث عدم جذب نقدینگی بصورت دارایی‌های غیر نقدی و انباشت نقدینگی میشود اگر کارخانجات غذایی پوشاک لوازم دارو و غیره که در بورس هستند با جذب سرمایه از بورس با تولید بهتر و بیشتر بتوانند محصولات ارزانتری وارد بازار کنند مصرف برای همه ممکن شده و نقدینگی از سطح جامعه جمع میشود و تورم کاهش میآبد بعضی کشورهای شرق آسیا با سرمایه‌گذاری بالا و تولید زیاد است که توانستند محصول ارزان به بازار ارائه کنند.
    در واقع بازار سرمایه یا بورس این نقدینگی را جمع کرده به کالای مصرفی مردم تبدیل میکند دقیقا بر خلاف خلق پول و ایجاد تورم که توسط بازار مالی انجام میشود. بعضی برای تورم بورس از اصطلاح شبه پول که آنهم مخصوص سپرده ها است و نه سهام به اشتباه استفاده میکنند.
    اخیرا با مصوبه جدید مجلس راه برای تسهیل و سرعت بخشیدن به جذب و تامین سرمایه بیشتر شرکتها از بورس فراهم شده که به آنچه گفته شد کمک میکند و اگر درست از طزیق مسئولین و شرکتها اجرایی گردد نتایج آن امیدواریم انشالله بتدریج در سطح کلان اقتصادی و جامعه ظاهر شود

  • هادی شفیعی

    یکی دیدم گفته قیمت سیمان رفته بالا چطور میخوای روی قیمت مسکن تاثیر نگذاره. عزیز من چه ربطی به بورس داره؟؟؟ قیمت سیمان برای این باید بره بالا چون هزینه تولید رفته بالا و نمیشه به قیمت سالهای قبل دستمزد داد به کارکنان. و همچنین به واسطه کاهش ارزش پول قیمت ابزارآلات هم بالاست. بنابر قیمتش که دستوری پایین بود باید میرفت بالا. کسی از طرف بورس فشار نیاورده که فلان قیمت بالا بره چون ما میخوایم سود کنیم

  • علی

    چه کسی گفته بورس کنونی غامل تورم نیست . سهامداران امروز با شنیدن خبر افزایش چند درصدی لاستیک ، سیمان ، لبنیات ، شکر ، محصولات شیمیایی ، فلزات و …. خوشحال میشوند ؛ اما فردا که برای خرید لاستیک برای خودرو ، مصالح برای ساختمان و … به بازار فیزیکی مراجعه میکنند با چهره عبوس و درهم منعجبانه و غضبناک حاضر میشوند . آنها دیروز در بورس خوشحال بودند اما فردا ناراحت . دولت سوراخ رو خوب شناخت . برای ایجاد تورم که با استقبال اهل بازار توام باشه باید از بازار بورس شروع کرد . امروز بورس ایران از فلسفه اصلی اش خارج شده و کاملا یک کازینو است که آینده آن کاملا مبهم است . نو آوری در آن بی تاثیر است . بورس مهمترین ، اصلی ترین ، و تنها ترین کانال ایجاد تورم و انحطاط اقتصادی در بازار است . شما خبر نگار عزیز گزارشی توام با نظر سنجی در خصوص نقد به گزارش منقول کنونی تان از دنیای اقتصاد تهیه کنید . شاید سنگ بنای اصلاح گزارش شما باشد .

  • علی

    شاخص کل بورس ایران از زمان پایه گذاری بورس تا قبل از عید ۹۹ حدود ۶۰۰ هزار واحد رشد داشت . از نزدیک عید تا کنون ۱ میلیون و پانصد هزار به آن اضافه شد . رشد ۳ برابری و ۴۰۰ درصدی . میتوانید شاخص های طلا و دلار را به شکل یک نمودار مرکب بسنجید . اغلب افزایش های کالا و مواد اولیه از ۹۹ شروع شد . اکثر شرکت های بی تولید و ورشکسته از ۹۹ شروع به افزایش از تجدید ارزیابی کردند . تورم بمعنی ورم کردن است که آن ورم عامل دارد اما حجمی که ورم ایجاد کرده حجمی زاید از حجم اصلی است که اگر همچنان خود شیفته و خود فریب باشیم و آن درمان نشود منجر به سقوط و نابودی اقتصاد میشود .

  • محسن

    بورس کشورهای دیگه مانند اروپا یا ژاپن حتی هند از بورس کشور ما با ارزش ترِ، مثلا شرکت اَپِل رو مقایسه کنید، حالا بورس عامل تورم در اون کشورهاست، البته خیر. عامل اصلی تولید است، تولید نیست پس تقاضا میره بالا و همه چی گران میشه. مثل خودرو، که، کم تولید میشه یا وارد نمیشه، پس تقاضا میره بالا و گرانی میشه.

  • ناشناس

    نمیدانم چرا ما مرض مخالفت گرفتیم شاید اینهم ار عوارض کروناست هر که هرچه میگوید نخوانده در قسمت دیدگاه ۸۰ درصد کامنتها مخالفت با مقاله است. دوباره اگر مقاله برعکسش باشد نمیدانم همین افراد یا بقیه باز ۸۰ در صد مخالفند اگر میخواستند از این نظرها متخصصین علم آمار نظرسنجی کنند سرسام میگرفتند مثل اینکه عوض شدن ساعتی افکار و تصمیمات از مسئولین به همه واگیر داشته
    این رفتار شتابزده و بی دلیل و منطق از تبدیل صفهای خرید به فروش ساعتی بورس برای یک سهم هم مشهود است پس چه انتظاری از سر و سامان گرفتن بورس یا چیزهای دیگر داریم