به گزارش تجارت‌نیوز، روز سه‌شنبه 18 دی ماه سال 97 بود که هزار و دويست و شصت و چهارمين جلسه شورای پول و اعتبار در ساختمان بانک مرکزی برگزار شد.
از این جلسه مصوبه‌ای به نام بازار متشکل ارزی بیرون آمد، این مصوبه به منظور ساماندهی و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کاراست تا ارزها در آن بصورت نقد مطابق مقررات این مصوبه و سایر مقررات مرتبط با آن در بستر الکترونیکی مورد معامله قرار گیرند.
روزهای ابتدایی بهمن ماه شروع اظهارات و دادن وعده برای راهاندازی این بازار از سوی مقامات بانک مرکزی و وزارت اقتصاد و امور دارایی بود.
دوم بهمن ماه همتی، رییس کل بانک مرکزی با حضور در برنامه تیتر امشب به عنوان سومین گفتگوی تلویزیونی خود، از راهاندازی بازار متشکل ارزی ظرف دو هفته آینده (یعنی ۱۷ بهمن‌ماه ۹۷) خبر داد.
بیش از یک ماه گذشت اما خبری از این بازار نشد تا دوباره همتی در روز 13 اسفند در گفتگوی تلویزیونی اعلام کرد که مقدمات راهاندازی این بازار فراهم شده اما صلاح بر این است که راهاندازی آن در اواسط فروردین ماه سال ۹۸ صورت گیرد.
وی در این اظهارات اطمینان خاطر داد که بازار متشکل ارزی تقریباً آماده است و تمام کارهای زیرساختی آن انجام شده به نحوی که تا پیش از شروع سال 98 قابلیت اجرا دارد اما صلاح بر این است که از نیمه دوم فروردین کلید اجرای رسمی را زده شود.
در روزهای پایانی تعطیلات نوروزی امسال، همتی در نشستی با اصحاب رسانه ضمن ابراز امیدواری از شروع به کار این بازار تا پایان فروردین ماه گفت: اعضای هیئت مدیره بازار متشکل ارزی مشخص شدند و با توجه به اینکه کارهای نرم‌افزاری و سختافزاری آن زمان می‌برد، امیدواریم که تا پایان ماه جاری عملیاتی شود.(سنا)
پایان فروردین ماه این بازار وارد فاز دیگری شد، اعضای این بازار مشخص شد، به نحوی که محمود شکسته‌بند به عنوان مدیر عامل این بازار انتخاب شد.
وی در سمت جدید خود در خصوص این بازار گفت: اگر مشکلی به وجود نیابد، بستر‌های سختافزاری و نرم‌افزاری بازار متشکل ارزی تا چند روز آینده تکمیل می‌شود و هفته آینده این بازار آغاز به کار خواهد کرد.
در مرحله بعدی اظهارنظر از سطح بانک مرکزی و اعضای این بازار نیز فراتر رفت. در روز ۲۰ اردیبهشت ماه فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصاد و دارایی وارد میدان شد و گفت: فعالیت بازار متشکل ارزی از هفته آینده آغاز و قیمت واقعی دلار نیز در این بازار کشف می‌شود.(سنا)
پس از این صحبت‌ها؛ اظهارات عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی در گفتگو با شبکه خبر در روز چهارشنبه ۲۵ اردیبهشت ماه، با این مضمون که کارهای مربوط به بازار متشکل ارزی در بانک مرکزی انجام شده، این انگاره را قوی کرد که این بازار در روزهایی پایانی اردیبهشت ماه یا اوایل خرداد ماه کار خود ار آغاز می‌کند.
خرداد ماه اما شروع فصل جدیدی برای راهاندازی این بازار شد و آن را از سطح وعده بالاتر آورد، به نحوی که کانون صرافان ایرانیان از صرافان سراسر کشور دعوت کرد که در روز چهارشنبه 22 خرداد ماه در جلسه با اعضای بازار متشکل ارزی شرکت کنند.
جلسه مذکور تشکیل شد اما با صدای اعتراض صرافان به پایان رسید، صرافان به حق عضویت 100 میلیون تومانی، کارمزد دو در هزار و نحوه عملکرد این بازار نقدهای زیادی داشتند.
ایراد اصلی که صراف‌ها در این جلسه به بازار متشکل ارزی داشتند وجود نقاط کور و ابهامات فراوان در آیین‌نامه این بازار بود که راهاندازی آن را در آینده نزدیک مشکل ساخت.
اما طبق آیین‌نامه زمان رسمی راهاندازی این بازار 11 تیر ماه اعلام شد.
به دنبال مباحث مطرح شده در این جلسه، در روز 25 خرداد ماه کارشناسان و مدیران ارزی بانک مرکزی و بازار متشکل ارزی در دفتر رئیس کل بانک مرکزی تشکیل جلسه دادند.
یک روز پس از آن مدیر عامل شرکت بازار متشکل ارزی از کاهش حق عضویت صرافان برای حضور در بازار متشکل ارزی از 100 میلیون تومان به ۲۵ میلیون تومان خبر داد و گفت: تاکنون بالغ بر ۶۰ صرافی، حساب‌های بانکی مربوطه را گشایش کرده‌اند.(مهر)
از جمله گزاره‌هایی که از ابتدا با بازار متشکل ارزی همراه بوده این است که در نتیجه عملکرد این بازار نرخ ارز یکسان‌سازی می‌شود؛ یعنی در نرخ دلار نیمایی، آزاد و ۴۲۰۰ تومانی یکسان‌سازی انجام شود؛ اما همتی در حاشیه جلسه هیئت دولت در روز ۲۹ خرداد ماه گفت: نرخ نیمایی حذف نمی‌شود و قیمت آن به ارز آزاد نزدیک است.
پس از آن شهاب ابراهیم قربانی، از اعضای بازار متشکل ارزی در خصوص دلار نیمایی به تجارت‌نیوز گفت: اگر سازوکار بازار متشکل ارزی به خوبی پیش برود، دلار نیمایی نیز وارد این بازار می‌شود.
در روز سوم تیر ماه هشتمین نشست رییس کل بانک مرکزی با اقتصاددان برگزار شد، از جمله انتقادات اقتصاددانان در این جلسه به بازار متشکل ارزی این بود که این بازار یا شرایط فعلی بازار ارز و دلار تفاوتی ندارد و موجب چهار نرخی شدن دلار می‌شود.
عدم وجود خبری مبنی بر راهاندازی این بازار از ابتدای هفته جاری این انگاره را قوی کرد که طبق آیین‌نامه یعنی در روز 11 تیر ماه این بازار راهاندازی نمی‌شود، تا این که در روز دوشنبه 10 تیر ماه شهاب ابراهیم قربانی به تجارت‌نیوز گفت: هیچ خبری مبنی بر آغاز به کار این بازار از سوی بانک مرکزی و رییس کل آن صادر نشده است و باید منتظر دستور عبدالناصر همتی باشیم.
در نهایت در روز تعیین شده یعنی سه‌شنبه 11 تیر ماه، محمود شکسته‌بند به تجارت‌نیوز گفت: امروز این بازار راهاندازی نمی‌شود. اما به زودی کار خود را آغاز می‌کند.
بنابراین پس از گذشت حدود شش ماه از تصویب این بازار در جلسه شورای عالی پول و اعتبار، حتی تعیین قطعی روز راهاندازی در آیین‌نامه نیز نتوانست از عملی نشدن آن جلوگیری کند، علت تعویق چند باره این بازار طی دوره شش ماهه چیست؟
وحدی شقاقی، اقتصاددان معتقد است وقتی بازار متشکل ارزی شکل می‌گیرد که صرافی‌ها بتوانند به این بازار وصل شوند.
وی در این خصوص بیان کرد: این بازار باید به نحوی طراحی و اجرا شود که اولا نیازهای ارزی را بتواند پاسخ دهد چون قرار است در این بازار کشف قیمت صورت بگیرد و خرید و فروش شود. دوم این که ممکن است با راهاندازی بازار، کشف قیمت بالاتر از نرخ فعلی بازار باشد، مثلا الان دلار 12 هزار و 900 تومان است ممکن کشف قیمت در این بازار روی نرخ 13 هزار و 300 تومان باشد این اتفاق تلاطمات بازار را بیشتر می‌کند.
وی عنوان کرد: باید این بازار زمانی اجرا شود که نرخ دلار بالاتر از نرخ فعلی(بازار) باشد، یعنی وقتی کشف قیمت انجام می‌شود قیمت دلار در بازار آزاد بیشتر باشد؛ به عیارتی قیمت کشف شده از نرخ بازار پایین‌تر باید.
وی افزود: در شرایط فعلی روند بازار بدون بازار متشکل ارزی روند نزولی بوده، اگر قیمت بالاتر باشد التهاب ایجاد می‌کند. بنابراین باید شرایطی فراهم شود که ارز کافی برای تقاضا و خرید و فروش در این بازار مهیا باشد، در غیر این صورت تعادل قیمت به سمت بالا می‌رود و فشار را برای افزایش قیمت ایجاد می‌کند.
معصومه آقاپور علیشاهی، عضو هیات رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با تجارت‌نیوز گفت: دلیل به تعویق انداختن تشکیل بازار متشکل ارزی این است که ثبات این روزهای نرخ ارز در بازار برهم نخورد.
این نماینده مردم در مجلس معتقد است زمانی که یک آرامش روانی در بازار حاکم شود بازار متشکل ارزی کار خود را آغاز خواهد کرد.
وی همچنین درباره نرخ ارز افزود: بعید می‌دانم که قیمت دلار به کمتر از هشت هزار تومان برسد.
