اینجا چند هفته است زندگی جریان ندارد؛ روایتی از روزهای خاص مرزنشینان

میلاد مرادی: «اینجا چند هفته است که زندگی جریان ندارد، اکثر مردم شهر اعتراض دارند»

به گزارش تجارت‌نیوز ، جوان بانه‌ای با گلایه از سکوت رسانه‌‌ها نسبت به وضعیت معیشتی بازاریان و کولبران این شهر، ادامه می‌دهد: اینجا یکی از تجاری‌ترین شهرهای ایران است و حدود 120 پاساژ بزرگ دارد اما همه مغازه‌هایشان را بسته‌اند.

همه ماجرا از مصوبه ساماندهی معابر مرزی شروع شد. طرحی که قرار است طبق آن، از این به بعد کارت الکترونیک برای متقاضیان صادر شود و متقاضیان بر آن اساس فعالیت کنند. بر همین اساس، اعتراضات به بسته شدن مرز از بعد از تعطیلات نوروز شروع شد.

جوانرود یکی از شهرهای مرزی در استان کرمانشاه است. یکی از بازاریان این شهر در مورد طرح جدید ساماندهی مرزها به خبرنگار تجارت‌نیوز می‌گوید: این طرح به شدت هزینه واردات کالا را بالا می‌برد. به نحوی که اگر فردی به قصد خرید، از مرکز کشور به اینجا بیاید، قیمت آن کالا در مرکز کشور نسبت به بانه کمتر خواهد بود. این در حالی است که در گذشته قیمت تمام شده واردات کالا بسیار کمتر بود.

وی اعتقاد دارد این طرح تنها به کولبران و واردکنندگان ضربه نمی‌زند. چرا که تمام اقتصاد شهرهای مرزی را تحت شعاع خود قرار می‌دهد. وی می‌گوید: این طرح باعث می‌شود تا دیگر از شهرهای مختلف به شهرهای مرزی کشور سفر نکنند. بنابراین رستوران‌ها، هتل‌ها، رانندگان و سایر افرادی که به مسافران خدمات ارائه می‌دادند، اکنون همه نانشان آجر شده است.

اما پیگیری‌های تجارت‌نیوز از شهر بانه حاکی از آن است که بسته شدن مرزها در این روزها ابعاد مختلف زندگی روزمره را تحت شعاع خود قرار داده است. بازاریان بانه سعی می‌کنند هر روز اعتراض خود را به نحوی نشان دهند. به گفته اهالی این شهر، مسجد جامع بانه و مقابل درب فرمانداری این شهر دو مکانی هستند که بازاریان عموما در آنجا تجمع می‌کنند.

اعتراض به بسته شدن مرزها حتی حضور مردم این منطقه در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده است. اکثر بازاریان و مردم بانه با پخش و قرار دادن تصاویری در پروفایل شبکه‌های اجتماعی خود، اعتراض خود را نشان می‌دهند. همچنین هشتگ «نه به بستن مرزها»، کولبر تنها نیست» نیز از هشتگ‌هایی هستند که این روزها مردم شهرهای مرزی در غرب کشور به کار می‌برند.

یکی از بازاریان می‌گوید: «از همه می‌خواهم به خاطر زن‌و‌بچه‌هایمان، به خاطر جیب مردم مغازه‌ها رو باز نکنید. به خدا با چند روز مغازه باز کردن، کسی ثروتمند نمی‌شه. مرز نباشه، هیچکی پول نداره. اینو مطمئن باشید».

با این حال، یکی دیگر از بازاریان به خبرنگار تجارت‌نیوز می‌گوید: «من هم موافقم که نباید مغازه‌ها را باز کرد. اما به نظرم سوپرمارکت‌ها، نانوایی‌ها و میوه‌فروشی‌ها استثنا هستند. اینها جنسشون فاسد میشه و گناه دارن».

احمد یکی دیگر از بازاریان شهر بانه در گفتگو با تجارت‌نیوز می‌گوید: حدود دو هفته است که از اعتصاب بازاریان می‌گذرد و قرار است جلسه‌ای با حضور فرماندار بانه و سقز و بوکان و جمعی از مسئولان در روز یکشنبه هفته آینده تشکیل شود و راه چاره‌ای برای وضعیت موجود اندیشیده شود.

احمد ادامه می‌دهد: بازار بانه در نوروز رونق خوبی گرفته بود و زندگی مردم بهبود پیدا کرده بود. تا اینکه با طرح جدیدی که برای ساماندهی مرزها و کولبران به اجرا درآمده، مردم بانه و دیگر شهرهای کردستان متضرر شدند. اکثر مردم بانه از طریق مرز امرار معاش می‌کنند.

وی می‌گوید: با تعرفه‌های سنگینی که بر روی کالاهای وارداتی گذاشته‌اند، دیگر سودی از واردات کالا عاید نمی‌شود. مثلا قبلا از هر وارداتی، حدود یک میلیون تومان سود می‌بردند. اما با تعرفه‌های جدید این رقم به 80 هزار تومان رسیده است. به کولبران کارت مخصوص تردد داده‌اند که از 500 هزار تومان تخفیف تعرفه گمرکی بهره‌مند شوند. ولی این کار به طور کامل اجرا نشده و پولی که قرار بود به کولبران پرداخت شود، برای بسیاری از آنها پرداخت نشده است.

احمد با لحنی ناامیدانه می‌گوید: درآمد بازاریان طی این چند هفته به شدت کاهش یافته و سفره مردم خالی شده است. از طرفی افرادی هم که به یکدیگر بدهکار هستند، از فرط بی‌پولی کارشان به درگیری انجامیده. جنس بازاریان در عراق مانده و نمی‌توانند از مرز رد کنند. مردم صبرشان تمام شده است. نه فقط بانه که در مهاباد و مریوان و سقز و بوکان و مرزهای پاوه و …خانواده‌ها روزهای سختی را می‌گذرانند. مرزنشینان هیچ منبع درآمد دیگری ندارند که بتوانند با آن امرار معاش کنند.

علاوه بر بانه این روزها مهاباد نیز شاهد اتفاق مشابهی است. شهری سرسبز که می‌توان آن را یکی از قطب‌های گردشگری منطقه نامید. مهاباد نسبت به سایر شهرهای مرزی تا حدودی شاخص‌های اقتصادی بهتری دارد. سلیمان یکی از فعالین اقتصادی مهاباد به خبرنگار تجارت‌نیوز می‌گوید: با اینکه مهاباد یک شهر چندان مرزی نیست اما در اینجا نیز اکثر بازار در رکود است.

او ادامه می‌دهد: جنس‌های خود من حدود سه الی چهار ماه است که پشت مرز مانده است. ما هم چیزی نداریم که در مغازه بگذاریم. با این وضع اصلا نمی‌توانم اجاره مغازه هم بدهم. حتی دو ماهه که نتوانستم اجاره خانه‌ام را بدهم.

از سلیمان می‌‎پرسیم که چرا جنس ایرانی نمی‌آوری، او در پاسخ می‌گوید: مسئولین به ما می‌گویند جنس ایرانی بیاورید. ما هم دوست داریم که این کار را بکنیم. اما واقعیت این است که کسی که از اصفهان و تهران با پیمودن کیلومترها راه به مهاباد می‌آید، به دنبال جنس ایرانی نیست. اگر جنس ایرانی می‌خواست همان تهران و اصفهان می‌خرید. اکنون مسافرانی هم که به مهاباد بیایند دیگر چندان تمایلی به خرید ندارند و اکثرا از اینکه اجناس گران شده، ناراضی هستند.

نشستن پای صحبت مرزنشینان حاکی از آن است که اکثر آنان از طرح دولت مبنی بر ساماندهی مرزها ناراضی هستند. ضمن آنکه آمارهای مختلف نشان از شاخص‌های اقتصادی ضعیف این مناطق دارد.

به عنوان مثال، آنگونه که مرکز آمار روایت کرده با در نظر گرفتن بیکاری پنهان، نرخ بیکاری برای استان کرمانشاه در سال 95 به نزدیک 40 درصد می‌رسد. همچنین این گزارش نشان می‌دهد که میزان شاغلین ناقص -که کولبران نیز در این زمره قرار دارند- در استان‌های مرزی کشور در حد بالایی قرار دارد. از این رو چنانچه طرح ساماندهی مرزها، همین «اشتغال ناقص» کولبران را از بین ببرد، میزان بیکاری در این استان‌ها رشد چشمگیر خواهد داشت.

در پایان باید گفت فعالیت‌های تجاری مرزنشینان در سراسر کشور از دیرباز وجود داشته است. کولبری در کردستان، ته‌لنجی در بوشهر، بدوکی در بلوچستان و… ریشه تاریخی دارد و از جمله پدیده‌های چندوجهی به لحاظ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هستند. آیا یک شبه و با بخشنامه می‌توان چنین پدیده‌هایی را از اقتصاد ایران حذف کرد یا اینکه حل این مساله نیازمند گام‌های تدریجی است؟