به گزارش تجارت نیوز، تابستان برای بسیاری از مردم، با فوتبال معنا می‌گیرد؛ مسابقاتی که در زمین‌های چمن، زیر آفتاب تابان، خاطره‌ساز می‌شوند. اما این تابستان‌ها، دیگر مانند گذشته نیستند. گرمای طاقت‌فرسا، شرایط اقلیمی بی‌سابقه و هشدارهای علمی درباره سلامتی بازیکنان و تماشاگران، همه حاکی از آن است که زمان بازنگری در تقویم سنتی جام جهانی فرا رسیده است.
فوتبال زیر آتش؛ وقتی مسابقه به تهدید سلامتی تبدیل می‌شود
برگزاری رقابت‌های فوتبال در ماه‌های ژوئن و ژوئیه، سنتی است که از نخستین جام جهانی در سال ۱۹۳۰ آغاز شده است. اما حالا این سنت با چالش جدی روبه‌رو است: گرمای شدید.
در تابستان ۲۰۲۴، مسابقات جام باشگاه‌های جهان در ایالات متحده با گرمای خفه‌کننده مواجه شد. گرمایی که به گفته بازیکن چلسی، انزو فرناندز، او را گیج و خسته کرده بود. او از فیفا خواست که بازی‌ها را در ساعات بعدازظهر برگزار نکند.
هشدار دانشمندان: یک موج گرما تا یک تراژدی ورزشی فاصله داریم
پروفسور پیرز فورستر، از دانشگاه لیدز بریتانیا، هشدار داده است که با ادامه روند گرمایش جهانی، برگزاری مسابقات در ماه‌های گرم بدون اصلاحات اساسی، به شدت خطرناک خواهد بود.
طبق گزارش اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا، دمای جهانی در بازه سه‌ماهه ژوئن تا اوت، از سال ۱۹۳۰ تاکنون، ۱.۰۵ درجه سانتیگراد افزایش یافته است. در اروپا، این عدد به ۱.۸۱ درجه می‌رسد.
گرمازدگی، گرفتگی عضلات، خستگی مفرط، سکته گرمایی و حتی مرگ، از جمله خطراتی هستند که بازیکنان، داوران و تماشاگران را تهدید می‌کنند.
۲۰۲۶؛ جام جهانی زیر سایه گرما
جام جهانی ۲۰۲۶ قرار است به میزبانی مشترک آمریکا، کانادا و مکزیک، با حضور ۴۸ تیم در تابستان برگزار شود. اما در این سه کشور، به‌ویژه در جنوب ایالات متحده و مکزیک، دمای هوا در تابستان به بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد می‌رسد.
اتحادیه جهانی بازیکنان (FIFPRO) هشدار داده است که ۶ شهر میزبان در معرض خطر بسیار بالای گرمازدگی قرار دارند. فیفا برای کاهش اثرات، اقدامات محدودی مانند استراحت آب، تهویه نیمکت‌ها و خنک‌سازی موضعی انجام داده، اما متخصصان می‌گویند این اقدامات کافی نیست.
تجربه قطر، الگو برای آینده؟
در سال ۲۰۲۲، فیفا جام جهانی را برای اولین‌بار به زمستان منتقل کرد تا از گرمای تابستانی قطر جلوگیری کند. این اقدام موفق، حالا بار دیگر به عنوان راه‌حلی منطقی مطرح شده است، به‌ویژه با در نظر گرفتن گرمای شدید در کشورهای میزبان سال‌های آینده.
برای مثال، در جام جهانی ۲۰۳۰ که به میزبانی اسپانیا، پرتغال و مراکش برگزار می‌شود، دمای تابستان در این کشورها نیز فراتر از ۴۰ درجه سانتیگراد رفته و خطرات زیادی را متوجه بازیکنان و هواداران می‌کند.
چالش اصلی: برخورد میان تقویم ورزشی و واقعیت اقلیمی
یکی از موانع اصلی برای جابه‌جایی تاریخ جام جهانی، تقویم لیگ‌های بزرگ اروپا است. برگزاری مسابقات در زمستان، باعث توقف لیگ‌های داخلی، لیگ قهرمانان اروپا و برنامه‌های باشگاهی می‌شود.
با این حال، کارشناسان معتقدند که اگر فیفا نخواهد با واقعیت گرمایش زمین سازگار شود، باید با پیامدهای تلخ آن نیز کنار بیاید؛ از جمله تهدید جان ورزشکاران و تماشاگران.
راهکارهایی که روی میز هستند
- برگزاری مسابقات در ساعات اولیه صبح یا اواخر شب
- میزبانی کشورهایی با اقلیم معتدل‌تر یا در نیمکره جنوبی
- توسعه زیرساخت‌های سرپوشیده و تهویه پیشرفته
- بازنگری اساسی در تقویم سنتی فیفا برای ماه‌های سردتر
اولی جی، استاد دانشگاه سیدنی که در سیاست‌گذاری آب‌وهوایی تنیس نیز فعال است، هشدار داده است:
«در حال حاضر، افراد فعال بدنی در سال ۲۰۲۳، نسبت به دهه ۱۹۹۰، ۲۸ درصد بیشتر در معرض خطر گرمای متوسط تا شدید هستند.»
آیا فیفا با دمای زمین سازگار خواهد شد؟
تغییرات اقلیمی، دیگر یک موضوع علمی یا سیاسی نیست؛ بلکه به تهدیدی مستقیم برای محبوب‌ترین ورزش جهان تبدیل شده است. جام جهانی، رویدادی است که میلیاردها نفر منتظر آن هستند، اما اگر اقدامات فوری برای سازگاری با تغییرات دما انجام نشود، ممکن است این شور و شوق، با خطر، بیماری و حتی تراژدی همراه شود.
آیا فیفا آماده است سنت را کنار بگذارد و با واقعیت‌های اقلیمی قرن ۲۱ روبه‌رو شود؟ یا ما باید منتظر اولین “فاجعه فوتبالی ناشی از گرما” باشیم تا تغییر واقعی آغاز شود؟
