به گزارش تجارت‌نیوز، به‌نظر می‌رسد اعمال سیاست‌های اعتباری از طریق سرکوب مالی در کنار جذابیت دارایی‌های غیرعملیاتی بنگاه‌های بورسی نظیر املاک و مستغلات و همچنین حساسیت کمتر تقاضای مصرفی اقتصاد نسبت به قیمت سهام سبب شده تا بورس تهران در مقایسه با دیگر بازارها یکه‌تاز عرصه بازدهی در سال ۹۸ باقی بماند.

راز یکه‌تازی بورس 98

با وجود اختلافات‌ نظری بر سر رشد مستمر قیمت‌های سهام، همچنان شاهد اشتیاق زایدالوصف آحاد جامعه برای حضور در بازار و خرید سهام با قیمت‌هایی هستیم که کمتر کسی از بین تحلیلگران بنیادی تا چند ماه قبل تصورش را می‌کرد. شاخص کل بورس تهران از ابتدای سال حدود ۵/ ۲ برابر و قیمت بسیاری از سهم‌ها در این مدت با سبقت از شاخص کل ۵ تا ۲۰ برابر شده است. چه اتفاقی در این میان رخ داده و چه عواملی دست به دست هم داده که قیمت‌های سهام در سطح وسیعی از رشد بازنمی‌ایستند و پیوسته با هجوم خریداران و صف‌های طویل خرید به راه خود ادامه می‌دهند؟ آیا این امر به‌زعم برخی از فعالان بازار سهام صرفا ناشی از یک هیجان موقت است یا ریشه در عدم‌تعادل‌های حاکم بر محیط کلان اقتصاد کشور دارد؟ اگر بحث صرفا بر سر خلق فزاینده نقدینگی و تورم است، چرا سرمایه‌گذاران به سراغ دلار نرفته‌اند تا از ارزش دارایی خود محافظت کنند یا اینکه چرا از دارایی‌های دیگر نظیر مسکن چنین استقبالی نکرده‌اند؟

تحقیق بر سر اختلاف بازدهی بازارهای مختلف طی امواج تورمی دو سال اخیر نقش فاکتورهایی چون سیاست‌های پولی در قالب سرکوب مالی در کنار حساسیت متفاوت تقاضای مصرفی آحاد اقتصادی نسبت به قیمت سهام در مقایسه با دیگر دارایی‌ها نظیر دلار و سکه و همچنین جذابیت املاک و مستغلات بنگاه‌های بورسی که مشمول زمان شده را برجسته می‌کند و نشان می‌دهد که چرا سهام به گزینه اصلی سرمایه‌گذاران، خاصه در یک‌سال اخیر تبدیل شده است.

رکوردهایی که زود جابه‌جا می‌شوند

پیشروی بی‌وقفه بورس تهران تا انتهای معاملات روز سه‌شنبه و ثبت بازدهی ۱۴۶ درصدی از ابتدای سال درحالی ادامه یافت که بازارهایی نظیر مسکن، ارز و طلا از لحاظ میزان بازدهی در سال‌جاری قابل مقایسه با سهام نیستند. در اینجا اگر بازدهی را براساس شاخص هموزن بگیریم عدد خیره‌کننده‌ای که به‌دست می‌آید معادل ۳۴۰ درصد است. در همین مدت نرخ دلار تنها ۵/ ۳ درصد افزایش یافته و سکه هم به رشد ۸ درصدی بسنده کرده است. در این میان، تورم مسکن در تهران طی این بازه زمانی براساس گزارش بانک مرکزی رقمی معادل ۲۵ درصد را نشان می‌دهد. حتی اگر این بازه زمانی را طولانی‌تر کنیم، یعنی از ابتدای موج تورمی در اواخر سال ۹۶ بگیریم، باز هم اختلاف بازدهی بازار سهام در مقایسه با دیگر بازارها بسیار چشمگیر است.

از طرفی، به لحاظ میزان مشارکت در بازار سهام هم روند جالب توجهی را طی این مدت شاهد بودیم. حجم، ارزش و رساتر از این دو، تعداد دفعات معاملات روزانه، به خوبی میزان مشارکت را بدون تاثیر متغیرهای اسمی یا تورمی نظیر حجم و ارزش بازنمایی می‌کند. روز گذشته همزمان با شکل‌گیری موج اصلاحی قیمت‌ها، شاخص کل هم از سقف روزانه عقب نشست اما بازگشت قیمت‌ها به محدوده منفی بار دیگر با هجوم خریداران و ثبت قله‌ای دیگر برای ارزش معاملات خرد همراه بود.

گزافه نیست اگر بگوییم مهم‌ترین اتفاق روزهای اخیر افزایش روز‌افزون مشارکت همراه با ارزش معاملات خرد است. ورود مستمر سرمایه‌های خرد از سوی سرمایه‌گذاران کوچک‌مقیاس و تقویت مستمر فعالیت سهامداران در این روزها مایه شگفتی اهالی قدیمی بازار سرمایه شده است. دیروز در پی فعالیت گسترده معامله‌گران رکورد ارزش معاملات خرد شکست. به بیان آماری، در روز سه‌شنبه ۴۶۶۰ میلیارد تومان سهم در سطح معاملات خرد بین معامله‌گران بورس تهران دست به دست شد. دو هفته قبل بود که ارزش معاملات به سطح چشمگیر و بی‌سابقه ۴۶۳۰ میلیارد تومان رسیده بود و سپس از این ارتفاع عقب نشست تا اینکه طی روز گذشته در پی اصلاح قیمت در طیف زیادی از سهام، شاهد هجوم مجدد تقاضا و ثبت رکورد دیگری برای بورس تهران بودیم.

بررسی روند ارزش معاملات خرد طی دو سال گذشته – یعنی از زمان فعال شدن آتشفشان تورم – به خوبی از یک تحول بزرگ در بورس تهران حکایت دارد. از سال گذشته تا به‌حال شاهد رشد فزاینده ارزش معاملات خرد از سطح ۱۴۰ میلیارد تومان به بیش از ۳۷۰۰ میلیارد تومان بوده‌ایم. در واقع، متوسط ارزش روزانه معاملات بورس از بهمن ۹۶ تا بهمن ۹۸ بیش از ۲۶ برابر شده است. شاید بسیاری از اهالی اقتصاد افزایش حجم و ارزش معاملات طی این مدت را صرفا به تورم قیمت‌ها در اثر رشد حجم پول در گردش در بازار سهام نسبت دهند اما بررسی روند بازار با دیگر شاخص‌ها از افزایش حقیقی مشارکت در بازار حکایت دارد. در واقع، تعداد شرکت‌کنندگان در عرضه‌های اولیه و آمار روزانه تعداد دفعات معاملات موید افزایش حقیقی مشارکت در بازار سهام و نه حجم پول و افزایش قیمت‌ها است.

میانگین تعداد دفعات معامله در بورس تهران از ابتدای زمستان تا روز گذشته، یعنی ظرف ۳۱ روز کاری اخیر عددی معادل ۶۱۱ هزار مرتبه را نشان می‌دهد (البته این عدد در روز گذشته به سطح بی‌سابقه ۹۳۰ هزار مرتبه رسیده است). درحالی‌که این رقم برای ۹ ماه نخست سال‌جاری به زحمت به ۳۷۰ هزار مرتبه می‌رسد و برای میانگین کل سال ۹۷ زیر ۱۰۰ هزار مرتبه است. در واقع، تعداد دفعات معامله از ابتدای زمستان تا روز قبل نسبت به متوسط کل سال ۹۷ بیش از ۶برابر شده است. از سوی دیگر، میزان مشارکت در آخرین عرضه‌ اولیه فرابورس هم رقمی حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر نسبت به عرضه اولیه‌های ابتدای همین سال و سال قبل به خوبی حکایت از افزایش میزان حقیقی مشارکت در بازار سهام است.

منبع: دنیای اقتصاد